همزمان با برگزار شدن نشست دوباره سران کشورهای اروپایی برای اعلام حمایت از اوکراین با حضور ولودیمیر زلنسکی، خبرگزاری رویترز به نقل از منابعی از دستور دونالد ترامپ برای اخراج ۲۴۰ هزار اوکراینی از آمریکا خبر داد.
بر اساس گزارش پنجشنبه ۱۶ اسفند رویترز، این دستور بخشی از تلاش دولت ترامپ برای سلب اقامت بیش از یک میلیون و ۸۰۰ هزار مهاجری است که اجازه حضور در آمریکا را در دولت جو بایدن دریافت کردهاند.
این اقدام که احتمال میرود از ماه مارس (ماه جاری) انجام شود، ممکن است این افراد را در مسیر اخراج سریع قرار دهد.
بایدن در آخرین روزهای کار خود به عنوان رییسجمهوری آمریکا، اقامت موقت بیش از یک میلیون مهاجر را تمدید کرد.
حدود نیم میلیون نفر دیگر نیز که عمدتا مهاجرین غیرقانونی از کشورهای کوبا، نیکاراگوئه، ونزوئلا و هائیتی هستند، از «آزادی مشروط بشردوستانه» برخوردار شدهاند.
رویترز، پنجشنبه به نقل از یک مقام دولت ترامپ از قصد دولت برای لغو «آزادی مشروط بشردوستانه» حدود ۵۳۰ هزار نفر خبر داد.
کاخ سفید و سفارت اوکراین در آمریکا به درخواستها برای اظهار نظر در این باره پاسخ ندادهاند.
همزمان با این تصمیم دولت ترامپ، سران اروپا بار دیگر برای اعلام حمایت از اوکراین، در بروکسل، مقر اتحادیه اروپا، گرد هم آمدند و خواستار افرایش هزینههای دفاعی شدند.
دونالد تاسک، نخستوزیر لهستان، گفت که اروپا قادر است در هر رویارویی نظامی، مالی و اقتصادی با روسیه، پیروز شود.
یوناس گار استوئر، نخستوزیر نروژ نیز گفت که این کشور باید کمکهای مالی به اوکراین را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.
اتحادیه اروپا اکنون با چالش تمایل آمریکا به مذاکره با روسیه و همچنین پیامدهای تنش لفظی اخیر در کاخ سفید میان دونالد ترامپ و ولودیمیر زلنسکی، روسای جمهوری آمریکا و اوکراین روبهروست.
در همین حال دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، گفت که اظهارات امانوئل مکرون، رییسجمهوری فرانسه، نشاندهنده تمایل پاریس به ادامه جنگ در اوکراین است.
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه نیز تاکید کرد: «آمریکا به صراحت میگوید که میخواهد به درگیری در اوکراین پایان دهد اما اروپا خواستار ادامه جنگ است.»
مکرون، ۱۱ اسفند ماه رهبران اروپا را به بحث و تبادل نظر در زمینه «بازدارندگی هستهای» برای این منطقه فراخواند.
اولاف شولتس، صدراعظم آلمان نیز ۱۶ اسفند در واکنش به پیشنهاد فرانسه برای گسترش چتر هستهای خود، به شرکای اروپایی گفت اروپا نباید از مشارکت آمریکا در بازدارندگی هستهای چشمپوشی کند.
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه نیز پنجشنبه از «موضع عملگرایانه ترامپ» برای پایان دادن به جنگ اوکراین تمجید کرد و هشدار داد که مسکو استقرار نیروهای حافظ صلح اروپایی در اوکراین را به منزله «ورود رسمی نیروهای ناتو به جنگ علیه روسیه» تلقی خواهد کرد.
پیش از این و در ۱۴ اسفند، اورسولا فون در لاین، رییس کمیسیون اتحادیه اروپا، از یک طرح ۸۰۰ میلیارد یورویی برای بودجه دفاعی این اتحادیه خبر داد.
از سوی دیگر زلنسکی، ۱۵ اسفند در یک سخنرانی گفت که در روند همکاری اوکراین با آمریکا، «برخی حرکتهای مثبت» صورت گرفته است.
همان روز، جان رتکلیف، مدیر سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیآیای)، اعلام کرد که ایالات متحده تبادل اطلاعات امنیتی با اوکراین را متوقف کرده است.
