نخل طلای کن جعفر پناهی با واکنش گسترده تشکلها، نهادها و شخصیتهای سرشناس سیاسی، مدنی و فرهنگی مواجه شد. دهها کنشگر سیاسی و هنری در بیانیهای مشترک گفتند جایزه پناهی، تعهد او به ارزشهای والای انسانی را برجسته میکند.
ژولیت بینوش، بازیگر سرشناس فرانسوی و رییس هیات داوران جشنواره فیلم کن، گفت دلیل اهدای نخل طلا به فیلم جعفر پناهی، برخاستن «یک تصادف ساده» از بستر مقاومت و بقاست.
او تاکید کرد: «این مساله در دنیای امروز ضروری است و برای همین احساس کردیم باید بزرگترین جایزه را به این فیلم بدهیم.»
بینوش گفت: «این فیلم یک زندانی سابق را که در زندگیاش مورد خشونت واقع شده نشان میدهد و میگذارد از تحولی سخن بگوید که انتقامجو نیست... در نتیجه این فیلم برای من درباره امیدی وحشی و ضرورتی دیوانهوار است.»
بیانیه تشکلها، نهادها و گروهها
۱۴۳ فعال سیاسی، مدنی، فرهنگی و هنری با انتشار بیانیهای مشترک، کسب نخل طلای جشنواره کن برای فیلم «یک تصادف ساده» را افتخاری بزرگ برای سینما و جامعه مدنی ایران خواندند و نوشتند پناهی با وجود فشارها، زندان و سرکوب طی سالها، به خلق آثار ارزشمند ادامه داده است.
به گفته نویسندگان نامه، پناهی با این موفقیتها بار دیگر ثابت کرد که هنرمند پیشرو و متعهد به آرمانهای انسانی، میتواند حتی در دشوارترین شرایط، الهامبخش امید و تغییر باشد.
آنان تاکید کردند این نخل طلا که در کنار جایزه شهروندی جشنواره کن به او اهدا شده، تعهد پناهی را به ارزشهای والای انسانی برجسته میکند و پیامی روشن از استقامت و خلاقیت اوست.
محمد رسولاف، مصطفی آلاحمد، فاطمه معتمدآریا، مهدی یراحی، سعید مدنی، حاتم قادری، نسرین ستوده، صدیقه وسمقی، شیرین عبادی، ابوالفضل قدیانی و مصطفی تاجزاده، برخی از امضاکنندگان این نامه هستند.
انجمن فیلم کوتاه ایران نیز ضمن تبریک دریافت نخل طلای کن از سوی پناهی، اعلام کرد این موفقیت مهر تاییدی بر «اهمیت آزادی بیان، ایستادگی و اراده سرسختانه فیلمسازان مستقل و حذف تصدیگری همه جانبه دولتی و ارگانی» است.
کانون کارگردانان سینمای ایران نیز اثر پناهی را محصول «سینمای مستقل و اندیشمند» خواند و گفت نخل طلای کن، نویدبخش و بارورکننده امید به تحقق این حقیقت است که سینمای مستقل و متفکر ایران باوجود تمام محدودیتها، ممنوعیتها، بایدها و نبایدها به مسیر بالنده خود ادامه میدهد.
شورای هماهنگی تشکلهای صنفی فرهنگیان ایران هم موفقیت پناهی را نهتنها پاسداشت شجاعت و خلاقیت یک هنرمند متعهد، بلکه یادآور قدرت هنر در بیان حقیقت، ایستادگی در برابر سانسور، و دفاع از کرامت انسان در تاریکترین روزها توصیف کرد.
این شورا، آثار پناهی را «آیینهای برای جامعه و صدایی برای بیصداها» خواند و گفت این صدا با وجود تمام محدودیتها، در جهان طنینانداز شده است.
واکنش چهرههای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی
ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، به تاریخسازی پناهی در جشنوار کن در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «در حرکتی نمادین از مقاومت در برابر سرکوب رژیم ایران، جعفر پناهی نخل طلا را بهدست آورد؛ افتخاری که بار دیگر امید را در دل تمام مبارزان آزادی در سراسر جهان زنده کرد.»
شاهزاده رضا پهلوی در پیام تبریک به پناهی، دریافت جایزه نخل طلای جشنواره کن را «افتخار بزرگی» برای ایران خواند و روزی را آرزو کرد که سینماگران در ایران آزادنه و بدون سانسور فیلم بسازند.
