بر اساس اسناد مربوط به یک نشست سطح بالا در غزه که ارتش اسرائیل آن را در تونلی در زیر این منطقه یافته، رهبران ارشد حماس، حمله هفتم اکتبر به اسرائیل را با هدف جلوگیری از مذاکرات صلح میان اسرائیل و عربستان سعودی آغاز کردند.
این سند که روزنامه وال‌استریت ژورنال آن را بررسی کرده، نشان می‌دهد یحیی سنوار، از رهبران حماس، دوم اکتبر سال ۲۰۲۳ و تنها چند روز پیش از حمله‌ای که به کشته شدن نزدیک به هزار و ۲۰۰ نفر در اسرائیل انجامید، به دیگر اعضای این گروه گفته بود برای متوقف کردن مذاکرات عادی‌سازی روابط که به گفته او خطر به حاشیه راندن مسئله فلسطین را داشت، «اقدامی فوق‌العاده» لازم است.
پیش از این یک منبع نزدیک به ایران‌اینترنشنال از افشای روند صلح عربستان سعودی و اسرائیل در دولت جو بایدن خبر داده بود.
جف سوننفلد، یک چهره دانشگاهی در آمریکا و از نزدیکان دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری این کشور که در تهیه و پیشبرد «توافق ابراهیم» برای عادی‌سازی روابط اسرائیل با کشورهای عربی، با جرد کوشنر همکاری داشت، در گفت‌وگویی اختصاصی با ایران‌اینترنشنال، اطلاعات تازه‌ای را در پیوند با این توافق‌نامه‌های صلح فاش کرد.
سوننفلد در گفت‌وگو با پادکست «Eye for Iran» گفت که به احتمال فراوان، یکی از معاونان جیک سالیوان (مشاور امنیت ملی آمریکا)، اطلاعات محرمانه‌ای را افشا کرده است.
درز این اطلاعات که مربوط به مذاکرات دولت بایدن با عربستان سعودی و اسرائیل درباره گسترش توافق‌نامه ابراهیم بوده، درست پیش از حمله هفتم اکتبر حماس صورت گرفته است.
سوننفلد بدون افشای هویت این فرد به ایران‌اینترنشنال گفت: «این شخص قصد بدی نداشته اما با لاف‌زنی‌های بیش از حد در واقع به حماس درباره برنامه‌های آینده هشدار داده است.»
به گفته او، یکی از معاونان سالیوان در روزهای پنجم یا ششم اکتبر، با افشای نابه‌هنگام اطلاعات حساس، موقعیت خطیری ایجاد کرده است.
رییس‌جمهوری آمریکا که ۲۳ اردیبهشت در ریاض حضور داشت نیز به این موضوع اشاره کرد و با درخواست از محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، برای برقراری روابط با اسرائیل، تاکید کرد: « این کار را در فرصتی که خودتان لازم می‌بینید، انجام خواهید داد.»
در جلسه دوم اکتبر حماس چه گذشت؟
در صورت‌جلسه نشست دوم اکتبر ۲۰۲۳ دفتر سیاسی حماس در غزه، به نقل از سنوار آمده است تردیدی نیست که توافق عادی‌سازی سعودی-اسرائیل «پیشرفت چشمگیری» داشته است.
او هشدار داده که این توافق در را به روی اکثریت کشورهای عربی و اسلامی برای حرکت در همین مسیر باز می‌کند.
به نوشته وال‌استریت ژورنال، برای سنوار و حماس که خواستار نابودی کامل اسرائیل و تاسیس دولتی فلسطینی از رود اردن تا دریای مدیترانه هستند، این روند غیرقابل قبول بود. سنوار در این نشست گفت که زمان اجرای حمله‌ای فرا رسیده که دو سال در حال برنامه‌ریزی بوده است.
او توضیح داده بود که هدف این حمله «ایجاد یک تحول عمده یا تغییر راهبردی در مسیرها و توازن‌های منطقه در قبال مسئله فلسطین» است.
طبق این گزارش، او انتظار داشت از دیگر نیروهای«محور مقاومت» علیه اسرائیل کمک بگیرد.
حماس به درخواست اظهارنظر درباره اصالت این سند یا محتوای آن پاسخی نداد. مقام‌های اطلاعاتی عربی که با ساختار حماس آشنا هستند، گفته‌اند این سند، همانند دیگر اسنادی که ارتش اسرائیل در غزه یافته است، به نظر اصل است.