قطع همکاری اطلاعاتی و امنیتی آمریکا و اوکراین میتواند توانایی نظامی اوکراین برای هدف قرار دادن نیروهای روسیه را بهطور جدی تضعیف کند.
ترامپ، شامگاه ۱۴ اسفند در کنگره آمریکا گفت: «امروز من نامهای مهم از رییسجمهوری اوکراین دریافت کردم. در این نامه آمده که اوکراین آماده است تا پشت میز مذاکره بنشیند و هرچه سریعتر صلحی محکم برقرار کند.»
ساعاتی بعد، سخنگوی ریاستجمهوری اوکراین اعلام کرد که زلنسکی درباره آمادگی به منظور مذاکره با روسیه، هیچ پیامی برای رییسجمهوری آمریکا ارسال نکرده است و اشاره ترامپ در سخنرانیاش، به یک پست منتشرشده در شبکه اجتماعی ایکس بوده است.
این اقدام، بخشی از سیاست فشار حداکثری ترامپ برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران و محدود کردن توانایی این کشور در دستیابی به سلاح هستهای است.
رویترز پنجشنبه ۱۶ اسفند به نقل از شش منبع آگاه که خواستند نامشان فاش نشود، گزارش داد که دولت ترامپ در حال بررسی همکاری با کشورهای متحد واشینگتن برای متوقف کردن و بازرسی نفتکشهای ایرانی در مسیرهای کلیدی دریایی، از جمله تنگه مالاکا در آسیا و سایر آبراههای بینالمللی است.
بر اساس این گزارش، این اقدام تحویل نفت خام به پالایشگاهها را به تاخیر میاندازد و میتواند طرفهای درگیر در تجارت نفت با ایران را در معرض تحریمها و فشارهای بینالمللی قرار دهد.
ترامپ در نخستین هفتههای دوره دوم ریاستجمهوری خود، دو موج جدید از تحریمهای نفتی علیه ایران اعمال کرد. این تحریمها شرکتهای مرتبط با صنعت نفت و ناوگان نفتکشهای قدیمی را که بدون بیمههای غربی فعالیت کرده و نفت کشورهای تحت تحریم را جابهجا میکنند، هدف قرار داده است.
یکی از این منابع رویترز در این باره گفته است که لزوما نیازی به توقیف کشتیها یا بازداشت افراد نیست و همین تاخیر در تحویل نفت، باعث «ایجاد ناامنی در شبکه تجارت غیرقانونی» خواهد شد.
منبع دیگری تاکید کرده است که این مکانیسم میتواند به دولتهای خارجی اجازه دهد به درخواست واشینگتن نفتکشهای ایرانی را تحت نظارت قرار دهند، تحویل محمولهها را به تعویق بیندازند و زنجیره تامین نفت ایران را مختل کنند.
رویترز نوشت: «شورای امنیت ملی کاخ سفید در حال بررسی این پیشنهاد است اما هنوز مشخص نیست که آیا واشینگتن با دیگر کشورها برای بررسی امکان اجرای این برنامه تماس گرفته است یا نه.»
جان بولتون، مشاور امنیت ملی کاخ سفید در دوره پیشین ریاستجمهوری ترامپ، به رویترز گفت که استفاده از این ابتکار برای کاهش صادرات نفت ایران «کاملا موجه» خواهد بود.
او تاکید کرد: «فروش نفت منبع مالی اصلی برای برنامههای توسعه تسلیحات و حمایت از تروریسم از سوی حکومت ایران است.»
تهران هنوز واکنش رسمی به این موضوع نشان نداده است.
مسعود پزشکیان، رییس دولت چهاردهم، ۱۲ اسفند در مجلس شورای اسلامی، گفت که ترامپ بار دیگر دستور تحریم نفتکشهای ایرانی را صادر کرده است و «این اقدام باعث سرگردانی این کشتیها در تخلیه محمولههای نفت و گازشان شده» است.
تهران تلافی میکند؟
بررسی رفتارهای گذشته جمهوری اسلامی نشان میدهد که حکومت ایران ممکن است در مقابل این اقدام ایالات متحده، دست به تلافی بزند.
