ترامپ یکشنبه جف لَندری، فرماندار ایالت لوئیزیانا، را بهعنوان فرستاده ویژه خود به گرینلند معرفی کرد؛ اقدامی که بار دیگر انتقاد دانمارک و مقامات گرینلند را نسبت به علاقه واشینگتن به این جزیره غنی از منابع معدنی در قطب شمال برانگیخت.
ترامپ پیشتر بارها از الحاق گرینلند، که سرزمینی خودگردان تحت حاکمیت دانمارک است، به ایالات متحده حمایت کرده و اهمیت راهبردی و منابع معدنی آن را دلیل این موضع دانسته بود.
لندری که از ژانویه ۲۰۲۴ بهعنوان فرماندار لوئیزیانا در قدرت است، بهطور علنی از این ایده حمایت میکند.
ترامپ دوشنبه در گفتوگو با خبرنگاران در فلوریدا گفت: «ما به گرینلند برای امنیت ملی نیاز داریم، نه برای مواد معدنی… اگر به گرینلند نگاه کنید، در امتداد سواحل آن، کشتیهای روسی و چینی را همهجا میبینید. ما آن را برای امنیت ملی میخواهیم. باید آن را داشته باشیم.»
او افزود که لندری میخواهد «رهبری این اقدام را بر عهده بگیرد».
نخستوزیر دانمارک، مته فردریکسن، و نخستوزیر گرینلند، ینس-فردریک نیلسن، پیشتر در بیانیهای مشترک اعلام کردند که گرینلند متعلق به مردم گرینلند است.
آنها گفتند: «نمیتوان حتی با استدلال امنیت بینالمللی کشور دیگری را ضمیمه خود کرد. گرینلند متعلق به مردم گرینلند است و ایالات متحده حق ندارد کنترل آن را در دست بگیرد.»
لندری نیز در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس از ترامپ تشکر کرد و نوشت: «افتخار بزرگی است که در این جایگاه داوطلبانه خدمت کنم تا گرینلند بخشی از ایالات متحده شود. این موضوع به هیچوجه بر جایگاه من بهعنوان فرماندار لوئیزیانا تاثیر نمیگذارد.»
دولت ترامپ دوشنبه با به تعلیق درآوردن اجارهنامههای پنج پروژه بزرگ نیروگاه بادی فراساحلی در حال ساخت در سواحل شرقی آمریکا، فشار بیشتری بر دانمارک وارد کرد. شرکت دولتی دانمارکی اورستد در حال توسعه دو پروژه از این پنج پروژه بود.
اهمیت راهبردی گرینلند
گرینلند، مستعمره پیشین دانمارک با جمعیتی حدود ۵۷ هزار نفر، بر اساس توافق سال ۲۰۰۹ حق اعلام استقلال دارد، اما همچنان بهشدت به صنعت ماهیگیری و یارانههای دانمارک وابسته است.
موقعیت راهبردی این جزیره میان اروپا و آمریکای شمالی، آن را به نقطهای کلیدی در سامانه دفاع موشکی بالستیک آمریکا تبدیل کرده است. در عین حال، ثروت معدنی آن علاقه واشینگتن را برای کاهش وابستگی به صادرات چین افزایش داده است.
پس از اعلام انتصاب فرستاده ویژه از سوی ترامپ در روز یکشنبه، نخستوزیر گرینلند، نیلسن، در پیامی در فیسبوک نوشت: «ما دوباره با یک اعلامیه جدید از سوی رییسجمهوری آمریکا از خواب بیدار شدیم. شاید این موضوع بزرگ به نظر برسد، اما هیچ چیز را برای ما تغییر نمیدهد. ما خودمان درباره آیندهمان تصمیم میگیریم.»
افزایش تنشهای دیپلماتیک
لارس لوکه راسموسن، وزیر امور خارجه دانمارک، دوشنبه اعلام کرد که سفیر آمریکا در کپنهاگ، کنت هاوری، را احضار خواهد کرد؛ سفیری که در جریان سفر اخیرش به گرینلند از «احترام متقابل» سخن گفته بود.
راسموسن گفت: «ناگهان یک نماینده ویژه ریاستجمهوری آمریکا معرفی شده که به گفته خودش ماموریت دارد گرینلند را در اختیار بگیرد. این موضوع، بدون تردید، کاملا غیرقابل قبول است.»
دانمارک طی یک سال گذشته تلاش کرده روابط پرتنش خود با گرینلند را ترمیم کند و در پاسخ به انتقادهای آمریکا درباره ناکافی بودن امنیت منطقه، با سرمایهگذاری در دفاع از قطب شمال، تنشها با دولت ترامپ را کاهش دهد.
مته فردریکسن، نخستوزیر دانمارک، در پستی در اینستاگرام نوشت: «این وضعیت دشواری است که متحدان دیرینه ما، ما را در آن قرار دادهاند.»
میکل ودبی راسموسن، استاد علوم سیاسی دانشگاه کپنهاگ، به رویترز گفت: «این انتصاب نشان میدهد که تمام پولی که دانمارک برای گرینلند و دفاع از قطب شمال هزینه کرده و همه مواضع دوستانهای که در قبال آمریکاییها گرفتهایم، هیچ تاثیری نداشته است.»