مطالب بیشتر
مقامهای دولتی میگویند ۶۰ درصد آلودگی هوا در ایران که سالانه ۲۵ هزار نفر را میکشد ناشی از حمل و نقل موتوری است. از میان اجرا نشدن قانون هوای پاک، نقش خودروسازان، عدم اسقاط خودروهای فرسوده یا «بنزین پتروشیمی»، کدام یک میتواند عامل اصلی آلودگی هوا باشد؟
شهرهای مختلف در ایران از جمله تهران، بار دیگر درگیر آلودگی هوا شدهاند. طبق آمارها، پایتخت از سال ۱۳۹۵ تاکنون، تنها ۱۵ درصد روزهای سال آلوده نبوده است و مردم تقریبا هر هفته شش روز در هوای آلوده تنفس کردهاند.
تعداد مرگ و میر سالانه منتسب به آلودگی هوا در کل کشور ۲۰ تا ۳۰ هزار نفر و در تهران سالانه هفت هزار نفر اعلام شده است.
خسارت مالی سالانه آلودگی هوا در ایران ۱۲ میلیارد دلار، برابر ۵۹۷ هزار میلیارد تومان، برآورد میشود.
جمهوری اسلامی که این روزها درگیر انواع کمبودها در اکثر حوزههاست و آنها را «ناترازی» مینامد، با یک ابربحران هم روبهروست: بحران محیط زیست که آلودگی هوا تنها بخشی از آن است.
اکثر شهرهای بزرگ در نیمه نخست هر سال درگیر ریزگرد هستند و در نیمه دوم سال، همزمان با سرد شدن هوا، درگیر «وارونگی دما» میشوند.
در این پدیده، برخلاف حالت طبیعی، با افزایش ارتفاع، دما نیز زیاد و در این شرایط درجه حرارت پایین جو کمتر از طبقه فوقانی میشود. وارونگی دما معمولا باعث ماندن آلودگی هوا در ارتفاع نزدیک زمین میشود.
در حالی که تصویب و اجرای سریع قانون موسوم به «عفاف و حجاب» از ابتدای امسال در دستور کار سه قوه قرار گرفته است، قانون هوای پاک که سال ۱۳۹۶ تصویب شد، پس از گذشت حدود هفت سال، به حاشیه رفته است.
طبق قانون هوای پاک،۱۷۴ تکلیف به عهده ۲۳ دستگاه کشور گذاشته شده است اما تنها ۴۰ درصد تکالیف این قانون اجرا شده است.
نقش حمل و نقل عمومی فرسوده و خودروسازان
علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ۱۹ آذر ۱۴۰۳ تصریح کرد ۶۰ درصد آلودگی هوای کشور مربوط به سامانه حمل و نقل موتوری است.
به گفته رئیسی، ۱۱ میلیون از ۱۲ میلیون موتور سیکلت و دو و نیم میلیون از ۱۴ میلیون خودروی موجود در کشور فرسوده هستند.
خودروهای غیرفرسوده کشور، عموما تولیدات دو خودروساز اصلی یعنی ایرانخودرو و سایپا هستند. دو خودروساز انحصاری بازار ایران که به گفته روحالله لک علیآبادی، نماینده دورود در مجلس شورای اسلامی، «نه جان مردم برایشان ارزش دارد نه محیط زیست و نه آلودگی هوا».
در دهه ۸۰ خورشیدی، قانونی موسوم به «قانون اسقاط» در کشور اجرا شد که با تعیین سن فرسودگی خودرو، خودروسازان را ملزم به تعویض خودروهای فرسوده میکرد. این قانون در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی عملا به فراموشی سپرده شد.
اگرچه این روزها مقامات و برخی رسانهها همزمان با زمزمه افزایش قیمت سوخت، سهم خودروها در آلودگی هوا را میشمارند اما به نظر نمیرسد ابربحران محیط زیست در ایران یک سر به عهده حمل و نقل باشد.
در سالهای شیوع کرونا که حمل و نقل به دلیل محدودیتهای تردد، به طرز بیسابقهای در شهرها کاهش یافته بود، باز هم آلودگی هوا وجود داشت. سمت دیگر این بحران، نیروگاهها و صنایع هستند.