سال ۲۰۲۳، دولت جو بایدن تلاش کرد دستکم دو محموله نفتی ایران را توقیف کند. این اقدام باعث شد که جمهوری اسلامی چند کشتی خارجی، از جمله یک نفتکش چارتر شده بهوسیله شرکت شورون (Chevron) -یکی از بزرگترین شرکتهای نفتی در سطح جهان که دفتر مرکزی آن در ایالات متحده است- را توقیف کند و در نتیجه، قیمت نفت افزایش یابد.
بن کیهیل، تحلیلگر انرژی در دانشگاه تگزاس، به رویترز گفت قیمت پایین نفت به ترامپ این امکان را میدهد که سختگیری بیشتری علیه ایران اعمال کند: «اگر قیمت نفت زیر ۷۵ دلار باقی بماند، کاخ سفید آزادی عمل بیشتری برای تحریمهای نفتی خواهد داشت اما در صورت رسیدن قیمت به ۹۲ دلار، اجرای چنین سیاستهایی دشوارتر خواهد شد.»
این تحلیلگر پیشبینی کرد اقدامات تهاجمی آمریکا ممکن است بتواند صادرات نفت ایران را در کوتاهمدت حدود ۷۵۰ هزار بشکه در روز کاهش دهد اما: «اگر تحریمها طولانی شوند، ایران و مشتریانش راههای دور زدن آن را خواهند یافت.»
صادرات نفت از اقلیم کردستان
واشینگتن در حال اعمال فشار بر عراق است تا صادرات نفت از اقلیم کردستان را از سر بگیرد چون این اقدام میتواند کاهش احتمالی صادرات نفت ایران را جبران کند.
رویترز پیشتر گزارش داده بود کاخ سفید تهدید کرده است در صورت همکاری نکردن عراق، این کشور را در کنار ایران، تحریم خواهد کرد.
ایران همچنان به چین به عنوان مشتری اصلی نفت خود وابسته است. در سال ۲۰۲۳، صادرات نفت ایران حدود ۵۳ میلیارد دلار درآمد ایجاد کرد و این رقم برای سال ۲۰۲۲، حدود ۵۴ میلیارد دلار برآورد شده است.
روسیه نیز که با تحریمهای غرب مواجه است، تمرکز اصلی خود را بر فروش نفت به چین و هند گذاشته است.
در ماههای اخیر، فنلاند و دیگر کشورهای نوردیک درباره خطرات زیستمحیطی ناوگان نفتکشهای قدیمی هشدار دادهاند.
این کشورها نگرانند که در صورت وقوع حادثه یا نشت نفت، سواحل آنها با فاجعه زیستمحیطی روبهرو شود.
با وجود بحثهای گسترده در اروپا درباره بازرسی نفتکشهای روسیه که بدون بیمههای معتبر فعالیت میکنند، تاکنون اقدام مشخصی در مورد نفتکشهای ایرانی انجام نشده است.
بیشتر بخوانید: افزایش فشار آمریکا بر نفتکشهای بزرگ حامل نفت ایران
حازم قاسم، سخنگوی حماس، در مصاحبه با خبرگزاری آناتولی ترکیه گفت که رییسجمهوری آمریکا با این سخنان به دولت اسرائیل «این جسارت را میدهد که توافق آتشبس را اجرا نکند».
به گفته قاسم، توافق آتشبس که خود آمریکا از میانجیهای آن بوده، شامل آزادی همه گروگانها در سه مرحله است و حماس در مرحله اول «به تعهدات خود عمل کرد».
او تاکید کرد که نخستوزیر اسرائیل «حاضر به مذاکره در مورد مرحله دوم توافق آتشبس نیست» و از دولت آمریکا خواست تا اسرائیل را تحت فشار قرار دهد.
ساعاتی پیش از انتشار این موضع حماس، مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، در مصاحبه با فاکسنیوز به این گروه هشدار داد تهدید رییسجمهوری آمریکا را درباره «عواقب دردناک» آزاد نکردن گروگانها، جدی بگیرد.
روبیو تاکید کرد که ترامپ پس از دیدار با خانواده گروگانها و شنیدن روایت آنها و همچنین دیدن گروگانهای آزاد شده که لاغر شدهاند، «صبرش را از دست داده» است.
ترامپ چهارشنبه ۱۵ اسفند، پس از دیدار با شماری از گروگانهای آزاد شده، هشدار داد که حماس در صورت آزاد نکردن گروگانها با عواقب دردناکی مواجه خواهد شد و بهای سنگینی خواهد پرداخت.
