دادستانهای ترکیه تحقیقات رسمی علیه اوزگور اوزل، رهبر حزب جمهوریخواه خلق، اصلیترین حزب مخالف دولت را آغاز کردهاند. این اقدام در پی طرح اتهام «تهدید و توهین» به آکین گورلک، دادستان کل استانبول، صورت گرفته است.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، دفتر دادستانی استانبول پنجشنبه اعلام کرد که این پرونده پس از آن گشوده شد که اوزل شامگاه چهارشنبه در تجمعی اعتراضی در شهر استانبول، اظهاراتی انتقادی علیه گورلک بیان کرد.
به گفته مقامهای قضایی، اوزل متهم است در این سخنرانی به «اهانت و تهدید» علیه مقام ارشد قضایی دست زده است.
آکین گورلک، که پیشتر در سمت معاون وزیر دادگستری فعالیت داشت، در ماه اکتبر سال گذشته به عنوان دادستان کل استانبول منصوب شد. منتقدان، او را به استفاده ابزاری از دستگاه قضایی برای پیگرد قضایی منتقدان و رقبای سیاسی رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه، متهم میکنند.
بیشتر بخوانید:
پیگرد قضایی اوزگور اوزل تازهترین تحول در تقابل فزاینده میان متحدان اردوغان و نیروهای اپوزیسیون است؛ تقابلی که در هفتههای اخیر به اعتراضهای خیابانی در شهرهای مختلف ترکیه منجر شده است.
اوزل، که از زمان انتخاب به رهبری حزب جمهوریخواه خلق تلاش کرده است رویکردی تهاجمیتر علیه دولت اتخاذ کند، پیشتر نیز در سخنرانیهای خود بارها دستگاه قضایی ترکیه را به جانبداری از قدرت حاکم متهم کرده بود.
تحلیلگران میگویند این اقدام قضایی میتواند به افزایش تنشهای سیاسی در آستانه تحولات مهم داخلی در ترکیه منجر شود و فشارها بر اپوزیسیون را تشدید کند.
ترامپ به مشاور حقوقی کاخ سفید دستور داد با مشورت پم باندی، دادستان کل، بررسی کند «آیا برخی افراد برای فریب افکار عمومی درباره وضعیت ذهنی بایدن توطئه کردهاند و بهطور غیرقانونی اختیارات و مسئولیتهای ریاستجمهوری را اعمال کردهاند یا خیر».
تمرکز اصلی این تحقیق، بر اقداماتی است که بایدن با استفاده از «اتوپن» یا قلم خودکار امضا کرده؛ موضوعی که به یکی از محورهای انتقاد محافظهکاران در مورد ناتوانی احتمالی او در انجام وظایف ریاستجمهوری تبدیل شده است.
ترامپ در این دستور به انتصاب بیش از ۲۰۰ قاضی فدرال، صدور هزاران مورد عفو و بیش از هزار سند رسمی در دوره بایدن اشاره کرده است.
بیشتر بخوانید:
با آنکه جو بایدن و تیم او بارها اتهام ناتوانی در انجام وظایف ریاستجمهوری را رد کردهاند، سخنگوی بایدن تاکنون به دستور تازه ترامپ واکنشی نشان نداده است.
در هفتههای اخیر، انتشار کتابهایی از جمله «گناه اصلی: افول بایدن، سرپوشگذاری بر آن و تصمیم فاجعهبار برای نامزدی دوباره» بار دیگر بحث درباره توانایی ذهنی رئیسجمهوری پیشین آمریکا را به جریان انداخته است.
در همین راستا، کاخ سفید نیز تایید کرده است که اد مارتین، وکیل عفوهای ریاستجمهوری، مامور بررسی موارد عفو اعطا شده از سوی بایدن به اعضای خانوادهاش و دیگر افراد در روزهای پایانی دولت او شده است.
در سطح قانونگذاران نیز جمهوریخواهان مجلس نمایندگان با شماری از مشاوران سابق بایدن تماس گرفتهاند تا درباره وضعیت ذهنی او در دوران ریاستجمهوری تحقیق کنند.
از سوی دیگر، وزارت دادگستری آمریکا ماه گذشته فایل کامل صوتی مصاحبه جو بایدن با رابرت هِر، بازپرس ویژه را منتشر کرد؛ مصاحبهای که در آن هِر گفته بود بایدن دچار اختلال حافظه بوده است. خود بایدن در زمان ریاستجمهوریاش، متن کامل این گفتوگو را منتشر کرده بود.
