اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، گزارشهای منتشر شده درباره خروج دیپلماتهای حکومت ایران از ونزوئلا همزمان با تحولات امنیتی اخیر و احتمال حمله آمریکا به این کشور را رد کرد.
بقایی دوشنبه هشتم دی در نشستی خبری گفت: «سفیر و کارکنان سفارت جمهوری اسلامی ایران در ونزوئلا با جدیت مشغول انجام وظایف خود هستند و سفارت ما بسیار فعال است. صحبتهایی که در خصوص خروج سفارت ایران یا کارکنان آن مطرح میشود، صرفا بخشی از جنگ روانی است.»
او گزارشها درباره خروج یکی از پیمانکاران ایرانی از پروژه ساخت متروی کاراکاس را «خبر کهنه» خواند.
بقایی همچنین اقدامات آمریکا علیه ونزوئلا را «در تناقض با معیارها و موازین بینالمللی» توصیف کرد و آن را تلاشی در راستای «استعمار جدید» دانست؛ اقدامی که به گفته او، پیامدهایی «بسیار گسترده و دامنهدار» برای مناسبات بینالمللی به همراه دارد.
دولت ترامپ ماههاست حملات مرگباری علیه قایقهای مظنون به قاچاق مواد مخدر در سواحل ونزوئلا و همچنین سواحل اقیانوس آرام انجام میدهد و حتی تهدید کرده که این حملات میتواند به خاک ونزوئلا نیز کشیده شود.
کاخ سفید سوم دی به نیروهای نظامی ایالات متحده دستور داد دستکم طی دو ماه آینده تمرکز خود را «تقریبا بهطور انحصاری» بر اجرای «قرنطینه» نفتی علیه ونزوئلا بگذارند.
واکنش بقایی به گزارشها درباره سربازگیری روسیه از ایران
بقایی در ادامه نشست خبری به گزارشها درباره سربازگیری روسیه از ایران پرداخت و اعلام کرد سفارت جمهوری اسلامی در مسکو در حال پیگیری این موضوع است.
او با اشاره به وضعیت آرش دربندی، عکاس ۳۴ ساله اهل اهواز که به گزارش یک رسانه اوکراینی، برای روسیه جنگید و در اوکراین به اسارت درآمد، گفت وزارت خارجه تاکنون از این موضوع بیاطلاع بوده و اخبار آن را در فضای مجازی دیده است.
بقایی افزود: «اگر مشخص شود که حقی از هموطنان ما ضایع شده یا آنها دچار مشکل شدهاند، وظیفه ماست که پیگیری کنیم.»
۱۸ آذر، پایگاه خبری رویداد۲۴ تصویر شبنامهای را منتشر کرد که به منظور سربازگیری در نزدیکی سفارت روسیه در تهران پخش شده بود.
جمهوری اسلامی که از متحدان نزدیک مسکو محسوب میشود، پهپادهای انتحاری شاهد را برای استفاده روسیه در جنگ اوکراین در اختیار این کشور قرار داده است.
خبرگزاری رویترز اسفند ۱۴۰۲ گزارش داد جمهوری اسلامی همچنین صدها موشک بالستیک زمین به زمین را به روسیه داده است.
بقایی در این نشست خبری ارسال موشک برای روسیه را رد کرد و گفت روابط تهران و مسکو یک «رابطه دیرپا، مبتنی بر منافع متقابل و احترام متقابل» است و شامل حوزههای دفاعی نیز میشود.
او افزود: «این رابطه به هیچ عنوان علیه هیچ کشور ثالثی نیست.»
حمایت نظامی حکومت ایران از کرملین با واکنشهای گستردهای در غرب روبهرو شده و بهویژه نارضایتی شدید کشورهای اروپایی را در پی داشته است.
انتقاد مجدد از گروسی
سخنگوی وزارت خارجه در بخش دیگری از نشست خبری گفت اروپا در موضوع پرونده هستهای ایران، خود را به «ابزاری برای آمریکا» تبدیل کرده است.
