حضور احتمالی برایان هوک، فرستاده ویژه سابق ترامپ در امور ایران، در تیم انتقالی وزارت امور خارجه، توجه ناظران ایران و ایرانیان آمریکایی را به خود جلب کردهاست.
این حضور را میتوان نشانهای از موضع سختتر در قبال تهران پس از چهار سال سیاستهای ملایمتر دولت بایدن دانست. با این حال، هوک تنها «تندرو مخالف جمهوری اسلامی» نیست که برای حضور در تیم ارشد سیاستگذاری ترامپ در نظر گرفته شدهاست.
ریچارد گرنل
ریچارد گرنل، سفیرپیشین ایالات متحده در آلمان که در دوره اول ترامپ خدمت میکرد، نقش فعالی در مبارزات انتخاباتی اخیر داشته است.
او در دیدار ترامپ با ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین در ماه سپتامبر حضور داشت. رسانههای آمریکایی از گرنل بهعنوان یکی از گزینههای اصلی برای رهبری وزارت امور خارجه یا مشاور ارشد رییسجمهوری نام میبرند.
گرنل اگرچه از حامیان سرسخت سیاستهای ترامپ است، اما دیپلمات باتجربهای نیز هست که بهخوبی با اروپا و روابط آنها با ایران آشناست.
در گفتگوی با شبکه نیوزمکس، گرنل در برابر دیدگاه جنجالی برخی حامیان ترامپ درباره واگذاری بخشی از خاک اوکراین به روسیه، رویکردی سنجیده و محتاطانه در پیش گرفت. هنگامی که مجری از او درباره امکان پایان جنگ از طریق امتیازدهی سرزمینی به روسیه پرسید، گرنل با قاطعیت بر ضرورت حفظ یکپارچگی سرزمینی اوکراین تاکید ورزید.
در بخش دیگری از این مصاحبه، گرنل به موضوع حضور مسعود پزشکیان، رییس دولت در جمهوری اسلامی در نشست مجمع عمومی سازمان ملل پرداخت و از تصمیم دولت آمریکا برای صدور روادید به وی انتقاد کرد. او همچنین اشاره کرد که در تمام مدت اقامت پزشکیان در نیویورک، معترضان هر روز در مقابل محل اقامت او تجمع میکردند.
گرنل، منتقد شدید جمهوری اسلامی، نه تنها به دلیل برنامه هستهای و سیاستهای نظامی و خارجی، بلکه بهخاطر سابقه حقوق بشر، بهویژه در مورد حقوق دگرباشان جنسی بوده است.
او در آوریل ۲۰۲۲ در گفتوگو با ایراناینترنشنال اظهار داشت: «میدانیم که آنها هر روزبه طور سیستماتیک، حقوق اولیه بشر را برای زنان، همجنسگرایان و لزبینها و عموم مردم زیر پا میگذارند».
به گزارش ایراناینترنشنال، در آوریل ۲۰۲۲، جمهوری اسلامی سفیر پیشین آمریکا را به همراه ۲۳ شخصیت دیگر به اتهام «فعالیتهای تروریستی و نقض حقوق بشر» در فهرست تحریمهای خود قرار داد.
گرنل در واکنش به این اقدام، اظهار داشت که دلیل عدم تحریم دموکراتها از سوی تهران، نزدیکی آنها به حکومت ایران است.
او در ادامه، دولت بایدن را به ریاکاری متهم کرد و گفت: «آنها تظاهر میکنند که مدافع حقوق بشر هستند، اما در عمل، این موضوع برایشان اهمیتی ندارد. از یک سو درباره کمک مالی به حکومت ایران سخن میگویند و از سوی دیگر، تحریمهای اعمال شده علیه این رژیم را لغو میکنند.»
رابرت اوبراین مشاور پیشین امنیت ملی
رابرت اوبراین، از دستیاران ارشد پیشین امنیت ملی در دولت ترامپ، که اکنون از او به عنوان گزینه احتمالی وزارت امور خارجه یاد میشود، پیشتر در سمتهای مذاکرهکننده آزادی گروگانها و سپس مشاور امنیت ملی خدمت کردهاست.
یکی از موفقیتهای چشمگیر او در سال ۲۰۱۹ رقم خورد، زمانی که نقش کلیدی در آزادسازی ژیو وانگ، دانشآموخته دانشگاه پرینستون، ایفا کرد.
وانگ پس از یک محاکمه غیرعلنی و بدون برخورداری از دادرسی عادلانه، به ده سال حبس در ایران محکوم شدهبود.
نکته قابل توجه این است که آزادی وانگ از طریق تبادل زندانی و بدون پرداخت هرگونه امتیاز مالی صورت گرفت. این در حالی است که دولت بایدن در سال ۲۰۲۳ برای آزادی پنج گروگان، ناگزیر به آزادسازی شش میلیارد دلار از داراییهای مسدود شده ایران شد.
رابرت اوبراین، وکیلی با تجربه در عرصه سیاست خارجی، عنصری کلیدی در تقویت و تعمیق تیم امنیت ملی و سیاست خارجی دولت ترامپ به شمار میرفت.
