مذاکرهکنندگان آمریکا و روسیه شنبه با هدف پایان دادن به جنگ اوکراین در میامی فلوریدا دیدار کردند. این نشست پس از گفتوگوهای آمریکا در روز جمعه با مقامهای اوکراینی و اروپایی برگزار شد.
کیریل دیمیتریف، نماینده ویژه ولادیمیر پوتین، پس از دیدار با استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا، و جرد کوشنر، داماد دونالد ترامپ، به خبرنگاران گفت گفتوگوها سازنده بوده و روز یکشنبه نیز ادامه خواهد یافت.
تازهترین دور رایزنیها برای پایان دادن به جنگ روسیه و اوکراین در حالی صورت میگیرد که دولت ترامپ تلاش میکند دو طرف را به دستیابی به توافقی برای پایان درگیری ترغیب کند.
رویترز یکشنبه ۳۰ آذر گزارش داد که ولادیمیر پوتین این اهداف را در حالی دنبال میکند که مذاکرهکنندگان در تلاش برای پایان دادن به جنگ روسیه و اوکراین هستند؛ مذاکراتی که بر اساس آن، قلمرو بسیار محدودتری برای مسکو در نظر گرفته شده است.
به نوشته رویترز و به نقل از منابع آگاه، این ارزیابی تصویری کاملاً متفاوت از روایتی ارائه میدهد که دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، و تیم مذاکرهکننده او ترسیم کردهاند؛ روایتی که بر تمایل پوتین به پایان دادن به این درگیری تاکید دارد.
یکی از این منابع که نامش فاش نشده، به رویترز گفت: «جدیدترین گزارشهای در دسترس به اواخر سپتامبر، یعنی حدود سه ماه پیش، بازمیگردد.»
به نوشته این خبرگزاری، گزارشها با انکار رهبر روسیه مبنی بر اینکه کشورش تهدیدی برای اروپا به شمار نمیرود، در تضاد است.
رویترز اشاره کرد ارزیابیهای ایالات متحده از زمان آغاز تهاجم تمامعیار روسیه در سال ۲۰۲۲ ثابت بودهاند.
این منابع گفتند یافتهها تا حد زیادی با دیدگاههای رهبران اروپایی و سازمانهای جاسوسی مبنی بر اینکه او به تمام اوکراین و سرزمینهای کشورهای بلوک شوروی سابق، از جمله اعضای ناتو، طمع دارد، همسو است.
مایک کوئیگلی، نماینده دموکرات و عضو کمیته اطلاعات مجلس نمایندگان آمریکا، در گفتوگو با خبرگزاری رویترز گفت: «اطلاعات همواره نشان میدهد که پوتین خواهان امتیازات بیشتری است. اروپاییها به این نتیجه رسیدهاند، لهستانیها کاملاً به آن باور دارند و کشورهای بالتیک نیز معتقدند که خودشان در خط مقدم این تهدید قرار دارند.»
در حال حاضر، روسیه حدود ۲۰ درصد از خاک اوکراین را کنترل میکند.
بر اساس این گزارش، پوتین میگوید که کریمه و هر چهار استان شرقی اوکراین متعلق به روسیه هستند. به گفته دو منبع آگاه، ترامپ به عنوان بخشی از یک توافق صلح پیشنهادی، کییف را تحت فشار قرار داده است تا نیروهای خود را از بخش کوچکی از دونتسک که در کنترل اوکراین است خارج کند؛ خواستهای که ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، و اکثر مردم اوکراین آن را رد میکنند.
یک مقام کاخ سفید بدون اشاره به گزارشهای اطلاعاتی گفت: «تیم رییسجمهوری پیشرفت چشمگیری در رابطه با پایان دادن به جنگ داشته است» و ترامپ گفته که توافق صلح «از هر زمان دیگری نزدیکتر است.»