نفتایی به نام بنزین
روزنامه اصلاحطلب سازندگی، چاپ تهران، در شماره ۲۰ آذر ۱۴۰۳ خود به نقش تحریمها و «سیاست پایین نگه داشتن قیمت بنزین» به عنوان عوامل آلودگی هوای تهران پرداخت.
مشابه همین روایت در برخی رسانههای حامی دولت به چشم میخورد.
رسانههای داخلی اما اشاره چندانی به کیفیت بنزین توزیع شده در جایگاهها ندارند.
اردیبهشت ۱۴۰۳، پیش از مرگ ابراهیم رئیسی، دولت سرمایهگذاری سه میلیارد دلاری برای تولید نوعی نفتا موسوم به «بنزین پتروشیمی» انجام داد. محصولی که قیمت آن بسیار کمتر از بنزین واقعی و البته، آلودگی آن هم بسیار بیشتر از بنزین واقعی است.
از سهم نفتا در شبکه توزیع سوخت کشور هیچ آماری در دست نیست.
ابومحمد جولانی، رهبر مخالفان مسلح سوریه، از دیگر کشورها خواست فراریان وابسته به رژیم بشار اسد را تحویل دهند.
این اظهارات در حالی است که بشار اسد به روسیه فرار کرده است.
جولانی گفت: «ما کسانی را که فرار کردهاند در سوریه تعقیب خواهیم کرد.»
وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد آنتونی بلینکن، وزیر خارجه این کشور چهارشنبه برای گفتوگو در مورد سوریه به اردن و ترکیه میرود.
این وزارتخانه در بیانیهای اعلام کرد که بلینکن که تا روز جمعه از عقبه در اردن و آنکارا، پایتخت ترکیه بازدید خواهد کرد و درباره تحولات منطقهای از جمله اسرائیل، غزه و لبنان گفتوگو خواهد کرد.
به گفته کاخ سفید، جیک سالیوان مشاور امنیت ملی آمریکا نیز چهارشنبه به اسرائیل سفر میکند.
رضا علیجانی، فعال و تحلیلگر سیاسی درباره اظهارات چهارشنبه خامنهای گفت: «خامنهای نمیخواهد شکست سیاست خارجیاش را بپذیرد.»
در حالی که تعدادی از شهروندان غربی در روسیه زندانی هستند، سخنگوی وزارت امور خارجه این کشور از شهروندانش خواست به کشورهای غربی سفر نکنند و افزود که آنان در معرض خطر «شکار شدن» به وسیله مقامات آمریکایی قرار دارند.
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، چهارشنبه ۲۱ آذر هشدار داد که روابط مسکو با واشینگتن «در آستانه گسست» است.
پس از آغاز تهاجم نظامی روسیه به اوکراین، تعدادی از شهروندان غربی در روسیه بازداشت شدند و برخی از آنان همچنان زندانی هستند.
در همین حال کشورهای غربی و روسیه، پنجشنبه ۱۱ مرداد یک تبادل زندانی تاریخی انجام دادند.
این مبادله شامل ۲۴ زندانی بود که ۱۶ نفر از روسیه به غرب منتقل شدند و هشت زندانی که در کشورهای غرب نگهداری میشدند، به روسیه بازگشتند.
این بزرگترین تبادل زندانیان بین غرب و روسیه از زمان فروپاشی شوروی سابق بود و با همکاری هشت کشور انجام شد.
تعدادی از شهروندان غربی همچنان در روسیه زندانی هستند.
مهر ماه امسال در روسیه، استیون جیمز هوبارد، شهروند ۷۲ ساله آمریکایی، به شش سال و ۱۰ ماه و رابرت گیلمن، شهروند ۳۰ ساله این کشور، به هفت سال و یک ماه مجازات زندان محکوم شدند.
پیش از آن نیز کسنیا کارلینا، شهروند آمریکایی-روسی، به دلیل اهدای حدود ۵۰ دلار به یک سازمان اوکراینی، به ۱۲ سال زندان محکوم شده بود.
لوران ویناتیر، شهروند فرانسوی در روسیه نیز به سه سال زندان محکوم شده است.
