سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM) وابسته به سازمان ملل اعلام کرد که از ابتدای ماه مه ۲۰۲۵، موج گسترده‌ای از اخراج اجباری شهروندان افغان از ایران آغاز شده که به‌ویژه شامل خانواده‌ها می‌شود؛ روندی که در ماه‌های گذشته عمدتا محدود به مردان مجرد بود.
در گزارش تازه‌‌ای که سه‌شنبه ۱۳ خرداد منتشر شد، این سازمان هشدار داد که این موج از اخراج‌ها در کنار ادامه بازگرداندن گروهی پناهجویان افغان از پاکستان، فشار مضاعفی بر نظام شکننده پذیرش و بازگشت در افغانستان وارد کرده و به‌ویژه مناطق پرجمعیت از بازگشتی‌ها را در وضعیت بحرانی قرار داده است.
این سازمان با اعلام «افزایش سه برابری و نگران‌کننده» در بازگشت اجباری افغان‌ها، خواستار توقف فوری این روند شد.
بر اساس این گزارش، تنها در پنج ماه نخست سال جاری میلادی، بیش از ۴۵۰ هزار مهاجر افغان از ایران بازگشته‌اند که بیش از ۳۰ هزار مورد آنها خانواده بوده‌اند. به‌طور مشخص، در روز ۸ خرداد بازگشت ۹۵۵ خانواده ثبت شده است.
بیشتر بخوانید: وزیر کشور: افغان‌ها بروند به کشور خودشان، آنجا را آباد کنند
در میان مهاجران بدون مدرک، ۸ درصد را زنان، ۲۱ درصد را کودکان و ۷۱ درصد را مردان تشکیل داده‌اند. اما در میان بازگشتی‌های خانوادگی، ۲۸ درصد زن، ۴۶ درصد کودک و تنها ۲۶ درصد مرد بوده‌اند.
نسبت بازگشت خانواده‌ها در مقایسه با ماه‌های گذشته افزایش چشمگیری یافته است؛ به‌طوری که در ماه مه، خانواده‌ها حدود ۴۴ درصد از کل بازگشتی‌ها را تشکیل دادند. این رقم در ماه آوریل ۲۶ درصد و در ماه ژانویه تنها ۱۱ درصد بوده است.
سازمان بین‌المللی مهاجرت همچنین اعلام کرد که به دلیل کمبود منابع مالی، تنها توانسته به ۱۱۰۶ خانواده (۱۷ درصد) و ۵۸۵ فرد مجرد (۲.۳ درصد) کمک‌رسانی کند.
بیشتر بخوانید: وزارت کشور: سال گذشته بیش از یک میلیون مهاجر افغانستانی از کشور اخراج شدند
نکته قابل توجه دیگر در این گزارش، افزایش چشمگیر اخراج خانوادگی افغان‌ها از ایران طی دو ماه اخیر است؛ به‌طوری‌که تعداد خانواده‌های اخراج‌شده از ۴۱۴۲ مورد در ماه آوریل به ۱۱۲۰۱ مورد در ماه مه رسیده که نشان‌دهنده افزایشی ۲۷۰ درصدی است. همچنین، بازگشت داوطلبانه خانواده‌های افغان نیز با رشد ۸۲ درصدی، از ۲۷۳۷ خانواده در آوریل به ۴۴۷۴ خانواده در مه افزایش یافته است.
از ابتدای سال تاکنون، سازمان بین‌المللی مهاجرت بازگشت ۴۵۷٬۱۰۳ نفر از ایران را ثبت کرده است که ۲۷ درصد آنها را خانواده‌ها و ۷۲ درصد را بازگشتی‌های اجباری تشکیل می‌دهند.
این سازمان بین‌المللی بار دیگر از تمامی کشورها خواست تا پیش از فراهم شدن شرایطی ایمن، داوطلبانه و همراه با کرامت برای بازگشت، روند اخراج اجباری مهاجران افغان را—صرف‌نظر از وضعیت اقامت آنها—متوقف کنند.