تولسی گابارد: روسیه به دنبال جلوگیری از یک جنگ بزرگتر با اروپا است
تولسی گابارد، مدیر اطلاعات ملی آمریکا، شنبه ۲۹ آذر در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که افسران اطلاعاتی به قانونگذاران اطلاع دادهاند که «روسیه به دنبال جلوگیری از یک جنگ بزرگتر با اروپا است» و عملکرد نیروهایش در اوکراین نشان میدهد که در حال حاضر فاقد ظرفیت برای تسلط بر «تمام اوکراین است، چه رسد به اروپا».
نمایندگان ترامپ، جرد کوشنر، داماد او، و استیو ویتکاف، میلیاردر و نماینده ویژه رییسجمهوری آمریکا، هفتههاست که در حال مذاکره در مورد طرح صلح با مقامات اوکراینی، روسی و اروپایی هستند.
در شرایطی که مقامات آمریکایی میگویند پیشرفتهایی داشتهاند، اختلافات عمدهای در مورد مسائل مربوط به قلمرو همچنان پابرجاست.
یک مقام کاخ سفید گفت کوشنر و ویتکاف جمعه ۲۸ آذر با مذاکرهکنندگان اوکراینی در میامی در ایالت فلوریدا دیدار کردند و قرار است در پایان این هفته نیز با نمایندگان روسیه مذاکره کنند.
مذاکرهکنندگان آمریکایی، اوکراینی و اروپایی دوشنبه ۲۴ آذر در مذاکرات برلین به اجماع گستردهای در مورد آنچه چهار دیپلمات اروپایی و دو منبع آگاه، گرفتن تضمینهای قوی ایالات متحده برای امنیت اوکراین در برابر تجاوز آینده روسیه عنوان کردند، دست یافتند.
یک منبع و یک دیپلمات گفتند که این تضمینها منوط به موافقت زلنسکی با واگذاری مناطقی به روسیه است. اما سایر دیپلماتها گفتند که این موضوع صحت ندارد و گزینههای جایگزین همچنان در حال بررسی هستند زیرا زلنسکی واگذاری قلمرو را رد کرده است.
این دیپلماتها گفتند که این تضمینها که پس از امضای توافق صلح اجرایی میشوند، خواستار استقرار یک نیروی امنیتی عمدتاً اروپایی در کشورهای همسایه و در اوکراین به دور از خطوط مقدم برای کمک به دفع هرگونه حمله آینده روسیه هستند.
یک منبع گفت که تعداد نیروهای ارتش اوکراین به ۸۰۰ هزار نفر محدود خواهد شد. اما چند دیپلمات گفتند که روسیه به دنبال کاهش تعداد نیروهایی است که آمریکاییها حاضر به پذیرش آن هستند.
آنها گفتند که ایالات متحده اطلاعات و سایر پشتیبانیها را ارائه خواهد داد و این بسته توسط سنای ایالات متحده تصویب خواهد شد.
به گفته دو منبع آگاه از مذاکرات، طرح واشینگتن شامل گشتهای هوایی با حمایت ایالات متحده بر فراز اوکراین نیز خواهد بود.
زلنسکی پنجشنبه ۲۷ آذر در مورد این پیشنهادها محتاط به نظر میرسید و گفت: «پرسشی وجود دارد که هنوز نمیتوانم به آن پاسخی بدهم: این تضمینهای امنیتی واقعاً چه کاری انجام خواهند داد؟»
به نوشته رویترز، کاملاً مشخص نیست که آیا پوتین با چنین تضمینهایی موافقت خواهد کرد یا خیر، زیرا او بارها استقرار نیروهای خارجی در اوکراین را رد کرده است.
روسیه همچنان بر خواستههای ارضی خود پافشاری میکند
پوتین در نشست خبری جمعه ۲۸ آذر خود هیچ مصالحهای نکرد، اگرچه گفت که آماده مذاکره برای صلح است.
او گفت که شرایطش باید برآورده شود زیرا نیروهایش امسال به پیشرویهایی دست یافتهاند.
مشخص نیست که مقامات آمریکایی چگونه به خواستههای پوتین پاسخ دادهاند. ویتکاف پیش از این گفته بود که روسیه حق دارد بر چهار استان و کریمه ادعای ارضی مطرح کند.