در بخشی از مصاحبه، هِر از بایدن میپرسد که پس از پایان خدمتش به عنوان معاون رییسجمهوری در سال ۲۰۱۷، اسناد طبقهبندیشدهای را که در اختیار داشت کجا نگهداری میکرد. بایدن پس از مکثی طولانی میگوید: «نمیدانم»، سپس درباره موضوعاتی که به نظر میرسد با پرسش هِر ارتباطی ندارند، مانند کسانی که در سال ۲۰۱۶ او را به نامزدی در انتخابات تشویق میکردند، صحبت میکند.
سال گذشته نمایندگان جمهوریخواه تلاش کردند در جریان استیضاح جو بایدن به این فایلهای صوتی دست یابند اما موفق نشدند و طرح استیضاح نیز مسکوت ماند. آن زمان جو بایدن از امتیاز اجرایی خود به عنوان رییسجمهوری استفاده کرد و مانع دسترسی نمایندگان کنگره به نسخه صوتی مصاحبه شد.
به گزارش شبکه لبنانی المیادین، وابسته به حزبالله، فردی با نام «ابو قاسم» که خود را سخنگوی این گروه معرفی کرده، سهشنبه در پیامی صوتی مدعی شد که حمله راکتی «در واکنش به کشتارهای اسرائیل در فلسطین، حملات روزانه به خاک سوریه و روند عادیسازی روابط میان حکومت فعلی سوریه و اسرائیل» صورت گرفته است.
در کنار این گروه، شاخهای ناشناخته با نام «گردان محمد ضیف» نیز اعلام کرده که در این حمله نقش داشته است، اما هیچیک از این ادعاها تاکنون از سوی منابع مستقل تأیید نشدهاند.
ادعای این گروهها در حالی مطرح میشود که ارتش اسرائیل پیشتر تأیید کرده بود دو راکت از خاک سوریه به سوی بلندیهای جولان شلیک شده و به مناطق باز اصابت کردهاند. در پی این حمله، ارتش اسرائیل مواضعی را در جنوب سوریه هدف قرار داد و اعلام کرد که حکومت سوریه را مسئول هرگونه اقدام خصمانه از خاک این کشور میداند.
با وجود این تحولات، مقامهای رسمی سوریه روز گذشته تأکید کردهاند که کشورشان تهدیدی برای هیچیک از طرفهای منطقهای نیست و در تلاشاند تا گروههای مسلح غیردولتی در جنوب سوریه را مهار کنند.
بیشتر بخوانید:
اسرائیل در پاسخ به شلیک راکت، جنوب سوریه را هدف قرار داد
ارتش اسرائیل شامگاه سهشنبه اعلام کرد که در پی شلیک دو راکت از خاک سوریه به سوی بلندیهای جولان، مجموعهای از حملات هوایی را علیه اهدافی در جنوب سوریه انجام داده است. این در حالی است که تحولات ساعتهای گذشته بار دیگر تنش بین این دو کشور را افزایش داده است.
ارتش اسرائیل شامگاه سهشنبه ۱۳ خرداد اعلام کرده بود که دو راکت از منطقه «تسیل» در حدود ۱۲ کیلومتری جنوب مرز سوریه شلیک شده و در اراضی باز نزدیک شهرک «رامات مغشیمیم» در بلندیهای جولان فرود آمدهاند.
بیشتر بخوانید:
پلیس اسرائیل نیز با تأیید این حمله اعلام کرده بود که محل برخورد هر دو راکت شناسایی شده و خوشبختانه هیچ تلفات انسانی در پی نداشته است. گفتنی است این منطقه پیشتر نیز در ماه آوریل صحنه درگیری میان نیروهای اسرائیلی و افراد مسلح ناشناس بوده است.
مذاکرات سوریه و اسرائیل برای کاهش تنشها
در هفتههای گذشته گزارشهایی از تماسهای مستقیم میان اسرائیل و سوریه برای کاهش تنش منتشر شده بود. مقامهای جدید سوریه نیز بارها گفتهاند که خواهان ایجاد تنش با کشورهای همسایه، از جمله اسرائیل، نیستند.
با این حال، افزایش حملات متقابل، بهویژه از مناطق جنوبی سوریه، روند این مذاکرات را با ابهام روبهرو کرده است.
تحلیلگران میگویند تحولات اخیر میتواند مسیر تلاشهای دیپلماتیک را تحت تاثیر قرار دهد و منجر به تشدید دوباره درگیریها در جبهه شمالی اسرائیل شود. این در حالی است که جنگ در غزه همچنان ادامه دارد و اسرائیل در ماههای اخیر حملات متعددی را به زیرساختهای نظامی در سوریه انجام داده است.