او خطاب به این سینماگر گفت: «آرزومند روزی هستم که شما و همه سینماگران ایرانی بتوانید در کشور خود آزادانه و به دور از هرگونه ممنوعیت و سانسور فیلم بسازید.»
شاهزاده رضا پهلوی با اشاره به سخنرانی پناهی هنگام دریافت نخل طلایی گفت: «خواست آزادی ایران که شما در سخنان خود پس از دریافت این جایزه بیان کردید، همه آن چیزی است که ایرانیان یکصدا و متحد برای دستیابی به آن، با جمهوری اسلامی مبارزه میکنند.»
جعفر پناهی، فیلمساز ایرانی و زندانی سیاسی پیشین، شامگاه شنبه سوم خرداد برای فیلم «یک تصادف ساده» برنده نخل طلای جشنواره کن شد و مهمترین جایزه این رویداد سینمایی را از دست کیت بلانشت، بازیگر سرشناس، گرفت.
عبدالله مهتدی، دبیرکل حزب کومله کردستان ایران، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «تبریک به جعفر پناهی برای فیلمهایش و انسانیتی که در هنر اوست، برای شهامت و صراحتش در مواجهه با سانسور و استبداد و بهخاطر پیامش برای اتحاد در راه آزادی.»
نرگس محمدی، برنده جایزه نوبل صلح، در پیامی در اینستاگرام، پناهی را «کارگردان شجاع و برجسته» خواند و نوشت: «او نه با یک "تصادف ساده" که در روندی خستگیناپذیر برای تعمیق مفاهیمی انسانی و حقوق بشری در این جایگاه ممتاز ایستاده است.»
حامد اسماعیلیون، نویسنده و فعال سیاسی مخالف جمهوری اسلامی، نیز پناهی را «قهرمانی واقعی» توصیف کرد و با تمجید از فعالیتهای این فیلمساز نوشت: «او با موانع بزرگی چون سرکوب، اختناق و سانسور روبهرو بوده است. شجاعت او الهامبخش همه کسانی است که برای عدالت و آزادی میجنگند و همزمان هشداری است به آنان که در پیِ سازش با مستبدان هستند.»
اسماعیلیون افزود: «جعفر پناهی با پیروزیاش در جشنواره کن امسال ثابت کرد که اراده و عزم راسخ، قویترین سلاحها در برابر استبداد هستند.»
مهدی محمودیان، زندانی سیاسی، در پیامی از زندان اوین گفت نخل طلای پناهی «فقط یک افتخار سینمایی نیست؛ پیروزی حقیقت است بر سانسور؛ مقاومت است در برابر خاموشی، و اثباتیست بر اینکه تصویر حتی اگر در پستو ساخته شود، میتواند بر فراز جهان بدرخشد».
نازنین بنیادی در پستی در ایکس با بازنشر بخشی از سخنان پناهی هنگام دریافت نخل طلایی کن و ابراز امیدواری او برای دستیابی به آزادی در ایران، از این کارگردان به دلیل «صدای وحدتآفرین» او قدردانی کرد.
حمله رسانههای حکومتی به جعفر پناهی
اهدای نخل طلای کن به جعفر پناهی، در رسانههای وابسته به جمهوری اسلامی با سکوت خبری یا واکنشهای خشمگین همراه شد.
روزنامه فرهیختگان، وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی، در مطلبی با عنوان «نخل طلا، مِس شد» نوشت: «جشنوارههای درجهیک اروپایی نظیر کن، ونیز و برلین از سینماگر ایرانی درک شرقشناسانهاش از وضعیت را طلب میکنند و جز این هیچ ارزش اضافیای برای او قائل نیستند که اگر بودند، راه ورود آنها به صنعت سینمای غرب را هموار میکردند.»
خبرگزاری دانشجو، وابسته به بسیج دانشجویی، نیز در مطلبی پناهی را یک «دلال» و «ایران فروش» خواند.
این مطلب مراسم ارائه جایزه به پناهی را «نمایشی» خواند که «بازاریابهای سیاسی» همه قسمتهای آن را طراحی کرده بودند.
«یک تصادف ساده» در داخل ایران، بدون دریافت مجوز رسمی و با نافرمانی در برابر سیاست حجاب اجباری جمهوری اسلامی ساخته شده است.