بقایی بار دیگر اعتراض کرد که چرا رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی و شورای حکام حملات آمریکا و اسرائیل به تاسیسات اتمی جمهوری اسلامی در جریان جنگ ۱۲ روزه را محکوم نکردهاند.
در روزهای اخیر، گمانهزنیها درباره احتمال حمله مجدد اسرائیل و ایالات متحده به ایران بالا گرفته است.
هفتم آذر، ایراناینترنشنال به نقل از منابع آگاه گزارش داد واشینگتن آغاز مجدد مذاکرات با تهران را منوط به برچیدن کامل برنامه هستهای، انحلال گروههای نیابتی و محدود شدن برنامه موشکی جمهوری اسلامی کرده است.
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، هشتم دی گفت دیپلماسی حکومت ایران بر مبنای «مقاومت» شکل گرفته و در همین مسیر به حرکت خود ادامه میدهد.
او تاکید کرد تهران به «حمایت اخلاقی، سیاسی و قانونی» خود از «گفتمان مقاومت» ادامه خواهد داد.
«محور مقاومت» عنوانی است که مقامها و رسانههای جمهوری اسلامی برای گروههای مسلح مورد حمایت تهران در منطقه، نظیر حماس، جهاد اسلامی، حزبالله، حشد شعبی و حوثیهای یمن، استفاده میکنند.
دیوان محاسبات کشور دوشنبه هشتم دی «بر اساس بررسیهای مستند و مبتنی بر مدارک» اعلام کرد هزینه واردات بنزین تا پایان آذرماه سال جاری «بالغ بر ۱.۸ میلیارد دلار» بوده است.
این نهاد افزود: «مطابق تحلیل الگوی مصرف، روند عملیاتی واردات، ظرفیت تولید داخلی و قراردادهای منعقدشده، برآورد حداکثری از هزینه واردات بنزین تا پایان سال رقمی در حدود ۲.۷ میلیارد دلار ارزیابی میشود.»
پزشکیان هفتم دی در سخنرانی خود در مجلس شورای اسلامی برای ارائه لایحه بودجه گفته بود: «چرا باید در حالی که مردم در سختی معیشت قرار دارند، ۶ میلیارد دلار از ارز را صرف واردات بنزین کنیم؟»
دیوان محاسبات کشور که نهاد عالی نظارتی در جمهوری اسلامی به شمار میرود، همچنین نسبت به «ارائه اطلاعات غیردقیق و خلاف واقع» در زمینه عملکرد مالی کشور هشدار داد.
این نهاد «بر ضرورت اتکا به دادههای دقیق، شفاف و قابل راستیآزمایی در تصمیمگیریهای کلان مرتبط با اصلاح ناترازی انرژی و سایر امور اقتصادی» تاکید کرد.
ششم دی، پزشکیان در مصاحبه با وبسایت علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، با اشاره به افزایش قیمت بنزین در هفتههای اخیر گفت دولت با عبور از «یک تابوی قدیمی»، امکان «مداخله» در قیمت بنزین را فراهم کرد.
او با دفاع از عملکرد اقتصادی دولت افزود: «ما آن تابو را شکاندیم که نمیشود به قیمت بنزین دست زد.»
آبانماه، فرهاد شهرکی، نایبرییس اول کمیسیون انرژی مجلس، گفت بودجه پیشبینیشده سال جاری برای واردات بنزین در چند ماه اول سال تمام شده و دولت دیگر ارزی برای خرید بنزین ندارد.
افزایش هزینههای زندگی
در پی چندنرخی شدن بنزین و اعلام افزایش قیمت آن از ۲۲ آذر، شماری از شهروندان در پیامهای خود به ایراناینترنشنال گفتند این تصمیم باعث بالا رفتن هزینههای زندگی و موج تازهای از گرانی در کالاهای اساسی شده و سفرهها را خالیتر و بسیاری از خانوادهها را به زیر خط فقر کشانده است.
به گفته مقامهای دولتی، افزایش نرخ بنزین بهدلیل «بالا بودن هزینه تولید» برای دولت اجتنابناپذیر است.
