روزنامه واشینگتنپست به نقل از دو مقام پیشین اسرائیل گزارش داد هلیکوپترهای اسرائیل ۹ روز پس از برکناری بشار اسد، برای انتقال سلاح به یک گروه دروزی وارد جنوب سوریه شدند.
به گفته دو مقام پیشین اسرائیلی که مستقیما در این عملیات نقش داشتند، در کنار محموله کمکهای بشردوستانه، ۵۰۰ قبضه تفنگ، مهمات و جلیقه ضدگلوله نیز حمل میشد که بهطور محرمانه برای مسلح کردن یک گروه دروزی موسوم به «شورای نظامی» از آسمان رهاسازی شد.
در این گزارش آمده انتقال این تسلیحات در واکنش به اوجگیری ناگهانی احمد الشرع، رییس دولت سوریه، انجام شد.
بر اساس این گزارش، ارسال محرمانه تسلیحات بخشی از تلاشی طولانیمدت برای تقویت جامعه دروزی بوده و تا امروز نیز ادامه دارد.
این نشریه بهنقل از منابع آگاه نوشت پس از موفقیتهای نظامی اسرائیل علیه جمهوری اسلامی و گروههای نیابتیاش، نیروهای حزبالله بهطور فزایندهای راهی ونزوئلا شدهاند و بیش از هر زمان دیگر به قاچاق مواد مخدر برای تامین درآمد روی آوردهاند.
مارشال بیلینگزلیا، معاون پیشین وزارت خزانهداری آمریکا در امور تامین مالی تروریسم، در ماه اکتبر و در جلسه استماع «کمیته بینالمللی کنترل مواد مخدر» در سنای آمریکا گفت که بیش از ۴۰۰ فرمانده میدانی حزبالله دستور گرفتهاند به آمریکای لاتین و بهطور مشخص ونزوئلا منتقل شوند. این فرماندهان به حدود ۱۱ هزار نیروی وابسته به حزبالله پیوستهاند که بین سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ وارد ونزوئلا شدهاند.
بهنوشته واشینگتن فریبیکن، اگرچه این گروه مورد حمایت جمهوری اسلامی سالهاست از میزبانی حکومت ونزوئلا بهرهمند بوده، تمرکز فزاینده بر قاچاق مواد مخدر نشان میدهد که حزبالله در تلاش است منابع مالی خود را خارج از جمهوری اسلامی تامین کند.
به گفته منابع آگاه از حضور حزبالله در آمریکای لاتین، ایران سالانه بیش از ۷۰۰ میلیون دلار به حزبالله کمک میکرده است، رقمی که حدود ۷۰ درصد از بودجه سالانه این گروه را تشکیل میدهد، اما اکنون دیگر توان تامین مالی کافی برای سرپا نگه داشتن این نیروی نیابتی را ندارد.
شبکه کان اسرائیل، دوشنبه اول دی گزارش داد که مقامات حزبالله لبنان در مذاکرات اخیر با فرماندهان نیروی قدس سپاه، خواستار افزایش کمک مالی جمهوری اسلامی تا حدود دو میلیارد دلار در سال شدهاند. با این حال، تهران تنها با پرداخت نزدیک به یک میلیارد دلار به اصلیترین گروه نیابتی خود موافقت کرده است.
متیو لویت، تحلیلگر پیشین وزارت خزانهداری آمریکا در حوزه تامین مالی تروریسم و پژوهشگر ارشد کنونی موسسه واشینگتن برای سیاست خاور نزدیک، به واشینگتن فریبیکن گفت بهدلیل جنگ ۱۲روزه، بازگشت تحریمهای دولت ترامپ و بحرانهای انرژی و آب که ماههاست در ایران ادامه دارد، جمهوری اسلامی «ظاهرا دیگر قادر نیست همانند پس از جنگ سال ۲۰۰۶ حزبالله با اسرائیل، هزینههای بازسازی این گروه را تامین کند».