او در شبکه اجتماعی خود، تروث سوشال، خطاب به حماس نوشت: «شالوم حماس یعنی سلام و خداحافظی. شما میتوانید انتخاب کنید. همه گروگانها را حالا آزاد کنید و فورا همه اجساد افرادی را که کشتهاید بازگردانید یا کار شما تمام است.»
ترامپ تهدید کرد که اگر به خواسته او عمل نشود «هیچ عضو حماس در امان نخواهد بود» و «همه چیزهایی را که اسرائیل برای تمام کردن کار» حماس نیاز دارد، به این کشور ارسال خواهد کرد.
در حال حاضر حماس هنوز ۵۹ گروگان را در غزه در اختیار دارد. ارتش اسرائیل تایید کرده که ۳۵ نفر از این گروگانها جان خود را از دست دادهاند. دستگاههای اطلاعاتی اسرائیل بر این باورند که ۲۲ گروگان هنوز زنده هستند و وضعیت دو نفر نامشخص است.
در میان گروگانهای باقیمانده، پنج آمریکایی وجود دارند که یکی از آنها، ادان الکساندر ۲۱ ساله، احتمالا زنده است.
مرحله اول آتشبس غزه ۱۲ اسفند پایان یافت و مذاکرات برای رسیدن به توافقی برای اجرای مرحله دوم بینتیجه بوده است.
پیشتر استیو ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه، خواستار تمدید مرحله اول آتشبس تا پایان ماه رمضان شده بود اما حماس این طرح را رد کرده است.
همزمان با تهدید ترامپ، واشینگتن تایید کرد مذاکرات مستقیم محرمانهای را برای آزادی گروگانهای آمریکایی باقیمانده در غزه، با گروه حماس انجام داده است.
کارولین لیویت، سخنگوی کاخ سفید، با تایید خبر مذاکره مستقیم آدام بولر، فرستاده ویژه آمریکا در امور گروگانها و مقامهای حماس در دوحه، گفت که بولر برای مذاکره با حماس اختیار دارد و پیش از این مذاکرات، اسرائیل نیز مورد مشورت قرار گرفته بود.
از سوی دیگر، دفتر نخستوزیر اسرائیل اعلام کرد این کشور موضع خود را در ارتباط با مذاکره مستقیم فرستاده دولت آمریکا و حماس، به دولت ترامپ منتقل کرده است.
دفتر نتانیاهو جزییات بیشتری در این مورد ارائه نکرد.
پیشتر وبسایت آکسیوس بهنقل از دو منبع آگاه که نامشان را اعلام نکرد، گزارش داده بود دولت ترامپ در حال انجام مذاکرات مستقیم بیسابقه با حماس برای آزادی گروگانهای آمریکایی در غزه و احتمال دستیابی به توافقی گستردهتر برای پایان دادن به جنگ است.
مذاکره ایالات متحده با حماس امری بیسابقه است. آمریکا از سال ۱۹۹۷ حماس را «بهعنوان یک سازمان تروریستی» شناسایی کرد و تاکنون هرگز بهطور مستقیم با این گروه مذاکره نکرده بود.
بنا بر این گزارش که بامداد پنجشنبه منتشر شد، دهها هزار شهروند افغانستانی ممکن است تحت تاثیر این ممنوعیت قرار گیرند.
سه منبع آگاه که نخواستند نامشان فاش شود به رویترز گفتهاند این تصمیم با توجه به بررسیهای دولتی در مورد خطرات امنیتی و نقص در فرایندهای بررسی سوابق متقاضیان سفر در این کشورها انجام میشود.
به گفته این منابع، افغانستان در فهرست توصیهشده برای ممنوعیت کامل سفر قرار خواهد گرفت و پاکستان نیز در فهرست کشورهای پیشنهادی برای این ممنوعیت قرار دارد اما کشورهای دیگری نیز ممکن است در این فهرست قرار بگیرند، اما آنها گفتهاند از جزئیات فرمانی که قرار است صادر شود، چیزی بیش از این نمیدانند.
بر اساس گزارش رویترز، این فرمان در صورتی که امضا شود یادآور فرمان ممنوعیت سفر دوران اول ریاستجمهوری ترامپ برای مسافران هفت کشور با اکثریت جمعیت مسلمان بود که چندین بار اصلاح شد و در نهایت در سال ۲۰۱۸ با حکم دیوان عالی ایالات متحده تایید شد.