برخی از مقامات دولت ترامپ اذعان کردهاند که پوتین ممکن است حاضر نباشد به کمتر از هدف اولیه خود، یعنی فتح اوکراین رضایت دهد.
مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، جمعه در یک نشست مطبوعاتی گفت: «من نمیدانم که آیا پوتین میخواهد معامله کند یا میخواهد کل آن کشور را تصرف کند. اینها چیزهایی است که او آشکارا گفته است.»
او اشاره کرد: «ما میدانیم که آنها هنگام شروع جنگ چه میخواستند به دست آورند. آنها به آن اهداف نرسیدهاند.»
واینت با اشاره به درخواستهای اخیر چند رهبر گروههای شبهنظامی عراقی تحت حمایت تهران برای کنترل تمام سلاحها توسط دولت آینده عراق، این پرسش را مطرح کرد که آیا حداقل برخی از جناحهای درون به اصطلاح «محور مقاومت» در حال تغییر واقعی در استراتژی خود هستند یا صرفاً تحت فشارهای داخلی و بینالمللی این اعلامیههای حسابشده را صادر میکنند.
در گزارش شنبه ۲۹ آذر این سایت نوشته شده است: این موضع جدید «با توجه به امتناع طولانیمدت این شبهنظامیان از خلع سلاح، همسویی آنها با نیروهای ضد آمریکایی و اصرار آنها بر خروج کامل ایالات متحده از عراق، تعجبآور است.»
قیس الخزعلی، دبیرکل «شبکه خزعلی» و چهره سیاسی قدرتمند با ۲۷ کرسی در پارلمان عراق، پنجشنبه ۲۷ آذر گفت که تحویل سلاحها به دولت، یک خواسته دولتی است، و متعهد شد که گروهش برای اجرای آن در آینده نزدیک تلاش خواهد کرد.
واینت به نقل از گزارش جمعه روزنامه الشرق الاوسط، متعلق به عربستان سعودی، افزود: پیامهای مشابهی از سوی حیدر الغراوی، رییس شبهنظامیان «انصارالله الاوفیاء»، و شبل الزیدی، فرمانده «تیپهای امام علی»، داده شده است.
به نوشته الشرق الاوسط، هر سه گروه بخشی از «چارچوب هماهنگی شیعی»، ائتلافی از بیشتر احزاب شیعه عراق، هستند که در حال حاضر ائتلاف حاکم عراق را رهبری میکند. آنها همچنین توسط ایالات متحده به عنوان سازمانهای تروریستی شناخته شدهاند.
این روزنامه اشاره کرد این همپوشانی، گمانهزنیهایی را مبنی بر اینکه مواضع اخیر آنها انعکاس هدف واشینگتن است، تشدید کرده است، چرا که آمریکا پیشتر آشکارا اعلام کرده بود که حضور شبهنظامیان همسو با جمهوری اسلامی در دولت بعدی عراق را نخواهد پذیرفت.
شرق الاوسط به نقل از نزار حیدر، تحلیلگر سیاسی عراقی، نوشت که درخواستهای رهبران شبهنظامیان برای متمرکز کردن سلاحها تحت نظارت دولت، ناشی از شناخت از موضع قاطع ایالات متحده است.
به گفته حیدر، جناحهای شیعه به طور فزایندهای درک میکنند که واشینگتن با دولتی که شامل این گروهها باشد، تعامل نخواهد کرد و این امر باعث میشود که شبهنظامیان برای نشان دادن حسن نیت، به اصطلاح «مسابقه با زمان» را آغاز کنند.
او شبهنظامیان را به دو دسته اصلی تقسیم کرد. دسته اول کسانی هستند که به دنبال گذار از گروههای مسلح فعال خارج از دولت به عناصر شناختهشده ساختار امنیتی رسمی عراق هستند. حیدر استدلال کرد که حمایت آنها از تمرکز سلاحها دردست دولت، ناشی از تمایل به کسب مشروعیت بینالمللی است.
به گفته او، دسته دوم شبهنظامیانی هستند که با وجود شرکت در آخرین انتخابات پارلمانی عراق، هنوز خود را بخشی از روند سیاسی نمیدانند. این گروهها همچنان از لفاظیهای معمول «محور مقاومت» استفاده میکنند و سعی دارند تا حد امکان امتیازات سیاسی، اقتصادی و امنیتی را قبل از ادغام رسمی در دولت به دست آورند.
