پژوهشکده زن و خانواده: نگران از دست رفتن مشروعیت نظام بهخاطر عدول از حجابیم
«امواج مدیا» به نقل از چند منبع آگاه گزارش داد علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، به مذاکرهکنندگان هستهای اجازه داده است تا با آمریکا به صورت مستقیم مذاکره کنند. بعدازظهر چهارم مرداد وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی این گزارش را تکذیب کرد و آن را «خبرسازی و بازی رسانهای» خواند.
ساعاتی پس از انتشار گزارش امواج مدیا، روابطعمومی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی بیانیهای منتشر و تاکید کرد: «این نوع خبرسازیها و بازیهای رسانهای که معمولا برای فضاسازی سیاسی صورت میپذیرد، فاقد اعتبار است.»
در گزارشی که امواج مدیا به نقل از منابع بلندپایه ایرانی منتشر کرد، آمده است که علی باقری کنی، معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، آماده است تا هفتههای آینده در عمان با برت مکگرک، هماهنگکننده کاخ سفید در امور خاورمیانه و شمال آفریقا دیدار کند.
در صورت تحقق جلسه مورد نظر، گام بعدی این خواهد بود که بریتانیا، فرانسه، چین، روسیه و آمریکا بهعنوان پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل همراه با آلمان، با ایران جلسه تشکیل دهند.
یک منبع آگاه گمانهزنی کرد که گردهمایی مورد نظر احتمالا پس از «روز گذار» برجام در ۱۸ اکتبر سال جاری (۲۶ مهر) برگزار میشود.
هر چند برخی کارشناسان تصویری به مراتب کمتر جاهطلبانه از توافق احتمالی ترسیم کردند اما امواج مدیا از «اجازه مذاکره مستقیم» بهعنوان چرخش آشکار خامنهای یاد کرد که میتواند نقطه عطفی در زمینه مناقشه بر سر برنامه هستهای ایران باشد.
تغییر رویکرد خامنهای از دولت ترامپ تا بایدن
جمهوری اسلامی و شخص خامنهای از زمان خروج یکجانبه دولت دونالد ترامپ از توافق هستهای در سال ۲۰۱۸ اصرار دارد که توافق اولیه را نمیتوان تغییر داد.
مذاکره کننده ارشد ایران در آن زمان، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه بود که در سال ۲۰۱۹ برای مذاکره مستقیم به منظور دستیابی به توافق، به کاخ سفید دعوت شد.
با این حال خامنهای مذاکرات مستقیم را رد و آن را مشروط به بازگشت دوباره ترامپ به برجام کرد.
این تحولات تهران و واشینگتن را وارد چرخه درگیریهای بیشتری کرد که در نهایت منجر به کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس به دست آمریکا در ژانویه ۲۰۲۰ (۱۳ دی ۱۳۹۸) در بغداد و متعاقب آن، بمباران پایگاههای ایالات متحده در عراق از سوی ایران شد.
با این حال، زمانی که جو بایدن در ژانویه ۲۰۲۱ به قدرت رسید، در ایران این امید شکل گرفت که او به سرعت به وعده انتخاباتی خود برای لغو تصمیم خروج ترامپ از برجام عمل کند.
مجلس شورای اسلامی نیز در دسامبر ۲۰۲۰ قانونی را به تصویب رساند که دولت ایران را موظف میکرد تا محدودیتهای هستهای خود را بر اساس برجام «کنار بگذارد»؛ مگر اینکه رییسجمهوری جدید آمریکا ظرف ۳۰ روز پس از انتخاب، دوباره وارد توافق شود.
عدم احیای کامل توافق هستهای در نهایت به ایجاد یک چرخه تشدید مجدد کمک کرد؛ در حالی که تعامل مستقیم و آشکار همچنان بهعنوان یک «تابو» باقی ماند.
از سوی دیگر تهران به تازگی به موضع سختگیرانه اروپا به شدت واکنش نشان داده است؛ از جمله در زمینه امتناع کشورهای اروپایی از لغو تحریمهایی که قرار است در «روز گذار» بر اساس برجام به آنها خاتمه داده شود.
منابع آگاه ایرانی همچنین اشاره کردند هدف تهران بازگشت به جدولی است که در پاییز ۲۰۲۲ در آن قرار داشت؛ زمانی که مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در سال گذشته به بنبست ختم شد.
تحولات سال جاری میلادی
هر چند به نظر میرسد محاسبات درباره روابط جمهوری اسلامی با غرب و به ویژه آمریکا در سال ۲۰۲۳ تغییر کرده است اما گمانهزنیها درباره مذاکره و توافق، تغییر رویکرد کشورهای غربی را نسبت به جمهوری اسلامی پس از سرکوب مرگبار خیزش انقلابی نادیده میگیرند.