جو بایدن، رییسجمهور پیشین ایالات متحده و جانشین دموکرات ترامپ، این ممنوعیت را در سال ۲۰۲۱ فرمان پیشین ترامپ را لغو کرد.
به گزارش رویترز، ممنوعیت جدید ممکن است دهها هزار شهروندان افغانستانی را تحت تاثیر قرار دهد که قبلا به عنوان پناهنده یا دارندگان ویزای مهاجرت ویژه (SIV) برای اسکان مجدد در ایالات متحده تایید شدهاند، اما هنوز وارد ایالاتمتحده نشدهاند.
این افراد عمدتا به دلیل همکاری با آمریکا در جنگ ۲۰ ساله افغانستان در معرض انتقام طالبان قرار دارند.
به گفته یکی از منابع رویترز، این افراد تحت بررسیهای شدیدی قرار میگیرند تا اعتماد کاملی به آنها ایجاد شود.
دفتر وزارت خارجه که مسئول نظارت بر اسکان مجدد این افراد است، در تلاش است تا دارندگان ویزای مهاجرت ویژه را از ممنوعیت سفر معاف کند، اما یکی از منابع گفت که «احتمال تصویب این معافیت کم است.»
رویترز ماه گذشته گزارش داده بود که این دفتر، که با نام هماهنگکننده تلاشهای انتقال افغانستانیها شناخته میشود، ماموریت دارد تا ماه آوریل برنامهای برای تعطیلی خود ارائه دهد.
ترامپ در ۲۰ ژانویه با صدور یک فرمان اجرایی، خواستار تشدید بررسیهای امنیتی برای هر فرد خارجی شد که قصد ورود به ایالات متحده را دارد تا تهدیدهای امنیت ملی شناسایی شوند.
این فرمان، چندین عضو کابینه را موظف کرده است تا ۱۲ مارس فهرستی از کشورهایی ارائه دهند که سفر از آنها به ایالات متحده باید بهطور جزئی یا کامل ممنوع شود، زیرا اطلاعات بررسی و غربالگری آنها «بسیار ناکافی» است.
وزارت خارجه، وزارت دادگستری، وزارت امنیت داخلی و دفتر مدیر اطلاعات ملی ایالات متحده که مسئول این اقدام هستند، تاکنون به درخواستها برای اظهار نظر پاسخ ندادهاند.
دستور ترامپ بخشی از برنامه گستردهتر مهاجرت است که او در ابتدای دوره دوم ریاستجمهوری خود آغاز کرد. او در سخنرانی خود در اکتبر ۲۰۲۳، وعده داد که ورود افراد از نوار غزه، لیبی، سومالی، سوریه، یمن و «هر جایی که امنیت ما را تهدید میکند» محدود خواهد شد.
شان وندایور، رییس ائتلافی که گروههای مختلف را برای هماهنگی تخلیه و اسکان افغانستانیها با دولت ایالات متحده مدیریت میکند، به دارندگان ویزای معتبر آمریکا توصیه کرد که در صورت امکان، هرچه زودتر سفر کنند.
او در بیانیهای گفت: «در حالی که هیچ اعلامیه رسمی صادر نشده است، منابع متعدد در دولت ایالات متحده خبر دادهاند یک محدودیت جدید سفر ممکن است ظرف هفته آینده اجرایی شود.»
او هشدار داد که این ممنوعیت «میتواند تاثیر قابلتوجهی بر دارندگان ویزای افغانستان که در انتظار انتقال به ایالات متحده هستند، داشته باشد.»
نزدیک به ۲۰۰ هزار افغانستانی تاییدیه اسکان مجدد در ایالات متحده را دریافت کردهاند یا درخواستهای پناهندگی و ویزای مهاجرت ویژه آنها در جریان است. این افراد از ۲۰ ژانویه، زمانی که ترامپ پذیرش پناهندگان را به مدت ۹۰ روز متوقف کرد و کمکهای خارجی برای تامین مالی پروازهای آنها را مسدود کرد، در افغانستان و نزدیک به ۹۰ کشور دیگر از جمله نزدیک به ۲۰ هزار نفر در پاکستان سرگردان ماندهاند.