یک کارشناس دیگر در گفتوگو با شرق الاوسط، پیامهای شبهنظامیان عراقی را با پیامهای حزبالله لبنان مقایسه کرد و افزود که آنها به دنبال خلع سلاح یا هرگونه تغییر در موضع خود به عنوان یک روند کاملاً داخلی هستند، نه روندی که با فشار آمریکا یا طرفین خارجی هدایت میشود.
شرق الاوسط شنبه در گزارش دیگری نوشت که دولت عراق و جناحهای سیاسی بانفوذ طی دو هفته گذشته «دو هشدار غیرمعمول، از یک کشور عربی و از یک سازمان اطلاعاتی غربی»، دریافت کردهاند که در مورد «حملات نظامی قریبالوقوع و گسترده به خاک عراق» هشدار میدهد.
به گفته منابعی که این روزنامه به آنها استناد کرد، اولین پیام از سوی این کشور عربی که نامش فاش نشده، ارسال شده است.
این کشور عربی هشدار داد که بغداد در آستانه هدف قرار گرفتن در یک عملیات نظامی مشابه حمله اسرائیل به دوحه، پایتخت قطر، در ماه سپتامبر سال جاری است.
در این گزارش آمده بود که «سطح تهدید بسیار جدی است» و طبق گزارشها، اسرائیل میگوید که چراغ سبز ایالات متحده را برای اقدام یکجانبه دریافت کرده است.
به نوشته این روزنامه، چند روز بعد، مقامات عراقی ظاهراً یک پرونده بزرگ را از یک سازمان اطلاعاتی غربی دریافت کردند که حاوی فهرستهای مفصلی بود که توسط یک نهاد اطلاعاتی اسرائیل تهیه شده بود.
در این پرونده، اطلاعات زیادی در مورد شبهنظامیان عراقی دیده میشد.
بر اساس این گزارش، سازمان اطلاعاتی غربی به بغداد اطلاع داد که اسرائیل در حال آماده شدن برای یک عملیات گسترده است.
یک رهبر شیعه وابسته به چارچوب هماهنگی شیعی، گفته که این هشدارهای دوگانه، جناحهای شیعه در عراق را بر آن داشته است تا تلاشها برای رسیدگی به خلعسلاح را سرعت بخشند.
با این حال، طبق گزارشها، اختلافات بر سر چگونگی اجرای فرآیند خلعسلاح و اینکه کدام نهاد دولتی بر این روند نظارت خواهد کرد، همچنان ادامه دارد.
مخالفت کتائب حزبالله با خلعسلاح
«کتائب حزبالله»، یکی از قدرتمندترین گروههای شبهنظامی طرفدار جمهوری اسلامی در عراق، اعلام کرد که تا زمانی که همه «نیروهای اشغالگر، از جمله نیروهای ناتو و واحدهای نظامی ترکیه، عقبنشینی نکنند، هیچ توافقی با دولت عراق امکانپذیر نخواهد بود.»
این گروه در بیانیهای گفت: «مقاومت یک حق است و سلاحهای آن در دست مبارزانش باقی خواهد ماند.»
وزارت خزانهداری ایالات متحده ۱۷ مهر در بیانیهای اعلام کرده بود: «رژیم ایران بر روی چندین نیروی شبهنظامی عراقی وابسته به خود، از جمله گروه تروریستی خارجی کتائب حزبالله که توسط ایالات متحده تحریم شده است، اتکا دارد تا به نیروهای امنیتی و اقتصاد عراق نفوذ کند.»
این گروه شبهنظامی که به عنوان تیپهای حزبالله نیز شناخته میشود و بخشی از حشد شعبی محسوب میشود، یک گروه شبه نظامی شیعه عراقی است که در سال ۲۰۰۷ تشکیل شد. کتائب حزبالله از سوی ایالات متحده تحریم شده است اما جمهوری اسلامی بهشدت از طریق مالی، تامین تسلیحات و آموزش از آن حمایت میکند.