بیشتر بخوانید:
دوروتی شیا، نماینده موقت آمریکا در سازمان ملل، پیش از رایگیری در نشست شورای امنیت گفت: «موضع ایالات متحده همواره روشن بوده است؛ ما از هیچ قطعنامهای که حماس را محکوم نکند و خواستار خلع سلاح و خروج آن از غزه نباشد، حمایت نخواهیم کرد.»
او گفت قطعنامه پیشنهادی تلاشهای دیپلماتیک برای برقراری آتشبس در غزه بر مبنای واقعیتهای کنونی را تضعیف و حماس را گستاختر میکند.
در واکنش به این اقدام دولت آمریکا، بنیامین نتانیاهو از ترامپ تشکر کرد.
اسرائیل با آتشبس دائمی بدون پیششرط مخالفت کرده و میگوید حماس نباید در غزه باقی بماند. از سرگیری عملیات نظامی اسرائیل در غزه پس از پایان آتشبس دوماهه در ماه مارس، با هدف آزادسازی گروگانها و تضعیف توان نظامی حماس ادامه دارد.
بیشتر بخوانید:
به گفته مقامهای بهداشتی وابسته به حماس در غزه، چهارشنبه در حملات هوایی اسرائیل دستکم ۴۵ فلسطینی کشته شدند. ارتش اسرائیل نیز از کشته شدن یک سرباز خبر داد.
همزمان، بحران انسانی در نوار غزه شدت گرفته است. با وجود پایان محاصره ۱۱ هفتهای از ۲۹ اردیبهشت، کمکهای بشردوستانه بسیار محدود وارد منطقه شدهاند و خطر قحطی جدی است.
بنیاد کمکرسانی غزه، که با حمایت آمریکا تأسیس شده، روز چهارشنبه هیچ کمکی توزیع نکرد و اعلام کرد از اسرائیل خواسته است تا برای تأمین ایمنی غیرنظامیان خارج از مناطق «امن» اطراف محل توزیع، اقدامات بیشتری انجام دهد.
این بنیاد همچنین از ارتش اسرائیل خواست که نحوه تردد مردم در نزدیکی مواضع نظامی را به گونهای هدایت کند که خطر درگیری و سوءتفاهم کاهش یابد، دستورالعملهای شفافتری برای غیرنظامیان تدوین کند و آموزشها برای ایمنی شهروندان را افزایش دهد.
مسئولان بیمارستانهای غزه میگویند در سه روز گذشته، بیش از ۸۰ نفر در اطراف مراکز توزیع کمک هدف گلوله قرار گرفتند و صدها نفر زخمی شدند.
تنها در روز سهشنبه، دستکم ۲۷ نفر جان خود را از دست دادند. به گفته ساکنان محلی، سربازان اسرائیلی به سوی جمعیتی که از بامداد برای دریافت غذا تجمع کرده بودند، تیراندازی کردند. ارتش اسرائیل این ادعا را رد کرده، اما اعلام کرده است که به «افراد مشکوکی» شلیک شده که به هشدارها توجهی نکرده و به مواضع نیروهای اسرائیلی نزدیک شده بودند.
سخنگوی بنیاد کمکرسانی غزه گفت: «اولویت اصلی ما همچنان حفظ ایمنی و کرامت غیرنظامیانی است که کمک دریافت میکنند.»
«تاخیرها و ممانعتها» در روند کمکرسانی
روند جدید توزیع کمکها، که فعلاً در سه نقطه در حال اجراست، از هفته گذشته آغاز شده است. سازمان ملل و نهادهای امدادرسان هشدار دادهاند که این شیوه، بهدلیل استفاده از نیروهای امنیتی و لجستیکی خصوصی آمریکایی، ماهیت کمکرسانی را به شکل نگرانکنندهای نظامی کرده است.
تام فلچر، مسئول کمکهای سازمان ملل، پیش از رایگیری در شورای امنیت بار دیگر از اسرائیل خواست اجازه دهد این سازمان و نهادهای بشردوستانه به مردم غزه کمک کنند.
او گفت: «تمام گذرگاهها را باز کنید. اجازه دهید کمکهای حیاتی در مقیاس وسیع، از همه مسیرها وارد شود. محدودیتها درباره کمیت و نوع کمکهای ما را بردارید. اطمینان حاصل کنید که کاروانهای ما با تاخیر و ممانعت مواجه نمیشوند.»
سازمان ملل بارها اسرائیل و همچنین وضعیت بیقانونی در غزه را مانع ورود و توزیع کمکها دانسته است. اسرائیل نیز حماس را به سرقت کمکها متهم کرده؛ اتهامی که گروه حماس آن را رد میکند.
