گروه حماس، روز سهشنبه ۱۶ مرداد، اعلام کرد که یحیی سنوار بهعنوان جانشین اسماعیل هنیه، رییس جدید دفتر سیاسی این گروه شده است. او اصلیترین رهبر حماس محسوب میشود که گفته شده همچنان در غزه به سر میبرد.
پس از کشته شدن اسماعیل هنیه در تهران در دهم مرداد، گزارشهایی منتشر شده بود که سنوار با انتخاب خالد مشعل برای جانشینی هنیه مخالفت کرده است و خواستار انتخاب فرد دیگری شده است که روابط نزدیکتر و بهتری با جمهوری اسلامی داشته باشد.
خالد مشعل از دیگر رهبران حماس و رییس پیشین دفتر سیاسی این گروه، بهویژه در جریان بهار عربی و پس از آغاز جنگ داخلی در سوریه، با حکومت بشار اسد مخالفت کرد و مواضعی انتقادی در قبال جمهوری اسلامی داشت. پس از آنکه هنیه جانشین او شد، روابط حماس و جمهوری اسلامی بیش از هر زمان دیگری تقویت شد و اکنون با معرفی یحیی سنوار به عنوان رییس دفتر سیاسی حماس، انتظار میرود که این روابط در آستانه حمله احتمالی جمهوری اسلامی به اسرائیل حتی بیش از گذشته تقویت شود.
اسامه حمدان، از رهبران حماس درباره انتخاب یحیی سنوار گفته است:«سنوار به اتفاق آرا انتخاب شد و این نشان میدهد که جنبش از ماهیت صحنه آگاه است.»
از قصاب خان یونس تا مرده متحرک
سنوار در عین حال، یکی از اهداف اصلی اسرائیل محسوب میشود. او که فرماندهی حماس را در غزه بر عهده داشته، نقشی اصلی و بنیادین در حمله پانزدهم مهرماه سال گذشته حماس به اسرائیل داشته است. پس از آن حمله، رهبران اسرائیل از یحیی سنوار به عنوان «مرده متحرک» یاد کردهاند. او همچنین بهدلیل برخوردهایش خشونتآمیزش با اسرائیلی و فلسطینیها به «قصاب خان یونس» نیز مشهور است.
اگرچه اسرائیل شاید بیش از هر کس دیگر به دنبال یحیی سنوار بوده و وعده داده است که او برای مدت زیادی زنده نخواهد ماند و با آنکه تقریبا نیمی از تیم رهبری حماس در جریان جنگ ده ماهه غزه کشته شدهاند، اما اسرائیل هنوز نتوانسته است به او دست یابد.
با این همه ارتش اسرائیل ساعتی پس از اعلام انتصاب یحیی سنوار به عنوان جانشین اسماعیل هنیه، او را «یک تروریست تحت تعقیب» خواند و به شبکه العربیه گفت: «ما مهمترین فرماندهان حماس را کشتهایم و به تخریب توانمندیهای نظامی حماس ادامه میدهیم.»
روزنامه وال استریت ژورنال روز ۲۳ خرداد در گزارشی پیغامهای یحیی سنوار، از درون نوار غزه را فاش کرد و نوشت که بر اساس این پیامها، سنوار معتقد است ریخته شدن خون غیرنظامیان در غزه به هدف گروه حماس در مقاومت در برابر اسرائیل کمک خواهد کرد.
به نوشته الشرق الاوسط، تنها یک دایره بسیار محدود دو یا سه نفره از مکان سنوار اطلاع دارند و نیازهایش را تامین و ارتباط او با رهبران حماس را تضمین میکنند.
حضور در تشکیلات امنیت داخلی حماس
یحیی سنوار در اوایل دهه ۱۹۶۰ در اردوگاه آوارگان غزه در خان یونس به دنیا آمد. او پس از تاسیس حماس در سال ۱۹۸۷ به این گروه پیوست.