او که تسلط ویژهای بر مسائل ایران دارد، در سخنرانی خود در شورای روابط خارجی در دسامبر ۲۰۲۲، به شدت از موضع منتقدان توافق هستهای ۲۰۱۵ دولت اوباما حمایت کرد.
اوبراین با اشاره به سخنرانی مشهور اوباما در مراسم تحلیف که گفتهبود: «اگر مشت خود را باز کنید، ما دست خود را دراز میکنیم»، انتقاد تندی را مطرح کرد.
او گفت: «ما دست خود را با ۱۵۰ میلیارد دلار به سوی رژیم ایران دراز کردیم. اما نتیجه چه شد؟ این مبلغ هنگفت صرف تامین مالی گروههایی چون کتائب حزبالله، حوثیها، حماس و رژیم اسد شد و جز مرگ و بیثباتی در سراسر خاورمیانه حاصلی نداشت.»
او این اقدام را «هدیهای ۱۵۰ میلیارد دلاری» در ازای یک توافق ضعیف توصیف کرد.
به نظر اوبراین، ماهیت ایدئولوژیک حکومت ایران تغییرناپذیر است.
او با نقد دیدگاههای لیبرال غربی که معتقدند تقویت مالی میتواند به گشایش سیاسی بینجامد، چنین استدلال میکند که این تصور که با گسترش روابط تجاری و اعطای امتیازات، ایران ثروتمندتر شده و به الگوی غربی نزدیکتر میشود، از اساس اشتباه بود.
برخلاف این انتظار، جمهوری اسلامی نه تنها خودکامهتر شد، بلکه به صدور بیشتر تروریسم روی آورد، بیثباتی جهانی را افزایش داد و جان آمریکاییها و دیگر ملتها را گرفت. این رویکرد از همان آغاز محکوم به شکست بود.
اوبراین، مشاور پیشین امنیت ملی، با اشاره به ضرورت دستیابی به توافقی جامع با ایران، بر این باور است که باید فراتر از مسئله هستهای، امتیازات قابل توجهی در زمینه موشکهای بالستیک و سیاستهای منطقهای از تهران گرفته شود، همان نکات کلیدی که ترامپ هنگام خروج از برجام بر آنها تاکید داشت.
او با تایید ضرورت رسیدن به یک توافق نهایی با ایران، شروط اصلی را چنین برمیشمارد: «برنامه موشکهای بالستیک که نه تنها اسرائیل، بلکه متحدان اروپایی و در نهایت آمریکا را تهدید میکند، باید محدود و متوقف شود. علاوه بر توقف کامل برنامه هستهای، حمایت از تروریسم در منطقه نیز باید پایانیابد. همچنین، تلاشهای ایران برای ترور مقامات پیشین آمریکایی و مخالفان در خاک آمریکا و اروپا باید متوقف شود.»
سناتور بیل هاگرتی
رسانههای آمریکایی از سناتور جمهوریخواه بیل هاگرتی به عنوان گزینه احتمالی وزارت امور خارجه، خزانهداری یا بازرگانی نام میبرند.
هاگرتی که پیشتر سمت سفیر آمریکا در ژاپن در دوره ترامپ و مشاور اقتصادی کاخ سفید در دوران جورج دبلیو بوش را بر عهده داشته، در سنا موضعگیریهای صریحی درباره مسائل ایران دارد.
به گزارش ایراناینترنشنال او که همصدا با دیگر جمهوریخواهان خواستار اعمال فشار بیشتر بر تهران است، همواره از سیاستهای دولت بایدن در قبال خاورمیانه انتقاد کرده است.
انتقاد شدید او از دولت در اوایل امسال، به عدم شفافیت درباره پرونده رابرت مالی، نماینده ویژه در امور ایران، مربوط میشد که در سال ۲۰۲۳ به اتهام نقض امنیتی از کار تعلیق شد.
هاگرتی در جلسهای با هیات سنا، مالی را متهم کرد که پشت پرده عدم اجرای تحریمها قرار دارد.
او ادعا کرد که نماینده ویژه امور ایران، دولت آمریکا را متقاعد کرده تا در برابر فروش نفت بیشتر ایران به چین، در ازای محدودسازی فعالیتهای هستهای، چشمپوشی کند. به گفته هاگرتی، این اقدام «مایه شرمساری» است.
علاوه بر این، هاگرتی از توافق شش میلیارد دلاری برای آزادی پنج زندانی در ایران به شدت انتقاد کرده و در موارد متعددی نیز نقض حقوق بشر در ایران را محکوم کردهاست.
مارکو روبیو
سناتور مارکو روبیو از فلوریدا،یکی دیگر از نامهای مطرح برای تصدی وزارت امور خارجه است. او که به حمایت قاطع از اسرائیل شهرت دارد، همواره حکومت ایران را عامل اصلی بیثباتی در منطقه معرفی کرده است.
روبیو در مصاحبهای با شبکه سیانان در پی حمله موشکی جمهوری اسلامی به اسرائیل در ماه آوریل، گفت: «حکومت ایران به خوبی میداند که در نبرد نظامی قادر به شکست اسرائیل نیست. هدف اصلی تهران این است که اسرائیل را به سرزمینی غیرقابل سکونت تبدیل کند، جایی که حتی گردشگران نیز تمایلی به بازدید از آن نداشتهباشند».