بنیاد کمکرسانی غزه سهشنبه اعلام کرد از زمان آغاز فعالیت خود تاکنون بیش از هفت میلیون وعده غذایی توزیع کرده است. جان اکری، مدیر موقت این بنیاد، از نیروهای بشردوست فعال در غزه خواست با این بنیاد همکاری کنند تا کمکها به دست افراد نیازمند برسد.
درگیریها در غزه از زمانی آغاز شد که نیروهای حماس روز هفتم اکتبر ۲۰۲۳ وارد اسرائیل شدند و به گفته مقامهای اسرائیلی، حدود ۱۲۰۰ نفر را کشتند و نزدیک به ۲۵۰ نفر را به گروگان گرفتند. بیشتر قربانیان غیرنظامی بودند.
اسرائیل در پاسخ، عملیات نظامی گستردهای در غزه آغاز کرد که به گفته مقامهای بهداشت وابسته به حماس در این منطقه، تاکنون بیش از ۵۴ هزار کشته برجای گذاشته است. این آمار بین نظامیان و غیرنظامیان تفکیک نشده اما منابع محلی میگویند بخش عمده قربانیان، غیرنظامیاند و هزاران جسد نیز همچنان زیر آوار مانده است.
بیشتر بخوانید:
بازداشتهای گسترده در ترکیه ادامه دارد
موج تازهای از بازداشتها در شهرداریهای تحت کنترل حزب مخالف رجب طیب اردوغان، رییسجمهوری ترکیه، از چند روز پیش آغاز شده است. مقامهای قضایی دهها نفر را به اتهام فساد مالی در چهار پرونده جداگانه تحت پیگرد قرار دادند.
دادستانی استانبول صبح شنبه ۱۰ خرداد اعلام کرد در رابطه با چهار پرونده متفاوت که یکی از آنها مربوط به استانبول است، حکم بازداشت ۴۷ نفر صادر شده است.
خبرنگاران حاضر در اداره پلیس استانبول گزارش کردند تا ظهر شنبه، حدود ۳۰ نفر بازداشت شدند. در همین رابطه برای یکی از نمایندگان سابق مجلس ترکیه حکم بازداشت صادر شده است. همچنین برای دو شهردار در استان آدانا هم حکم بازداشت صادر شده است.
از زمانی که اکرم اماماوغلو، شهردار استانبول در اسفندماه ۱۴۰۳ بازداشت شد، تاکنون و طی حدود ۷۰ روز، پنج موج بازداشت در ترکیه رخ داده است.
بیشتر بخوانید:
چهار موج از بازداشتها در دو هفته اخیر بوده است.
گسترش بازداشتهای صبح شنبه به سایر شهرهای ترکیه، نشاندهنده جریان جدیدی از اقدامات علیه اپوزیسیون ترکیه است.
رسانههای محلی نیز گزارش دادند که بازداشتهای ترکیه، از استانبول فراتر رفته و کل اپوزیسیون این کشور را هدف قرار داده است: شهردار آدانا از حزب جمهوریخواه خلق و همحزبی اماماوغلو است.
در انتخابات سال ۲۰۲۴ ترکیه، پس از سالها، حزب جمهوریخواه خلق توانست با شکست حزب عدالت و توسعه، اختیار ۴۱۲ شهرداری کشور را به دست بگیرد.
جمعه، دوم خرداد نیز مقامهای قضایی و امنیتی ترکیه اعلام کردند دهها نفر را «در ارتباط با فساد مالی» در شهرداری استانبول، بازداشت کردند.
رسانههای ترکیه از بازداشت دستکم ۶۴ نفر در ارتباط با پرونده فساد در شهرداری استانبول خبر دادند؛ پروندهای که به بهانه آن، اماماوغلو، شهردار سابق استانبول، دو ماه پیش بازداشت شد.
۳۰ اردیبهشت نیز ۲۰ نفر به اتهام سازماندهی مناقصههای غیرقانونی و دریافت رشوه بازداشت شدند. در میان بازداشتشدگان، منشی خصوصی اماماوغلو، مامور حفاظت شخصی او و رئیس روابط عمومی شهرداری استانبول نیز بودند.
اماماوغلو، از چهرههای برجسته اپوزیسیون ترکیه پیش از اعلام نامزدی در انتخابات ریاستجمهوری، به اتهام فساد مالی بازداشت شد. در واکنش به این بازداشت، دهها هزار نفر بارها در استانبول گرد هم آمدند و دست به اعتراض زدند.
در یک مورد از این اعتراضها، اوزگور اوزل، دبیرکل حزب جمهوریخواه خلق (CHP)، جمعیت حاضر در تجمع «آزادی برای اکرم اماماوغلو» در میدان مالتپه استانبول را دو میلیون و ۲۰۰ هزار نفر اعلام کرد.