دولت ونزوئلا شنبه با صدور بیانیهای رسمی، توقیف یک نفتکش توسط آمریکا در نزدیکی سواحل این کشور را بهشدت محکوم کرد و هشدار داد که «این اقدامات بدون پاسخ نخواهد ماند». کاراکاس اعلام کرد تمامی گزینههای حقوقی و دیپلماتیک، از جمله طرح شکایت در شورای امنیت سازمان ملل متحد و دیگر نهادهای چندجانبه، در دستور کار قرار دارد.
این واکنش پس از آن مطرح شد که کریستی نوم، وزیر امنیت داخلی آمریکا، تایید کرد گارد ساحلی ایالات متحده یک نفتکش را در آبهای بینالمللی توقیف کرده است؛ کشتیای که بنا بر اعلام مقامهای آمریکایی، آخرین بار در ونزوئلا پهلو گرفته بود. این اقدام تنها چند روز پس از آن انجام شد که دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، از اعمال «محاصره کامل» علیه همه نفتکشهای تحریمشدهای که وارد یا خارج از ونزوئلا میشوند، خبر داد.
به گفته مقامهای آمریکایی، این دومین توقیف نفتکش در هفتههای اخیر در نزدیکی ونزوئلاست و همزمان با افزایش قابل توجه حضور نظامی ایالات متحده در منطقه صورت گرفته است. وزیر امنیت داخلی آمریکا اعلام کرده واشینگتن به تعقیب جابهجایی «نفت تحریمشدهای که برای تامین مالی تروریسم مواد مخدر استفاده میشود» ادامه خواهد داد.
در مقابل، دولت ونزوئلا این اقدام را تشدید فشارهای غیرقانونی دانسته و آن را مغایر با حقوق بینالملل توصیف کرده است. شرکت بریتانیایی مدیریت ریسک دریایی «ونگارد» اعلام کرده نفتکش توقیفشده احتمالاً «سنتوریز» با پرچم پاناما بوده که در شرق باربادوس در دریای کارائیب رهگیری شده است. به نوشته رویترز، کارشناسان حقوقی نیز گفتهاند این کشتی بهطور رسمی تحت تحریم ایالات متحده قرار نداشته است.
بر اساس گزارشها، توقیفهای اخیر عملاً به کاهش چشمگیر صادرات نفت خام ونزوئلا انجامیده و شماری از نفتکشهای حامل میلیونها بشکه نفت، بهجای ترک آبهای این کشور، برای پرهیز از ریسک توقیف متوقف ماندهاند. چین همچنان بزرگترین خریدار نفت ونزوئلا بهشمار میرود و بخش عمده صادرات این کشور به مقصد پالایشگاههای مستقل چینی انجام میشود.
از سال ۲۰۱۹ و پس از اعمال تحریمهای انرژی آمریکا، ونزوئلا و خریداران نفت آن به استفاده گسترده از «ناوگان سایه» روی آوردهاند؛ نفتکشهایی که با پنهانسازی مسیر و هویت، تلاش میکنند تحریمها را دور بزنند. تحلیلگران هشدار میدهند ادامه این وضعیت، در صورت تداوم محاصره اعلامشده از سوی واشینگتن، میتواند عرضه جهانی نفت را تحت تاثیر قرار داده و به افزایش قیمتها منجر شود.
نیکلاس مادورو، رییسجمهوری ونزوئلا، پیشتر مدعی شده بود که افزایش حضور نظامی آمریکا با هدف سرنگونی دولت او و دسترسی به ذخایر عظیم نفتی این کشور انجام میشود؛ ادعایی که واشینگتن آن را رد کرده است.
کارزار فشارهای فزاینده ترامپ علیه مادورو شامل تقویت حضور نظامی آمریکا در منطقه و بیش از ۲۰ حمله علیه کشتیها در اقیانوس آرام و دریای کارائیب در نزدیکی ونزوئلا بوده است.
این حملات تاکنون به کشته شدن دستکم ۱۰۰ نفر انجامیدهاند.
