مطالب بیشتر
«شب، داخلی، دیوار» ساخته وحید جلیلوند، درباره گناه و عقوبت است و شاید هم فیلمی است شخصی.
آخرین پک سیگارش را وقتی دود میکند که نه امکان رهایی است و نه توان زنده ماندن. بیهوا، با خشم و بیچشم، راه نفس را سد میکند و دستهاش را قفل یکدیگر و با فریادهایی از سر بیهوایی، انتظار مرگ میکشد. افسوس اما که مرگش نیز مانند زندگیاش نمیپاید. این نخستین لحظههای شب/ داخلی/ دیوار است. علی (نوید محمدزاده)، در آستانه کوری است. چشمهاش درست نمیبیند و هیچ کاری از او ساخته نیست بهجز سرگردانی میان دیوارهای سخت خانهاش؛ خانهای که به زندان میماند و اهالیاش به زندانبان.
در همان دقیقههای نخست نشانههایی از زندانی بودنش وجود دارد؛ نشانههایی از پی بردن توهمات علی: زمانهای تودرتویی که همانند ذهن او درهم ریخته است. یا رفتار اهالی ساختمان -حتی پزشک- که رفتاری است با یک گناهکار: او هیچکجای این خانه تنها نیست؛ او را میپایند: نامههاش را میخوانند، بازجوییاش میکنند، جای کبودی روی بدنش ناشی از شکنجه است، یا نمای آشکاری که او را از تصویر دوربین مداربسته میبینیم - کسی دارد کنترلش میکند. و باز آشکارتر، طراحی خانهای که به سلول شبیهتر است تا خانه؛ سرتاسر دیوار. انگار روایت برمبنای یک دوگانه پیش میرود: آنچه علی میپندارد و واقعیتی که از خلال خیالپردازیهای علی، خود را نشان میدهد.
«شب، داخلی، دیوار» درباره گناه و عقوبت است. عقوبت تمرد و ضدیت با دستگاه حکومت - زندانی و شکنجه شدن- از یک سوی، و از سوی دیگر، مکافات جنایتها که خود علی پیش از رویگردانی و اعتراض مسبب آن بوده است! در واقع علی یک «لباسشخصی» بوده - اسلحهای بر کمر و هندزفری در گوش - برای نشنیدن فریاد مردمان بیگناه! اکنون اما این هندزفری و آن نوای آرامبخشی که میشنیده - که نمادی است از غفلت و بیقیدی او- دست از سرش برنمیدارد. او پیش از نابینایی و دستگیریاش هرچند بدل به قهرمان میشود ولی انگار کافی نیست برایش. چند نفر را باید از مرگ نجات داد که با تعداد کشتهها برابر شود؟
از این روی، مرتب توی زندان، قهرمانبازی درمیآورد - در خیال. مرتب زن فراری را نجات میدهد. مأموران میریزند، دستبندش میزنند، بیخ دیوارش میکشانند و شکنجهاش میدهند اما او در توهماتش زن را آزاد مییابد و همین آرامش میکند. و اینبار فریادهای نجاتیافتگان را بی هندزفری میشنود - فریادهایی از سرِ آزادی. انگار نباید دست به خودکشی بزند - وقتی هر روز میتواند در خیال، یکی را از کام مرگ و طعمه هراس برهاند.
در عین حال، روایتِ دوگانه اثر نیز برمدار تکرار، تقارن و شبیهسازی حرکت میکند: دوتاییها (صحنهها/ موقعیتهای قرینه) همان کارکردی را دارد که ذهن آشفته علی در شبیهسازی و انکار واقعیت: در صحنهای به علی اسلحهای داده میشود؛ برای دستگیری زن فراری. این موقعیت شبیهسازی همان روزی است که علی اسلحه به دست میگیرد برای محافظت از خود در برابر اعتراضکنندگان کارخانه. یا صحنهای که زن در ماشین دچار صرع میشود؛ صحنهای که مدام با علی است و نمیتواند از سر بیرونش کند. مساله این تکرارها و تقارنها این است: گذشته و خاطرات دست از سر ما برنمیدارد. چهبسا انکارش بهمراتب خطیرتر است تا پذیرش آن. وقتی انکارش میکنی، شاید جای خودش را در پررنگترین خاطرهات باز کند، و شاید دیگر اجازه لحظهای فراموشیاش را به تو ندهد. و مجبورت کند «شب» را «داخل دیوار» خاطرات به صبح برسانی و دوباره همان چرخه تکرار.