محمدجعفر قائمپناه، معاون اجرایی پزشکیان، ۱۴ آبان گفته بود: «هر لیتر بنزین برای دولت ۳۴ هزار تومان تمام میشود، اما آن را ۱۵۰۰ یا ۳۰۰۰ تومان میفروشیم.»
با این حال، بررسیهای ایراناینترنشنال از صورتهای مالی پالایشگاهها نشان میدهد این مبلغ ۲۵ هزار تومان است که تنها حدود ۳۵۰۰ تومان آن هزینه تولید بنزین بدون خوراک شده؛ یعنی حدود ۹۰ درصد کمتر از رقم اعلامی دولت.
افزایش قیمت بنزین در آبان ۱۳۹۸ موجی از اعتراضات گسترده و سراسری را به دنبال داشت که این اعتراضات با سرکوب خونین نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی روبهرو شد.
بنا بر گزارشها، دستکم ۱۵۰۰ نفر در این تجمعات کشته و هزاران تن دیگر بازداشت شدند.
محمدمهدی طباطبایی، معاون ارتباطات و اطلاعرسانی دفتر مسعود پزشکیان، دوشنبه هشتم دی از استعفای فرزین خبر داد و گفت ممکن است رییس دولت با این درخواست موافقت کند.
او افزود: «راه کنترل نرخ ارز که لزوما تغییر رییس کل بانک مرکزی نیست، ولی دولت یک تمهیداتی اندیشیده است. یک بخش افزایش قیمت دلار هم تابع شرایطی است که در اقتصاد کشور حاکم است و یک بخشی از آن هم مربوط به هیجانات است.»
طی دو روز گذشته خبرهای متناقضی درباره استعفا، برکناری یا ابقای فرزین منتشر شده بود.
همشهری آنلاین پیشتر به نقل از علی شریعتی، فعال رسانهای جریان موسوم به اصلاحطلب، نوشت کمیته گزینش سوم دی از چند چهره اقتصادی برای انتخاب جانشین فرزین برنامه خواسته است.
همزمان خبر دیگری مبنی بر مخالفت با این استعفا و «ابقای فرزین در ریاست بانک مرکزی با تصمیم سران قوا» منتشر شد، اما سردبیران خبرگزاری قوه قضاییه جمهوری اسلامی (میزان) و سایت حکومتی مشرق آن را تکذیب کردند.
مرکز رسانه قوه قضاییه هشتم دی اعلام کرد خبر منتشرشده درباره تصمیم سران قوا برای ابقای فرزین صحت ندارد و «این موضوع در حیطه اختیارات رییسجمهور است».
در ماههای اخیر، تورم افسارگسیخته و رشد نرخ ارزهای خارجی بر نگرانیها از وخامت اوضاع اقتصادی ایران افزوده است.
این روند در پی بازگشت تحریمهای سازمان ملل و تاکید مقامهای جمهوری اسلامی بر ادامه برنامههای هستهای و موشکی شدت گرفته است.
در ادامه شیب تند افزایش قیمت ارز و طلا در بازار ایران، هفتم دی قیمت هر سکه طلای طرح جدید، موسوم به «امامی»، به رقم بیسابقه ۱۶۹ میلیون تومان نزدیک شد و نرخ دلار نیز در بازار آزاد از ۱۴۴ هزار تومان فراتر رفت.
برخی مقامهای جمهوری اسلامی در هفتههای اخیر کوشیدهاند بحران ساختاری اقتصاد ایران را که از سیاستهای کلان حکومت ناشی میشود، به تصمیمگیریهای دولتها و روسای بانک مرکزی تقلیل دهند.
دوم دی و در زمان ارائه لایحه بودجه ۱۴۰۵ از سوی پزشکیان به مجلس، گزارشهایی مبنی بر تنش در جلسه غیرعلنی پیش از آن و مشاجره میان نمایندگان مجلس و فرزین منتشر شد.
پایگاه خبری تجارتنیوز در آن زمان نوشت فرزین در این جلسه توضیح و راهکار جدیدی برای حل مشکلات ارزی نداشت و مانند همیشه گفت ارز به بانک مرکزی نمیرسد تا او بتواند روند تخصیص را مدیریت کند.