محمدتقی نقدعلی، نماینده خمینیشهر در مجلس، در جلسه یکشنبه چهارم خرداد در تذکری از هیات رییسه مجلس خواست لایحه حجاب اجباری را برای اجرا به دولت ابلاغ کند.
قالیباف در پاسخ به تذکر او گفت: «هیچگاه نخواستم این نکته را با این صراحت در این جایگاه بیان کنم ولی شورای عالی امنیت ملی بر اساس اصل ۱۷۶ قانون اساسی، وظایفی بر عهده دارد و دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی به صورت مکتوب به مجلس ابلاغ کرده که فعلا قانون عفاف و حجاب ابلاغ نشود.»
اواسط اسفند سال گذشته نیز ۲۰۹ نماینده مجلس با امضای طوماری خطاب به رییس مجلس، خواستار ابلاغ این قانون شدند.
به گفته قالیباف، وقتی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی به این موضوع تاکید دارد، «قطعا رییس مجلس نمیتواند این قانون را ابلاغ کند».
با وجود آنکه این قانون ابلاغ نشده، اما از اوایل اردیبهشت امسال و همزمان با افزایش دما و فرا رسیدن فصل گرما، برخورد با زنان در زمینه حجاب اجباری افزایش یافت.
ستاد امر به معروف اخیرا در پیامکهایی با تهدید زنان نوشت کسانی را بدون «رعایت پوشش قانونی» در سطح شهر تهران مشاهده کرده و تذکر داده که نسبت به «اصلاح پوشش» اقدام کنند.
پیش از این نیز ستاد امر به معروف و نهی از منکر اصفهان طرح ارسال پیامک حجاب به خانواده زنان و دختران را اجرایی کرده است.
خبر ارسال این پیامها برای زنان با اعتراض کاربران در رسانههای اجتماعی مواجه شده و برخی به این موضوع اشاره کردند که این پیامکها برای عابران پیاده ارسال شده، در حالی که پیش از این برای سرنشینان خودروها میرفت.
پیش از آن نیز گزارشهایی درباره نصب دوربینهای تشخیص هویت در برخی معابر شهرها منتشر شده بود که از طریق آن نافرمانی مدنی زنان شناسایی و پیامک رعایت نشدن حجاب برای آنان ارسال میشود.
لایحه حجاب اجباری اولین بار از سوی قوه قضاییه جمهوری اسلامی و در اردیبهشت ۱۴۰۲ تهیه و بارها متن آن دچار تغییر شد.
دهم آذر سال گذشته متن نهایی لایحه تحمیل حجاب اجباری موسوم به «قانون حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب» منتشر شد.
قالیباف هفتم آذر سال گذشته وعده داده بود این لایحه با ۷۰ ماده و ۳۸ تبصره، تا ۲۳ آذر ابلاغ شود.
مجموعه حقوق بشری هرانا اسفند سال گذشته در گزارشی درباره نقض حقوق بشر در ایران نوشت جمهوری اسلامی در سال ۱۴۰۳ با دستکم ۳۰ هزار و ۶۴۲ زن به دلیل رعایت نکردن حجاب اجباری برخورد کرده است.
مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی پیشین، ۲۸ فروردین در پستی در حساب ایکس خود نوشت که خرید این دو هواپیما در دولت ابراهیم رئیسی انجام شده است.
هرگونه فروش هواپیما یا قطعات آن به جمهوری اسلامی برای سالهای طولانی ممنوع بود، اما پس از توافق بر سر برنامه هستهای حکومت ایران، موسوم به برجام در سال ۱۳۹۴، پنجره کوچکی برای مبادلات رسمی در حوزه هواپیماهای مسافربری باز شد.
در آن مقطع زمانی، برخی اخبار در خصوص انعقاد قراردادی میان تهران و شرکت آمریکایی بوئینگ برای فروش ۱۰۰ فروند هواپیما منتشر شد.
با این حال، پس از خروج دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، از توافق برجام در سال ۱۳۹۷، اوضاع در زمینه خرید هواپیماها و انتقال آنها به ایران، مجددا به حالت قبل بازگشت.