به گفته او، حزبالله در واکنش به این وضعیت، بیش از پیش به تجارت مواد مخدر تکیه کرده است.
محور اصلی فعالیت حزبالله در این حوزه «کوکائین سیاه» است؛ مادهای که به شکل آجرهای زغالمانند در میآید تا از شناسایی آن از سوی نیروهای امنیتی جلوگیری شود.
بهنوشته واشینگتن فریبیکن درآمد حاصل از فروش این مواد مخدر، عملیات تروریستی جهانی حزبالله را تامین مالی میکند، در عین حال حکومت ونزوئلا نیز سهمی از این درآمد را دریافت و از این طریق به بقای خود کمک میکند.
برآورد اداره مبارزه با مواد مخدر آمریکا (DEA) در سال ۲۰۱۶ نشان میدهد که حزبالله سالانه تا ۴۰۰ میلیون دلار کوکائین را از طریق شبکههای جنایی در آمریکای لاتین جابهجا میکند. به گفته یک گزارش بنیاد دفاع از دموکراسیها، این رقم پس از جنگ با اسرائیل اسرائیل بهاحتمال زیاد افزایش یافته است.
افزایش نقش حزبالله در تجارت مواد مخدر همزمان با تشدید اقدامات آمریکا برای مقابله با قاچاق در منطقه رخ داده است. دولت ترامپ از پاییز امسال، در چارچوب آنچه «درگیری مسلحانه غیر بینالمللی» با کارتلها مینامد، حملات خود به قایقهای قاچاق مواد مخدر را آغاز کرد. آمریکا این کارتلها را «سازمانهای تروریستی خارجی» اعلام کرده است.
مقامهای کنونی و پیشین آمریکا گفتهاند که از افزایش فعالیتهای حزبالله در ونزوئلا آگاه هستند. مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، اوایل دسامبرگفت ونزوئلا به مرکز فعالیتهای جمهوری اسلامی در نیمکره غربی تبدیل شده است.
روبیو گفت: «حکومت ایران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و حتی حزبالله در آمریکای جنوبی حضور دارند و یکی از پایگاههای اصلی آنها، بهویژه برای ایرانیها، ونزوئلا است. جایی که آنها پرچم خود را در نیمکره ما برافراشتهاند، خاک ونزوئلا است.»
ویلیام بار، دادستان کل پیشین ایالات متحده، نیز جمعه در مصاحبهای پادکستی به نقش حزبالله در قاچاق مواد مخدر اشاره کرد.
بار گفت: «ونزوئلا یک دشمن راهبردی و تهدیدی برای ایالات متحده است. این کشور پایگاهی برای حزبالله است، از حزبالله حمایت میکند و در انواع معاملات، از پولشویی گرفته تا توافقهای دیگر، برای تسهیل قاچاق مواد مخدر حزبالله به داخل آمریکا نقش دارد.»
او ونزوئلا را «لنگر حزبالله در نیمکره ما» توصیف کرد.
در حالی که مقامهای آمریکایی درباره نقش حزبالله در قاچاق مواد مخدر در ونزوئلا سخن میگویند، علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، نیز به کارزار فشار اخیر دولت ترامپ علیه نیکلاس مادورو، رییسجمهوری ونزوئلا، واکنش نشان داده است. خامنهای هفته گذشته در یک سخنرانی عمومی، توقیف یک نفتکش در دریای کارائیب از سوی دولت ترامپ را محکوم کرد.
با این حال، به گفته مایکل روبین، پژوهشگر ارشد موسسه امریکن اینترپرایز، شراکت میان ونزوئلا و جمهوری اسلامی، و نیروهای نیابتی آن، صرفا مالی نیست و ریشههای ایدئولوژیک نیز دارد.
