قطعنامه ۲۲۳۱ که پس از توافق اتمی سال ۲۰۱۵، موسوم به برجام، تصویب شد در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ منقضی میشود.
آلمان، فرانسه و بریتانیا پیش از این هشدار داده بودند که اگر جمهوری اسلامی همچنان به فعالیتهای هستهای خود ادامه دهد مکانیسم ماشه را فعال خواهند کرد تا تحریمهای سازمان ملل متحد علیه ایران بازگردانده شود.
موسسه یهودی امنیت ملی آمریکا، جینسا، اما میگوید گزارش جدیدی که این موسسه پنجشنبه ۱۴ فروردین منتشر کرده، نشان میدهد که از نظر تاکتیکی، ضربالاجل واقعی برای اجرای موفقیتآمیز این مکانیسم، حداکثر تا مه ۲۰۲۵ است.
در حالی که دولت ترامپ به دنبال مذاکره با جمهوری اسلامی برای برچیدن برنامه هستهای تهران است، در این گزارش با عنوان «تحریمهای ایران، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و مسیر اجرای مکانیسم ماشه» تاکید شده است که برای اعمال فشار موثر بر حکومت ایران، آمریکا ابتدا باید سه کشور اروپایی (E3) را متقاعد کند که تا پیش از پایان ماه مه، مکانیسم ماشه را فعال کنند.
گابریل نورونها، عضو موسسه جینسا و نویسنده این گزارش، گفت: «غرب نباید اجازه دهد که تحریمهای سازمان ملل علیه ایران در اکتبر منقضی شود.»
او افزود: «هرچه اروپا زودتر مکانیسم ماشه را اجرا کند، زمان بیشتری برای طی کردن روند قانونی، افزایش فشار بر حکومت ایران و اعمال هزینههای بیشتر برای حمایت تهران از جنگ روسیه در اوکراین خواهد داشت.»
دلایل ضرورت اجرای فوری مکانیسم ماشه
بر اساس این گزارش، دلایلی چند از جمله، مدتزمان لازم برای طی شدن فرآیند لازم در سازمان ملل، لزوم اجرای این فرآیند در دورهای که ریاست شورای امنیت در اختیار کشورهای همسو با غرب باشد و نقش کلیدی مکانیسم ماشه در مذاکرات با جمهوری اسلامی باعث شده است که اعمال مکانیسم ماشه پیش از اکتبر ۲۰۲۵ ضروری باشد.
بلیز میژتال، معاون سیاستگذاری مؤسسه جینسا، گفت: «دوره زمانی برای استفاده از ابزار در حال از بین رفتنِ مکانیسم ماشه بسیار کوتاهتر از آن چیزی است که تصور میشود. این مسئله نشان میدهد که فرصت برای دیپلماسی با ایران چقدر محدود و غیرواقعبینانه است.»
او افزود: «نقش حیاتی بریتانیا، آلمان و فرانسه در اجرای مکانیسم ماشه و پیشبرد آن در شورای امنیت، ضرورت هماهنگی نزدیکتر آمریکا با شرکای اروپاییاش در این موضوع کلیدی را نشان میدهد.»
تحریمها، اهرمی کلیدی برای مذاکرات آینده با جمهوری اسلامی
بهگفته موسسه جینسا، هرگونه مذاکره در آینده با حکومت ایران زمانی بیشترین شانس موفقیت را خواهد داشت که اقتصاد ایران تحت فشار شدیدی قرار گرفته باشد و گروههای نیابتی آن در ضعیفترین وضعیت خود باشند.
بهگفته این موسسه چند ماه طول خواهد کشید تا اجرای کامل کارزار «فشار حداکثری» دولت ترامپ، تاثیر خود را بر اقتصاد ایران و بودجه دولت این کشور نشان دهد. به همین دلیل، تلاش برای مذاکره و نهاییسازی یک توافق جامع پیش از تابستان ۲۰۲۵، احتمالا موفق نخواهد بود و بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل علیه ایران بهعنوان یک اهرم فشار کلیدی ضروری است.