بر اساس گزارش شورای روابط خارجی اروپا، سنوار پس از کمک به تشکیل نیروی امنیت داخلی حماس به ستمگری شهرت یافت.
دو سال بعد از پیوستن به حماس، اسرائیل سنوار را بهدلیل دست داشتن در ربودن و کشتن دو اسرائیلی و همچنین همکاری در شکنجه و قتل چهار فلسطینی دستگیر کرد.
او به حبس ابد محکوم شد و ۲۲ سال را در زندان اسرائیل سپری کرد، اما در نهایت هنگام تبادل زندانیان فلسطینی با سرباز ربوده شده، گیلاد شالیت، در سال ۲۰۱۱ آزاد شد.
گمان میرود در حال حاضر سنوار در تونلهایی پنهان شده باشد که حماس برای انتقال سلاح و جنگجویان از آنها استفاده میکند و حتی ممکن است گروگانهای اسرائیلی نیز آنجا باشند.
کوبی مایکل، محقق ارشد موسسه مطالعات امنیت ملی در تلآویو، درباره او به فاکسنیوز گفته است: «سنوار از روزهای اولیه تاسیس حماس فعال بوده است. او در زندان به یکی از رهبران برجسته زندانیان حماس تبدیل شد و در میان تمامی اسرای فلسطینی شخصیتی بسیار تاثیرگذار بود.»
به گفته مایکل، «سنوار در طول مدت زندان، صحبت کردن به زبان عبری را آموخت. او جامعه اسرائیل را به خوبی میشناسد.»
سنوار پس از بازگشت به غزه بهعنوان بخشی از قرارداد شالیت، به یکی از رهبران محبوب حماس و وابسته به اخوانالمسلمین تبدیل شد.
«ترویج جهاد و کشتن کفار»
یحیی سنوار در سال ۲۰۱۸ به نیویورکتایمز گفت: «فلسطینیها ترجیح میدهند حقوق خود را از راههای نرم و مسالمتآمیز به دست آورند اما آنها همچنین حق دارند با مقاومت به حقشان برسند.»
مایکل میلشتاین، رییس مرکز مطالعات فلسطین دانشگاه تلآویو، پیش از این در گفتوگویی با فاکسنیوز، سنوار را بخشی از نسل دوم رهبران حماس توصیف و خاطرنشان کرده بود که او پتانسیل رهبری کل جنبش و نه صرفا هدایت غزه را دارد.
به گفته میلشتاین، «در مقایسه با هنیه و خالد مشعل، رهبران سابق حماس، سنوار کاریزماتیک است و نسبت به آنها بسیار تندروتر و رادیکالتر. او برخلاف دیگران که دوست دارند کت و شلوار و کراوات بپوشند، معتقد است برای ترویج جهاد و کشتن کفار به دنیا آمده است.»
سنوار در شش سال گذشته فقط یک یا دو بار برای رفتن به مصر، غزه را ترک کرده است.
اسرائیل معتقد است در حمله هفتم اکتبر که به وسیله نیروهای نخبه حماس رهبری شد، سنوار و دیگر رهبران حماس مانند محمد ضیف، بیش از دو سال مشغول برنامهریزی بودهاند.
پیتر لرنر، سخنگوی ارتش اسرائیل گفته است بدون شک سنوار مغز متفکر قتلعام هفتم اکتبر بوده است.
به گفته لرنز، «سنوار کل نهاد حماس، دولت و شاخه نظامی را هماهنگ کرد. او معمار این حمله بود و چراغ سبز نهایی را برای انجام این کار نشان داد. او شخصیت اصلی است؛ اگرچه افراد دیگری نیز در قصابی غیرنظامیان ما نقش داشتند.»
شواهدی وجود دارد که نشان میدهند سنوار عمدا شرکای منطقهای مانند مصر و قطر را گمراه کرده تا باور کنند او بیشتر به دنبال کاهش بحران انسانی برای ساکنان غزه است تا کشاندن اسرائیل به جنگ.