روبین به واشنگتن فری بیکن گفت: «انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ روحالله خمینی در ایران به همان اندازه که اسلامی بود، یک انقلاب چپگرایانه هم محسوب میشد. در واقع، کل ائتلاف او بر ادغام این دو گرایش بنا شده بود. حالا ۴۶ سال بعد، اگر نمودار همپوشانی ضدآمریکایی را ترسیم کنیم، همپوشانی قابلتوجهی میان گروههای شبهنظامی شیعه مانند حزبالله و دولتهای سوسیالیستی مانند ونزوئلا دیده میشود.»
تماس تلفنی گزارششده در ۹ دسامبر میان مادورو و مسعود پزشکیان، رییس دولت در جمهوری اسلامی، نیز مؤید همین دیدگاه است.
پزشکیان در این تماس گفت: «جمهوری اسلامی، ونزوئلا را دوست و متحد واقعی خود میداند و در تمامی شرایط، بهویژه در وضعیت حساس کنونی، از این کشور حمایت میکند.»
حساب رسمی عبدالحمید جببه، نخست وزیر لیبی در فیسبوک سهشنبه دوم دی نوشت الفيتوری غريبيل، رییس ستاد نیروهای زمینی ارتش لیبی، محمود القطيوی، مدیر صنایع نظامی، محمد العصاوی دياب، مشاور رییس ستاد کل ارتش لیبی و محمد عمر احمد محجوب، عکاس دفتر رسانهای رییس ستاد کل، دیگر مسافران این پرواز بودند و همگی در پی این حادثه جان خود را از دست دادهاند.
پیش از این حادثه، وزارت دفاع ترکیه اعلام کرده بود که الحداد به دعوت رسمی سلجوق بایراکتاراوغلو، رییس ستاد کل نیروهای مسلح ترکیه، به آنکارا سفر کرده و در دیداری رسمی با یاشار گولر، وزیر دفاع ترکیه، گفتوگو داشته است.
سقوط پس از ۴۰ دقیقه پرواز
به گزارش روزنامه صباح یک فروند جت تجاری فالکون ۵۰ که از فرودگاه اسنبوغا در آنکارا، پایتخت ترکیه، به مقصد طرابلس در لیبی پرواز کرده بود، دقایقی پس از برخاستن از صفحه رادار ناپدید و در نزدیکی شهرستان هایمانا سقوط کرد.
این هواپیما سهشنبه دوم دی، حدود ۴۰ مایل (حدود ۶۵ کیلومتر) پس از ترک فرودگاه از صفحه رادار خارج شد.
در پی این حادثه مقامهای ترکیه اعلام کردند بقایای هواپیما در نزدیکی منطقه هایمانا در استان آنکارا پیدا شده است.
علی یرلیکایا، وزیر کشور ترکیه، در پیامی در شبکههای اجتماعی اعلام کرد تماس با این جت تجاری که ساعت ۲۰:۱۰ به وقت محلی از آنکارا به مقصد طرابلس پرواز کرده بود، ساعت ۲۰:۵۲ قطع شده است.
به گفته او، پیش از قطع کامل ارتباط، یک پیام «درخواست فرود اضطراری» از حوالی هایمانا دریافت شده بود، اما پس از آن تماس دوباره برقرار نشد.
در پی این سانحه، پروازها در آنکارا بهطور موقت متوقف شد.
تصاویر منتشرشده از دوربینهای امنیتی، لحظه سقوط هواپیما را همراه با انفجار شدید نشان میدهد.
رسانههای ترکیه همچنین تصاویری از آخرین موقعیت ثبتشده هواپیما روی رادار منتشر کردهاند که نشان میدهد هواپیما مدت کوتاهی پس از برخاستن دچار مشکل شده است.
فالکون ۵۰
بر اساس اطلاعات منتشرشده، این هواپیما یک جت تجاری سهموتوره فالکون ۵۰ ساخت شرکت فرانسوی داسو بوده و با شماره ثبت ۹اچ-دیافجی پرواز میکرد.
برخی رسانهها گزارش دادهاند این هواپیما به یک شرکت خصوصی مستقر در مالت تعلق داشته است.