همشهریآنلاین هفتم دی به نقل از یک منبع آگاه گزارش داد فرزین دو هفته پیش استعفای خود را بهصورت حضوری به پزشکیان تحویل داده و تیمی برای تعیین جایگزین او تشکیل شده است.
بر اساس این گزارش، در نهایت قرار شده فرزین با اعمال تغییرات در سه معاونت بانک مرکزی، در مسئولیت خود باقی بماند.
همشهریآنلاین افزود این تصمیم مصوبه سران قوا نبوده است.
فرزین در دولت ابراهیم رئیسی نیز رییس بانک مرکزی بود.
وزارت امور خارجه چین دوشنبه هشتم دی با اشاره به برگزاری رزمایشها در اطراف تایوان اعلام کرد هر تلاشی برای جلوگیری از «وحدت مجدد» چین محکوم به شکست است.
ساعاتی پیش نیز شی یی، سخنگوی فرماندهی منطقه شرقی ارتش چین، این رزمایشها را «هشداری جدی به نیروهای جداییطلب موسوم به استقلال تایوان و نیروهای مداخلهگر خارجی» توصیف کرد.
ارتش چین پیشتر اعلام کرده بود یگانهای نیروهای زمینی، دریایی، هوایی و موشکی رزمایش «ماموریت عادلانه ۲۰۲۵» را سهشنبه ۹ دی با تمرینهای «تیراندازی واقعی» آغاز خواهند کرد.
با این حال، استفاده از تسلیحات واقعی در رزمایش بامداد هشتم دی انجام گرفت.
فرماندهی منطقه شرقی ارتش چین اعلام کرد نیروهای خود را در شمال و جنوبغرب تنگه تایوان متمرکز کرده و اقدام به شلیک مهمات جنگی و اجرای حملات شبیهسازیشده علیه اهداف زمینی و دریایی کرده است.
این رزمایشها در طول هشتم دی ادامه خواهد داشت و شامل تمرینهایی برای محاصره بنادر اصلی جزیره است.
پنج منطقه یادشده پیرامون تایوان به مدت ۱۰ ساعت از شروع رزمایش مشمول محدودیتهای دریایی و هوایی خواهند بود.
ارتش چین همچنین یک پوستر تبلیغاتی با عنوان «سپرهای عدالت: درهمشکستن توهم» منتشر کرد که در آن دو سپر طلایی با نشان ارتش آزادیبخش خلق چین و دیوار بزرگ چین دیده میشود.
در کنار آنها تصویر سه فروند هواپیمای نظامی و دو کشتی جنگی نیز به چشم میخورد.
پس از بازدید نانسی پلوسی، رییس وقت مجلس نمایندگان ایالات متحده، از تایوان در سال ۲۰۲۲، چین چندین رزمایش نظامی گسترده پیرامون این جزیره برگزار کرده و مانور کنونی ششمین دور از این رزمایشها خواهد بود.
در حالی که ارتش آزادیبخش خلق چین در جریان رزمایشهای گذشته تمرینهایی برای محاصره بنادر اطراف تایوان انجام داده بود، این نخستین بار است که بهطور علنی اعلام میکند رزمایشهای پیرامون این جزیره با هدف «بازدارندگی» از مداخله نظامی خارجی طراحی شدهاند.
تایوان در واکنش تسلیحات آمریکایی خود را به نمایش گذاشت
دولت تایوان این رزمایشها را محکوم کرد. وزارت دفاع تایوان ویدیویی را در فیسبوک منتشر کرد که در آن مجموعهای از تسلیحات، از جمله سامانههای موشکی هیمارس ساخت آمریکا، به نمایش گذاشته شده بود.
هیمارس یک سامانه توپخانهای با تحرک بالا و بردی در حدود ۳۰۰ کیلومتر است که در صورت بروز درگیری، میتواند اهداف ساحلی در استان جنوبی فوجیان چین، در آن سوی تنگه تایوان، را هدف قرار دهد.