خبرگزاری ایلنا در ادامه گزارش خود نوشت طبق اخبار غیررسمی، شرکت چینی هاکان انرژی بخش قابلتوجهی از بدهیهای خود به ایران را تسویه نکرده و در دولت رئیسی برای خرید نفت ایران وارد پروژههایی از جمله طرح توسعه فاز دوم فرودگاه «امام خمینی» تهران شده است.
به نوشته این خبرگزاری، ارزش این طرح حدود ۲.۵ میلیارد دلار برآورد شده بود و این شرکت پروژه را پس از کلنگزنی، رها کرد.
ایلنا در گزارش خود افزود هاکان انرژی قرار بوده با تهاتر نفتی، وارد پروژههای ریلی، خرید واگن و برقی کردن قطار تهران- مشهد و خرید هواپیما شود که هیچ یک به نتیجه نرسید.
سعید چلندری، مدیرعامل شرکت شهر فرودگاه امام، در آذرماه سال ۱۴۰۲ شرکت هاکان انرژی چین را شبیه به قرارگاه خاتم الانبیاء سپاه پاسداران توصیف کرده و گفته بود این شرکت «پروژههای مهم این کشور را انجام داده و میدهد».
او روز سوم خرداد در مراسم ورود هواپیماهای جدید هواپیمایی جمهوری اسلامی (هما) گفت ۱۸ فروند هواپیما از ابتدای دولت مسعود پزشکیان وارد کشور شده است.
روابط ایران و چین تحت تحریمهای جمهوری اسلامی
به دلیل تحریمهای گسترده آمریکا علیه جمهوری اسلامی، چین یکی از معدود مشتریان نفت ایران است و با خروج بسیاری از شرکتهای بزرگ بینالمللی از ایران، حضور پررنگی در اقتصاد این کشور بهویژه در بخش انرژی، زیرساخت و فناوری دارد.
بیشتر خرید نفت ایران از سوی چین، با تخفیفهای قابلتوجه به این کشور و از مسیرهای غیررسمی یا با استفاده از روشهایی برای دور زدن تحریمها انجام میشود.
جمهوری اسلامی و چین در فروردین ۱۴۰۰ یک قرارداد ۲۵ ساله امضا کردند که مفاد آن هرگز به طور جامع، شفاف و رسمی اعلام نشد.
در سالهای گذشته، در رسانههای اجتماعی کاربران با داغ کردن هشتگهایی از این توافق به عنوان «فروش کشور» یاد کرده و خواستار لغو آن از سوی حکومت ایران شدند.
بر اساس سندی که ایراناینترنشنال پیش از این منتشر کرده، این قرارداد مواردی چون تضمین خرید نفت ایران از سوی چین در قبال حضور این کشور در ایران، توسعه بنادر و جزایر، همکاری در ساخت پیام رسانههای اجتماعی و تامین تجهیزات نظامی و پیشبرد صنایع نظامی را شامل میشود.
در حال حاضر، حدود ۶۰ درصد از ناوگان هوایی ایران زمینگیر شده و میانگین عمر آن حدود ۲۰ سال پیرتر از کشورهای همسایه، مانند عراق است.
مدیرعامل شهر فرودگاهی «امام خمینی»، پنجم شهریور سال ۱۴۰۳ خبر داد: «۱۰ سال است که ۲۰ هواپیمای اسقاطی در محوطه فرودگاه پارک شدند. این هواپیماها باید تبدیل به ضایعات شوند.»
صبح شنبه، سوم خرداد، در منطقه جهانشهر کرج، برخورد یک دستگاه پراید حامل دانشآموزان با یک خودروی پژو پارس در خیابان استانداری رخ داد. در این حادثه، شش دانشآموز دختر و راننده خودرو مجروح شدند.
به گفته احمد مهدوی، رییس مرکز فوریتهای پزشکی البرز، مصدومان به مراکز درمانی منتقل شدند و وضعیت جسمی آنها پایدار گزارش شده است.
در حادثهای دیگر در همان روز در جاده قزوین به الموت غربی یک دستگاه اتوبوس حامل ۲۰ دانشآموز دختر از مسیر منحرف شد.
بر اساس گزارشهای منتشرشده، در این حادثه دو نفر از دانشآموزان «بهصورت جزئی» مصدوم شدند و حال سایر سرنشینان مساعد است.
در مسیر ارومیه به سلماس نیز، یک دستگاه مینیبوس حامل دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی واژگون شد.
