خبرگزاری فرانسه پنجشنبه سوم مهر گزارش داد از ابتدای سال جاری میلادی، حدود دو میلیون و ۶۰۰ هزار شهروند افغانستانی به این کشور بازگشتهاند که شمار زیادی از آنها دههها در خارج از کشور زندگی کرده بودند و برخی نیز برای نخستین بار قدم به خاک افغانستان گذاشتهاند.
هانس-یاکوب شیندلر، هماهنگکننده پیشین کمیته سازمان ملل برای نظارت بر گروههای شبهنظامی، در مصاحبه با این خبرگزاری هشدار داد: «خطر آنکه داعش خراسان افغانهای تازهوارد را بهعنوان منبع بالقوه برای جذب نیرو در نظر بگیرد، بالاست.»
او افزود داعش خراسان از مرداد ۱۴۰۰ به جذب نیرو از میان اعضای ناراضی طالبان و نیز افغانهایی مشغول است که در ساختار حکومت جدید جایی ندارند.
یک منبع دیپلماتیک اروپایی نیز به خبرگزاری فرانسه گفت: «ما میدانیم که برخی افغانها نه از سر اعتقاد، بلکه بهدلیل "ضرورت اقتصادی" به گروههای تروریستی میپیوندند.»
مرداد ۱۴۰۰، طالبان با تصرف کابل، پایتخت افغانستان، پس از دو دهه بار دیگر قدرت را در این کشور به دست گرفت. از آن زمان، شرایط امنیتی در این کشور تا حد زیادی بهبود یافته است. با این حال، داعش خراسان که در شرق افغانستان حضور دارد، همچنان با انجام حملات پراکنده تهدیدی مستمر علیه حاکمیت طالبان و ثبات منطقه محسوب میشود.
جمهوری اسلامی در ماههای گذشته سیاستهای ضد مهاجرتی خود را علیه شهروندان افغانستانی تشدید و شمار زیادی از آنان را از ایران اخراج کرده است.
سازمان عفو بینالملل تیرماه از حکومت ایران خواست روند اخراج شهروندان افغانستانی را فورا متوقف کند.
مهاجران اخراجی، فقر و سایه داعش
کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل برآورد کرده است تا پایان سال ۲۰۲۵، احتمالا تا چهار میلیون شهروند افغانستانی به این کشور باز خواهند گشت.
ایندریکا راتواته، هماهنگکننده امور بشردوستانه سازمان ملل در افغانستان، اعلام کرد این افراد «با چالشهای گستردهای از جمله فقدان شغل، مسکن و دسترسی به خدمات ابتدایی مواجه خواهند شد».
او افزود: «ممکن است این افراد در برابر راهبردهای منفی برای بقا، از جمله سوءاستفاده از سوی گروههای مسلح، آسیبپذیر شوند.»
طبق گزارش بانک جهانی، نزدیک به نیمی از جمعیت ۴۸ میلیونی افغانستان زیر خط فقر زندگی میکنند و حدود یکچهارم از جوانان ۱۵ تا ۲۹ ساله بیکار هستند.
سازمان ملل پیشتر در گزارش ماه ژوئیه خود هشدار داد: «بستر مناسبی برای فعالیت گروههای مختلف تروریستی فراهم شده که تهدیدی جدی برای امنیت آسیای مرکزی و دیگر کشورها به شمار میرود».
بر اساس این گزارش، خطرناکترین تهدید از سوی داعش است؛ گروهی با حدود دو هزار جنگجو که در سالهای اخیر حملاتی را در روسیه، ایران و پاکستان سازماندهی کرده است.
آمینه خان، عضو موسسه مطالعات استراتژیک در اسلامآباد، گفت افغانهایی که دههها زندگی خود را در خارج سپری کردهاند، هنگام بازگشت به کشور «به چشم بیگانه» نگریسته میشوند.
او اضافه کرد شماری از آنان بهدلیل از دست دادن کسبوکار و داراییهایشان دلخور و کینهجو هستند و همین امر آنها را به «طعمهای ایدهآل برای گروههای تروریستی فراملی فعال در منطقه» بدل میکند.
جمهوری اسلامی بهویژه پس از جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل، اتهام «همکاری و جاسوسی» برای موساد را متوجه برخی شهروندان خارجی، بهخصوص مهاجران افغانستانی کرده است.
این رویکرد در عمل بهعنوان ابزاری برای مشروعیتبخشی و توجیه سیاستهای ضد مهاجرتی حکومت به کار گرفته شده است.