«شب، داخلی، دیوار» قصد دارد تجربه سرگردانی در یک سلول را با فردی که حتی نمیتواند چیزی ببیند، به تماشاگرش انتقال دهد. این نه یک قهرمانبازی، نه یک گریز که یک ناگزیری است در ماندن، ندیدن و انتظار مرگ کشیدن. فیلمی است که عامدانه - بیخون و خشونت- قصد شکنجه تماشاگر را دارد. چرا که قهرمانی از این ویرانشدهتر که هر دم زندگیاش تحت نظارت است، در مکانی که دوربین -همانند نامش- بهجز «دیوار» در نماهای «داخلی» چیزی نمیگیرد! برای نمونه: صحنههای گفتوگو بهسادگی طراحی شده - بیهیچ میانهای با جلوهگریهای بصری. این گفتوگوها هرچهقدر که بهطول بینجامد باز با سادگی در رفتوبرگشتهای میان دونفری که صحبت میکنند، باقی میماند. در واقع، شیوه ساده دکوپاژ قصد همگرایی با «تکرار» و «تقارن» روایت دارد. نماها تکرارشونده است، حرکتهای دوربین تکرارشونده است، صحبتها و موقعیتها تکرار میشود مدام. آنجا که باید چیزی دیده شود، وضوح دوربین به سطح دیداری چشمهای علی تنزل مییابد، و آنجا که مسالهای فهمیده شده (فهمانده شده)، چندباره نشانش میدهد. مصداقش فصل واپسین:
علی روی مبل خوابیده. صدایی خارج از قاب شنیده میشود که او را بیدار میکند. این نما حدود یک دقیقه زمان میگیرد؛ نمایی که میشد بهراحتی با برش زدن به عامل صدا، کوتاهش کرد و به داستان، تداوم بخشید ولی پیداست چنین قصدی وجود ندارد. پس از یک دقیقه نمای ثابت بر چهره خوابآلود علی و سر و صدای بیرون از کادر، تصویر برش میخورد به نقطه دید علی. در واقع نهتنها پس از یک دقیقه سکون و ابهام، کات نمیزند به عامل صدا بلکه نمای بعدی، عملا چیزی برای نشان دادن ندارد و آنچه را علی میبیند (نمیبیند)، تماشاگر میبیند - که یعنی هیچچیزی نمیبیند.
و این، راهبرد شب، داخلی، دیوار است - میخواهد عذابمان دهد، میخواهد تو را شریک این زندان کند، و شریک این گناه! ما چرا؟ گناه ما چه بوده مگر؟ شاید قصد دارد بیقیدی قهرمانش را تعمیم جامعهای دهد که معضل اصلیاش بیخیالی است! شاید میخواهد بالاخره یکجا، کیفر این خواب بیخیالی و بیحواسی پس داده شود. شاید در فرم، چنین انتقادی به تماشاگرش دارد! شاید هم فیلمی است شخصی - کاملا شخصی- که فیلمسازش را واداشته فیلمی بسازد درباره فردی که پیشتر خودی بود و اکنون دارد تقاص همان دورانش را پس میدهد. کسی چه میداند!
یک روز پس از انتشار خبر تروریستی شناختن لشکر زینبیون، وابسته به سپاه پاسداران از سوی پاکستان، ابراهیم رئیسی با همتای پاکستانی خود گفتوگو کرد. با وجود انتقاد رسانههای داخلی و حکومتی از تصمیم اسلامآباد، رئیسی در گفتوگوی خود با آصفعلی زرداری، به این موضوع اشارهای نکرد.