فالکون ۵۰ قابلیت پرواز تا حدود شش و نیم ساعت را دارد و معمولا برای پروازهای دولتی و تجاری استفاده میشود.
خبرگزاری رویترز سهشنبه دوم دی در گزارشی نوشت مجلس ملی ونزوئلا که در کنترل حزب حاکم است، قانونی را با عنوان «قانون تضمین آزادی کشتیرانی و تجارت در برابر دزدی دریایی، محاصره و دیگر اقدامات غیرقانونی بینالمللی» بهصورت یکصدا تصویب کرد.
این قانون امکان صدور احکام حبس تا ۲۰ سال را برای افرادی که بهطور مستقیم یا غیرمستقیم در تامین مالی یا ترویج چنین اقداماتی نقش داشته باشند، فراهم میکند.
این اقدام در پی عملیات اخیر گارد ساحلی ایالات متحده علیه نفتکشهای حامل نفت ونزوئلا صورت گرفته است.
مقامهای آمریکایی اعلام کردهاند که گارد ساحلی آمریکا در هفتههای اخیر یک نفتکش تحت تحریم را توقیف کرده و تلاش کرده است دو کشتی دیگر مرتبط با صادرات نفت ونزوئلا را نیز در آبهای بینالمللی متوقف کند.
به گفته مقامهای آمریکایی، این عملیات بخشی از تلاش واشینگتن برای مقابله با دور زدن تحریمها و همچنین مبارزه با قاچاق مواد مخدر است.
با این حال، دولت ونزوئلا این اقدامات را «محاصره اقتصادی» توصیف کرده و آن را تلاشی برای تضعیف اقتصاد کشور و فشار برای کنار زدن نیکلاس مادورو، رییسجمهوری ونزوئلا از قدرت میداند.
اثر مستقیم بر صادرات و ذخیرهسازی نفت
همزمان با این تحولات، شرکت نفت دولتی پیدیویاسای ناچار شده بخشی از نفت خام و سوخت خود را به نفتکشها منتقل کند و از آنها بهعنوان مخزن شناور استفاده کند.
اسناد داخلی و دادههای کشتیرانی نشان میدهد که با کاهش تمایل مالکان کشتی به حمل نفت ونزوئلا، بیش از یکدوجین محموله نفتی در آبهای این کشور بلاتکلیف ماندهاند.
این وضعیت باعث شده مخازن خشکی بهویژه در پایانه «خوزه»، که نفت فوقسنگین کمربند اورینوکو را دریافت میکند، بهسرعت پر شود.
طبق اسناد شرکت، ذخایر نفتی که در ماههای گذشته کاهش یافته بود، تا اواسط دسامبر دوباره از مرز ۱۰ میلیون بشکه عبور کرده است.
چین و نقش کلیدی صادرات نفت
بخش عمده نفت صادراتی ونزوئلا به چین ارسال میشود؛ حدود ۸۰ درصد. با این حال، تشدید اقدامات آمریکا علیه آنچه «ناوگان سایه» نفتکشها خوانده میشود، دریافتکنندگان محمولهها را محتاطتر کرده و برخی مشتریان خواستار بازگرداندن محمولههای خود شدهاند.
در این میان، شرکت شورون، شریک اصلی پیدیویاسای در برخی پروژهها، اعلام کرده صادرات نفت مشترک همچنان ادامه دارد و فعالیتهایش مطابق قوانین آمریکا انجام میشود.
مادورو نیز تاکید کرده است که قراردادهای نفتی با شورون، «صرفنظر از فشارهای سیاسی»، اجرا خواهد شد.
این تحولات در حالی رخ میدهد که تنش میان واشینگتن و کاراکاس بر سر صادرات نفت، تحریمها و حضور نظامی آمریکا در منطقه کارائیب به یکی از محورهای اصلی بحران سیاسی و اقتصادی ونزوئلا در ماههای پایانی سال ۲۰۲۵ تبدیل شده است.
