وزارت امور خارجه روسیه، پس از سفر یک روزه سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه این کشور به تهران و دیدار او با مسعود پزشکیان و عباس عراقچی، رییس دولت و وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که مواضع دو کشور درباره برجام و برنامه هسته‌ای ایران هماهنگ شده است.
در این بیانیه، که سه‌شنبه هفت اسفند منتشر شد، آمده است: « لاوروف در این سفر با رییس‌جمهوری و وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی درباره طیف گسترده‌ای از مسائل دوجانبه و منطقه‌ای رایزنی کرد و مواضع دو کشور درباره وضعیت توافق هسته‌ای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و برنامه هسته‌ای ایران هم‌سو شد.»
در این بیانیه به جزییات هماهنگی‌های اعلام‌شده اشاره‌ای نشده است.
خبرگزاری‌های نزدیک به حکومت در ایران نیز به جزییات گفت‌وگوهای لاوروف با مسعود پزشکیان و عباس عراقچی اشاره نکرده و تنها گزارش داده‌اند که دو طرف در این دیدارها بر گسترش همکاری‌ها و اجرای توافقنامه جامع راهبردی دو کشور تاکید کرده‌اند.
ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان ۲۸ دی در مسکو با یکدیگر دیدار کردند و تفاهم‌نامه راهبردی میان مسکو و تهران را به امضا رساندند.
پزشکیان پنجم بهمن اعلام کرد بر اساس این تفاهم‌نامه، در صورت حمله به ایران و روسیه، دو کشور ملزم به همکاری خواهند بود. این در حالی است که خبرگزاری روسی تاس پیش‌تر گزارش داده بود در این معاهده، بندی در خصوص تعهد به دفاع متقابل گنجانده نشده است.
لاوروف: راه دیپلماسی هنوز باز است
لاوروف پس از دیدار با عباس عراقچی در یک نشست خبری گفت که مسکو همچنان معتقد است که راهکارهای دیپلماتیک برای حل مسائل مربوط به برنامه هسته‌ای ایران روی میز قرار دارند.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، نیز در این نشست تاکید کرد تا زمانی که سیاست فشار حداکثری دونالد ترامپ علیه حکومت ایران پا برجاست، تهران با واشینگتن مذاکره نخواهد کرد.
او با اشاره به بررسی پرونده هسته‌ای در مذاکرات خود با سرگئی لاوروف گفت: «امروز مشورت‌های نزدیک داشتیم و تیم‌های حقوقی، سیاسی و کارشناسی ما با یکدیگر در تماس مستمر هستند. ما به این تماس‌ها ادامه می‌دهیم.»
او موضع جمهوری اسلامی در قبال مذاکرات هسته‌ای را «روشن» خواند و افزود: «ما تحت فشار، تهدید و تحریم مذاکره نخواهیم کرد و هیچ امکان مذاکره مستقیمی بین ما و آمریکا در موضوع هسته‌ای تا زمانی که فشار حداکثری به این شکل خود اعمال شود، وجود نخواهد داشت.»
ترامپ ۱۶ بهمن دستورالعملی را برای از سرگیری سیاست فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی و به صفر رساندن صادرات نفت ایران امضا کرد تا تهران را برای متوقف کردن برنامه هسته‌ای خود تحت فشار بگذارد.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، ۱۹ بهمن اعلام کرد مذاکره با آمریکا «عاقلانه، هوشمندانه و شرافتمندانه نیست» و «هیچ تاثیری» در حل مشکلات کشور نخواهد داشت.
عراقچی در ادامه نشست خبری خود گفت: «در مورد موضوع هسته‌ای، با همکاری و هماهنگی دوستان خود در چین و روسیه حرکت میکنیم و مواضع خود را هماهنگ میکنیم.»
چیزی فراتر از روابط تهران-مسکو، لاوروف را به ایران کشانده است؟
سفر لاوروف به تهران پس از دیدار او با مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا در عربستان سعودی، باعث مطرح شدن حدس و گمانهایی شده است.
عبدالرضا فرجیراد، استاد ژئوپلتیک، هفتم اسفند در مصاحبه با روزنامه اعتماد گفت که «احتمالا چیزی فراتر از روابط دوجانبه»، لاوروف را به تهران کشانده است.
او افزود: «شرايط به گونهای نيست كه وزير خارجه روسیه بخواهد برای مسائل معمول دوجانبه بهسرعت راهی تهران شود ... به نظر میرسد لاوروف قصد دارد پيش از ديدار آتی پوتين و ترامپ، مواضع تهران را جويا شود تا بتواند آن را در جريان مذاكرات ميان سران روسيه و آمريكا مطرح كند.»
فرجیراد برخی گمانهزنیها را در خصوص نقش لاوروف در انتقال پیام واشینگتن به تهران نامحتمل خواند و گفت که روسیه خواهان بهبود روابط جمهوری اسلامی و آمریکا نیست اما از افزایش تنشها میان دو طرف نیز حمایت نمیکند.
روابط مسکو و واشینگتن در دوران ریاستجمهوری جو بایدن و به دنبال آغاز مناقشه اوکراین به سردی گرایید. با این حال، پس از گفتوگوی تلفنی اخیر ترامپ و پوتین و همچنین دیدار وزیران خارجه دو کشور در ریاض، تنشها میان دو طرف تا حد زیادی کاهش یافته است.
محمد شوری، کارشناس مسائل روسیه و حوزه اوراسیا، در مصاحبه با شبکه شرق به سفر لاوروف به تهران اشاره کرد و گفت روسیه در تلاش است بهبود روابط با آمریکا، مناسبات مسکو و تهران را تحت تاثیر قرار ندهد.
شوری افزود: «بحثها و موضوعاتی که در ایران مطرح است، این است که این عادیسازی روابط بین آمریکا و روسیه چه تاثیری میتواند بر روابط ایران و روسیه بگذارد. این موضوع حتما مورد توجه روسیه نیز هست.»
روزنامه جمهوری اسلامی اول اسفند در سرمقاله خود درباره احتمال معامله پوتین و ترامپ بر سر ایران هشدار داد و تاکید کرد منافع ملی ایجاب میکند اقدامات روسیه در چگونگی تعاملش با آمریکا زیر نظر گرفته شود.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، ۳۰ بهمن ماه گفت که آغاز مذاکرات بین آمریکا و روسیه، بر همکاری این کشور با جمهوری اسلامی تاثیر نخواهد داشت.
او تاکید کرد روسیه در روند حل و فصل مسائل مربوط به پرونده هسته‌ای، به جمهوری اسلامی کمک خواهد کرد.