روز پنجشنبه این خبر منتشر شد که پاکستان، لشکر «زینبیون» را به عنوان «سازمانی تروریستی» معرفی کرده است.
مقامات جمهوری اسلامی تا کنون به این خبر واکنشی نشان ندادهاند اما صبح روز ۲۴ فروردین خبری درباره گفتوگوی تلفنی ابراهیم رئیسی با همتای پاکستانیاش منتشر شد.
بر اساس خبری که طرف ایرانی درباره این صحبت تلفنی منتشر کرده است، رئیسی به رییسجمهوری پاکستان گفت: «قدرتهای سلطهگر با فتنهانگیزی بهدنبال شکاف بین دو ملت ایران و پاکستان هستند.»
او بدون اشاره به تروریستی خواندن «زینبیون» از سوی پاکستان گفت: «باید با تقویت همکاریها در مبارزه مشترک با تروریسم، مانع تحقق خواست دشمنان و ارتقای دوستی میان تهران و اسلامآباد شویم.»
پایگاه اطلاعرسانی ریاست دولت جمهوری اسلامی نوشت آصفعلی زرداری، رییسجمهوری پاکستان نیز در این صحبت تلفنی از «اشتیاق فراوان» اسلامآباد برای گسترش روابط خود با تهران گفته است.
بر اساس این گزارش، زرداری تاکید کرد: «همکاریهای امنیتی برای مبارزه با تروریسم و جلوگیری از آسیب رساندن این مساله به روابط دوستانه دو طرف باید تقویت شود.»
به گفته رسانههای ایران، رئیسی قرار است «به زودی و با دعوت زرداری» سفری به پاکستان داشته باشد.
در فقدان اظهارنظر رسمی جمهوری اسلامی، رسانههای داخلی و وابسته به حکومت، «تروریستی شناختن زینبیون از سوی پاکستان را اقدامی عجیب» خواندند.
این رسانهها مدعی شدند گروه زینبیون نقشی اساسی در «مبارزه با داعش» در سوریه داشته است و افزودند پاکستان باید بهجای آن، گروه جیشالعدل را در فهرست سازمانهای تروریستی قرار میداد.
اصطلاحاتنیوز متن پست مصطفی نجفی، پژوهشگر سیاست خارجی را بازنشر کرد که در آن نوشته است: «دولت پاکستان در حالی لشکر زینبیون را در فهرست تروریستی خود قرار داده است که خبری از درج جیشالعدل در این فهرست نیست.»
نجفی این اقدام را «قابل فهم» خواند و آن را در «چارچوب پیامدهای تنش اخیر میان دو کشور» ارزیابی کرد.
روابط میان پاکستان و ایران از دی ماه سال گذشته و در پی حملات متقابل نظامی سپاه پاسداران و ارتش پاکستان به خاک دو کشور، وارد تنشهایی کمسابقه شد.
سپاه پاسداران ۲۶ دی ماه به ایالت بلوچستان پاکستان حمله کرد و گفت یک گروه شبهنظامی سنیمذهب بلوچ را هدف قرار داده است.
در واکنش به این حمله، پاکستان روز پنجشنبه ۲۸ دی، با انجام یک حمله نظامی گفت «مواضع تروریستها» را هدف قرار داده است.
لشکر زینبیون، گروهی شبهنظامی است که پس از آغاز جنگ داخلی در سوریه، از سوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای جنگیدن در این کشور ایجاد شد.
این لشکر متشکل از شیعیان پاکستانی، آوارگان جنگی اهل افغانستان و ساکن پاکستان و پاکستانیهای مقیم ایران است.
سپاه پاسداران از این لشکر برای حمایت از حکومت بشار اسد، رییسجمهوری سوریه در مبارزه با مخالفانش استفاده میکند.
پیش از قرار گرفتن نام لشکر زینبیون در فهرست سازمانهای تروریستی و همزمان با تشدید تنشها میان تهران و اسلامآباد، اوایل بهمن سال ۱۴۰۲ اداره مبارزه با تروریسم پاکستان از بازداشت یک «تروریست آموزشدیده» در این لشکر خبر داد.