در این حادثه، ۹ نفر از سرنشینان مصدوم شدند که هشت نفر از آنها پس از دریافت خدمات درمانی سرپایی ترخیص شدند و یک نفر دیگر به دلیل آسیبدیدگی دست تحت درمان قرار دارد.
در دهههای اخیر، حوادث رانندگی مرتبط با دانشآموزان و دانشجویان در ایران به یکی از نگرانیهای جدی در حوزه ایمنی حملونقل تبدیل شده است.
پلیس راهور: اتوبوس اردوی دانشآموزان دختر کرمانی فرسوده و ترمزش معیوب بود
در بهمن ماه سال گذشته، وقوع سانحه برای یک اتوبوس حامل دانشآموزان دختر مقطع متوسطه تیزهوشان در استان کرمان شش کشته و ۲۷ زخمی بر جای گذاشت.
تیمور حسینی، رییس پلیس راهور، گفت که اتوبوس مورد استفاده در اردوی دانش آموزان دختر دبیرستان استعدادهای درخشان فرزانگان کرمان معاینه فنی داشته، اما فرسوده بوده و سیستم ترمز آن نیز معیوب بوده است.
او همچنین اعلام کرد که در صورت وضعیت این سفر اعلام نشده که اتوبوس برای اردوی دانشآموزی استفاده میشود و به همین دلیل این اتوبوس مانند یک وسیله نقلیه عمومی معمولی تلقی شده بود.
ویدیویی از حضور علیرضا کاظمی، وزیر آموزش و پرورش، بر سر مزار دانش آموزان کشته شده منتشر شد که در آن افرادی با پاشیدن خاک و پرتاب سنگ به وزیر حمله کردند.
اطلاعات رسیده به ایراناینترنشنال در یکشنبه چهارم خرداد حاکی است که احکام صادر شده علیه این سه شهروند بهائی در روزهای گذشته به وکلای آنها ابلاغ شده است.
طبق اطلاعات رسیده، این سه شهروند بهائی، ۲۳ بهمن ۱۴۰۳ پس از محاکمه در مرحله بدوی بهدلیل فقدان دلایل و مدارکی مبنی بر وارد نبودن اتهام «تبلیغ به نفع گروهها یا سازمانهای مخالف نظام جمهوری اسلامی»، از سوی شعبه سوم دادگاه کیفری شهرستان رفسنجان تبرئه شده بودند.
اطلاعات رسیده حاکی است که پرونده این افراد در ادامه با اعتراض دادستان شهرستان رفسنجان به صدور حکم تبرئه مواجه شد.آنها پس از محاکمه مجدد در ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۴ از سوی شعبه هفتم دادگاه تجدیدنظر استان کرمان هر کدام به چهار ماه حبس محکوم شدند.
این سه شهروند بهائی، ۱۸ خرداد ۱۳۹۹ در پی هجوم ماموران وزارت اطلاعات به خانههایشان و پس از تفتیش منازل بازداشت و مدتی بعد با تودیع قرار وثیقه تا پایان مراحل دادرسی آزاد شدند.
افزایش فشار بر زنان بهائی در ایران
صدور احکام حبس از سوی دستگاه قضایی جمهوری اسلامی علیه بهائیان، بهویژه زنان بهائی در ایران، طی سالهای گذشته بهشدت افزایش داشته است.
۱۲۵ نماینده پارلمان اروپا و پارلمانهای کشورهای مختلف اروپایی، بهمن ۱۴۰۳ در حمایت از بیانیههای گزارشگران ویژه سازمان ملل و کارشناسان کارگروههای این سازمان، تشدید آزار و سرکوب زنان بهائی در ایران را محکوم کردند.
بهائیان بزرگترین اقلیت دینی غیرمسلمان ایران هستند که از زمان انقلاب سال ۱۳۵۷، بهطور سیستماتیک هدف آزار و اذیت قرار گرفتهاند.
فشارهای جمهوری اسلامی بر بهائیان در ایران طی یک سال گذشته شدت گرفته است.
منابع غیررسمی میگویند بیش از ۳۰۰ هزار شهروند بهائی در ایران زندگی میکنند.
قانون اساسی جمهوری اسلامی تنها ادیان اسلام، مسیحیت، یهودیت و زرتشتی را به رسمیت میشناسد.