اسناد مذکور نشان می‌دهند رهبران حماس نگرانی فزاینده‌ای درباره پیشرفت مذاکرات تحت میانجی‌گری آمریکا میان اسرائیل و عربستان سعودی داشته‌اند.
در سال ۲۰۲۳ مقام‌های سه کشور گفته بودند که اختلاف‌ها در حال کاهش است.
این مجموعه جدید اسناد داخلی حماس، حلقه‌ای دیگر به زنجیره حوادث منتهی به هفتم اکتبر که مرگبارترین روز برای اسرائیلی‌ها از زمان تاسیس این کشور به‌شمار می‌رود، اضافه می‌کند.
اطلاع و کمک جمهوری‌اسلامی به حماس در حملات هفتم اکتبر
بر اساس گزارش این روزنامه آمریکایی، دوم اکتبر در بیروت نشستی دیگر مربوط به حمله هفتم اکتبر، میان نمایندگان حماس و مقام‌های امنیتی جمهوری اسلامی برگزار شد. اعضای حزب‌الله و حماس که گزارش وال‌استریت ژورنال بر اساس گفته‌های آنان تهیه شده، تایید کردند جمهوری اسلامی با حمله هفتم اکتبر حماس به اسرائیل موافقت کرده بود.
تهران همواره اطلاع از حملات هفتم اکتبر را رد کرده و در موارد قبلی، اسناد یافت شده در تونل‌های غزه را غیر معتبر خوانده است.
با این حال، برخی دیگر از مقام‌های حماس و حزب‌الله این ادعا را رد کرده‌اند و گفته‌اند جزییات حمله، از جمله ابعاد و تاریخ آن، تنها در حلقه بسته‌ای از شاخه نظامی حماس در غزه محفوظ بود.
این ادعا را گزارش نهادهای اطلاعاتی چندین کشور رد می‌کند. بر اساس این گزارش‌ها، جمهوری اسلامی و مقام‌های ارشد آن به‌علاوه حزب‌الله لبنان، از تابستان ۲۰۲۱ میلادی در حال گفت‌وگو با حماس درباره گزینه‌های حمله بوده‌اند.
جمهوری اسلامی طی مدتی طولانی به حماس تسلیحات، بودجه و آموزش داده و در هفته‌های منتهی به هفتم اکتبر نیز آموزش‌های رزمی ارائه کرده است.
با این حال، اطلاعات اسرائیل و گفته مقام‌های «محور مقاومت» نشان می‌دهد تهران و حزب‌الله به حماس گفته بودند که نمی‌خواهند وارد جنگی تمام‌عیار و مستقیم با اسرائیل شوند.
بسیاری از افرادی که مستقیما در برنامه‌ریزی حملات هفتم اکتبر نقش داشتند، از جمله یحیی سنوار، مروان عیسی و محمد ضیف، کشته شده‌اند.
افزایش تنش در کرانه باختری
در میان دیگر اسناد داخلی حماس که از تونل‌های غزه کشف شده، گزارشی از سپتامبر ۲۰۲۳ و پیش از حملات هفتم اکتبر وجود دارد که پیشنهاد داده تنش‌ها در کرانه باختری و اورشلیم افزایش یابد تا عادی‌سازی روابط میان سعودی‌ها و اسرائیل دشوارتر شود.
کرانه باختری به دست تشکیلات خودگردان، به رهبری محمود عباس اداره می‌شود که در مجامع بین‌المللی، عمدتا نقش نماینده فلسطین را ایفا می‌کند.
این گزارش، وعده‌های عربستان سعودی در حمایت از منافع فلسطین را با بی‌اعتمادی نگریسته و آن‌ها را «گام‌هایی ضعیف و محدود برای خنثی‌سازی حماس و جلوگیری از مقابله آن با عادی‌سازی» خوانده است.
روابط عربستان سعودی با حماس از زمانی که این گروه کنترل غزه را از فتح گرفت، سرد شد.
در گزارشی داخلی با طبقه‌بندی «محرمانه» از اوت ۲۰۲۲ که از سوی رهبری نظامی حماس ارائه شده، آمده است: «وظیفه جنبش است که جایگاه خود را بازتعریف کند تا ... بقای مسئله فلسطین را در برابر موج گسترده عادی‌سازی کشورهای عربی، که هدف اصلی‌اش پاک‌سازی مسئله فلسطین است، حفظ کند.»