رسانههای پاکستانی به نقل از این اداره نوشتند که فرد متهم، در جریان یورش نیروهای امنیتی به منطقه بازار سرباز در کراچی بازداشت شد و اعتراف کرد که در حال جمعآوری اطلاعات مهم برای استخبارات یک «کشور متخاصم همسایه» بوده است.
در بیانیه اداره مبارزه با تروریسم پاکستان از سازمان اطلاعاتی خاصی نام برده نشد.
پاکستان اعلام کرده بود این فرد بهطور مستقیم با رویداد حمله به تقی عثمانی، مفتی اعظم این کشور ارتباط داشته است.
مفتی عثمان، قاضی پیشین دادگاه عالی پاکستان و عضو دائمی آکادمی بینالمللی فقه اسلامی سازمان همکاری اسلامی بود که دوم فروردین سال ۱۳۹۸ به او سوءقصد شد.
پلیس پاکستان در آن زمان اعلام کرد این حمله تلاشی آشکار برای بر هم زدن صلح و دامن زدن به تنشهای فرقهای در این کشور بوده است.
در بهمن ۱۳۹۹ نیز نیروهای امنیتی پاکستان از دستگیری یک عضو لشکر زینبیون در ایالت سند پاکستان خبر دادند و اعلام کردند او چهارمین فرد دستگیر شده در پاکستان طی دو ماه به اتهام عضویت در لشکر زینبیون بوده است.
مقامهای امنیتی پاکستان گفتهاند افراد دستگیر شده پیشتر در ایران آموزش نظامی دیدهاند.
حدود دو سال پس از دستگیری تعدادی از اعضای گروه زینبیون، رسانههای پاکستان از کشف یک شبکه پولشویی جمهوری اسلامی خبر دادند که در هفت سال گذشته «پولهای هنگفتی» بین این کشور، ایران و عراق جابهجا کرده است.
در بحبوحه تنشها میان ایران و اسرائیل، ارتش اسرائیل روز جمعه حملاتی را علیه مواضع شبهنظامیان فلسطینی در غزه انجام داد.
حماس روز جمعه از حملات هوایی اسرائیل به چندین بخش در مرکز غزه خبر داد.
این حملات در شرایطی است که مذاکرهکنندگان قطری، مصری، آمریکایی منتظر پاسخ اسرائیل و حماس به آخرین پیشنهاد آتشبس خود هستند.
از آغاز جنگ کنونی غزه بیش از شش ماه میگذرد و هنوز چشماندازی برای متوقف شدن این جنگ وجود ندارد.
اولاف شولتس، صدراعظم آلمان گفت که برای جلوگیری از درگیری نظامی بین ایران و اسرائیل با مقامات چین رایزنی کرده است.
صدراعظم آلمان گفت در چند ساعت گذشته تماسهایی «بین ما و چین» برای جلوگیری از درگیری نظامی بین ایران و اسرائیل وجود داشته است.
روز پنجشنبه آنالنا بائربوک، وزیر امور خارجه آلمان در گفتوگوی تلفنی خود با حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی از او خواست تا برای جلوگیری از تشدید تنش، رهبران جمهوری اسلامی را به «حداکثر خویشتنداری» ترغیب کند.
قیمت نفت روز جمعه به دلیل خطرات ژئوپلیتیک تنشها میان ایران و اسرائیل افزایش یافت.
حدود ساعت ۱۰ صبح به وقت گرینویچ قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال برای تحویل در ماه ژوئن با ۱/۱۱ درصد افزایش به ۹۰/۷۴ دلار رسید.
قیمت هر بشکه نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا برای تحویل در ماه مه، با ۱/۲۹ درصد افزایش به ۸۶/۱۲ دلار رسید.
خبرگزاری فرانسه گزارش داد که سرمایهگذاران نگرانند در صورت گسترش درگیریهای کنونی در منطقه خاورمیانه عرضه جهانی نفت مختل شود.