ایالات متحده بهتازگی از فروش بیش از ۱۱ میلیارد دلار تسلیحات به تایوان خبر داده است. این بسته تسلیحاتی، بزرگترین خرید سلاح در تاریخ تایوان به شمار میآید.
این اقدام، اعتراض شدید وزارت دفاع چین و هشدار ارتش این کشور به اتخاذ «اقدامات قاطعانه» را به دنبال داشت.
چند روز پیش از این معامله، تایوان از افزودن بودجه ۴۰ میلیارد دلاری برای سیستم دفاعی خود خبر داد و رییسجمهوری تایوان در یادداشتی اعلام کرد که این بودجه برای تامین مالی خریدهای مهم تسلیحاتی از آمریکا و افزایش توانمندیهای نامتقارن ارتش تایوان صرف خواهد شد.
گارد ساحلی تایوان اعلام کرد در واکنش به فعالیتهای گارد ساحلی چین در نزدیکی آبهای این جزیره، کشتیهای بزرگ اعزام کرده و همزمان با ارتش تایوان برای به حداقل رساندن تاثیر این رزمایشها بر مسیرهای کشتیرانی و مناطق صیادی همکاری میکند.
به گفته وزارت دفاع تایوان، طی ۲۴ ساعت گذشته، دو فروند هواپیمای نظامی چین و ۱۱ فروند کشتی در اطراف این جزیره فعالیت داشتهاند و نیروهای مسلح تایوان در حالت آمادهباش بالا قرار دارند.
این وزارتخانه در بیانیهای گفت: «تمامی اعضای نیروهای مسلح ما در بالاترین سطح هوشیاری و آمادگی کامل باقی خواهند ماند و با اقدامهای عملی از ارزشهای دموکراسی و آزادی دفاع خواهند کرد.»
تشدید تنشها در هفتههای اخیر
در هفتههای گذشته لحن پکن درباره ادعاهای ارضیاش نسبت به تایوان تشدید شده است. از سوی دیگر، تایوان به مرکز مجادلههای لفظی پکن و توکیو بدل شده است.
سانائه تاکایچی، نخستوزیر ژاپن، ۱۶ آبان گفت که سناریوهایی محتمل مانند محاصره دریایی تایوان از سوی چین وجود دارند که در صورت تحقق «تهدید موجودیت ژاپن» به شمار میروند و به ژاپن اجازه میدهد حق دفاع از خود را فعال کند.
از آن زمان تاکنون روابط این دو کشور به پایینترین سطح خود در سالهای اخیر رسیده است.
خبرگزاری رویترز یکم دی براساس پیشنویس گزارشی از پنتاگون اعلام کرد که چین برنامه دارد تا پایان سال ۲۰۲۷ بتواند جنگی را بر سر تایوان آغاز کند و در آن پیروز شود.
چین که تایوانِ دارای حکومت دموکراتیک را بخشی از قلمرو خود میداند، هرگز استفاده از زور برای «یکپارچهسازی مجدد» با این جزیره را منتفی ندانسته است.
علاوه بر این، به گزارش رویترز پکن در حال پالایش گزینههای نظامی خود برای تصرف تایوان از طریق «زور عریان» است و یکی از گزینهها احتمالا حملاتی در فاصله ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ مایل دریایی (حدود ۲۸۰۰ تا ۳۷۰۰ کیلومتر دریایی) از چین را شامل میشود.
چین جزیره تایوان را که تنها ۱۱۰ کیلومتر از ژاپن فاصله دارد، بخشی از قلمرو خود میداند. در سوی دیگر، تایوان ادعاهای حاکمیتی پکن را رد میکند و میگوید آینده این جزیره را تنها مردم آن تعیین میکنند.
رییسجمهوری چین چهارم آذر در یک تماس تلفنی با دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، «بازگشت تایوان به چین» را «بخشی از چشمانداز پکن برای نظم جهانی» خواند.
پیش از آن چو جونگتای، نخستوزیر تایوان، بر استقلال تایوان و برخورداری آن از حاکمیت تاکید کرده و گفته بود واضح است که «بازگشت به چین» برای «۲۳ میلیون شهروند تایوانی هیچ معنایی ندارد.»