علاوه بر آن، انتقال تسلیحات به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین، وضعیت را پیچیدهتر کرده است چرا که برای اروپا، تهاجم روسیه به اوکراین یک تهدید اساسی امنیتی به شمار میرود.
از سوی دیگر ایران از این مناقشه استفاده کرده تا روابط خود را با مسکو به سطح بیسابقهای بهویژه در حوزه نظامی ارتقا دهد.
این تحولات در کنار ارائه پهپادهای ایرانی به روسیه، از موضوعات اصلی در دستور کار سیاسی اروپا نسبت به جمهوری اسلامی هستند.
همچنین علاقه «ایسه» شامل بریتانیا، فرانسه و آلمان برای تعامل با ایران در محیطی چندجانبه که روسیه نیز در آن حضور داشته باشد، به شدت کاهش یافته است.
در مورد خود برجام نیز واشینگتن به صراحت اعلام کرده است احیای خالص این توافق را «گزینهای عملی نمیبیند».
دولت بایدن همچنین بر تغییراتی از جمله تمدید محدودیتهای ناظر بر فعالیتهای هستهای ایران پافشاری میکند.
در عین حال ناظران آگاه به طور خصوصی به امواج مدیا گفتند حتی اگر تفاهمی در مورد احیای همراه با تغییرات برجام هم وجود داشته باشد، کاخ سفید به احتمال زیاد قبل از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال ۲۰۲۴ چنین معاملهای را انجام نخواهد داد.
امواج مدیا همچنین به اطلاعاتی دست یافته که حاکی از چراغ سبز خامنهای برای آغاز گفتوگوهای «برجام ۲» با مقامهای آمریکایی است؛ بهطوری که جلسات متعددی در همین زمینه در شمال اروپا برگزار شده و بستری برای تبادل نظر بین مقامات سابق، اندیشکدهها و شخصیتهای علمی و دانشگاهی دو طرف فراهم کرده است.
منابع آگاه همچنین تاکید کردند مقامات ایران و آمریکا بارها برای گفتوگو درباره موضوعات مختلف دیدار کردهاند.
اقدامات جمهوری اسلامی شامل کاهش سرعت انباشت اورانیوم غنیشده با درصد خلوص بالا، افزایش همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی و اجتناب از اقدامات تحریکآمیز در منطقه از جمله مواردی بوده که به گفته امواج مدیا ایجاد تفاهم غیررسمی برای «کاهش تنش» کمک کرده است.
از طرف ایالات متحده نیز اجرای تحریمها «کمتر سختگیرانه» بوده و همچنین به ایران اجازه دسترسی به داراییهای مسدود شدهاش در کشورهای ثالث را داده است.
منابع آگاه ایرانی به امواج مدیا گفتند: «با اقدام عملی آمریکا که منجر به ایجاد سود محسوس برای ایران میشود، خامنهای به باقری کنی اختیارات گستردهای در زمینه مذاکره مستقیم با واشینگتن اعطا کرده است.»
این وبسایت خبری-تحلیلی در بخشی از گزارش خود با اشاره به موانعی که پیش روی توافق بین ایران و آمریکا وجود دارد یادآور شد که به نظر میرسد رویکرد کنونی تهران «کاهش تنش» و رویکرد واشینگتن «نه توافق، نه تنش» دستکم تا انتخابات ریاستجمهوری پیشرو در ایالات متحده باشد.
(این گزارش با واکنش وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی به روز شده است)
۱۳ زندانی سیاسی تبعید شده به زندان قزلحصار کرج از روز ۲۹ شهریور به دستور رییس زندان، از برقراری تماس تلفنی و ملاقات با خانواده خود منع شدهاند.
لقمان امینپور، سعید ماسوری، افشین بایمانی، سپهر امامجمعه، زرتشت احمدی راغب، محمد شافعی، سامان صیدی (یاسین)، حمزه سواری، کامیار فکور، احمدرضا حائری، رضا سلمانزاده، جعفر ابراهیمی و مسعود رضا ابراهیمینژاد حدود یک هفته پیش به واحد چهار قزلحصار منتقل شدند که محل نگهداری زندانیان جرایم مرتبط با مواد مخدر است.
خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، به نقل از یک منبع مطلع نوشت که خانواده این زندانیان روز دوشنبه سوم مهر برای ملاقات با آنها به زندان مراجعه کردند اما با «برخورد توهینآمیز ماموران زندان» مواجه شدند.
بر اساس این گزارش، به خانوادهها گفته شده است این زندانیان سیاسی به دستور اشکان کمالی، رییس زندان قزلحصار «ممنوع از تماس و ملاقات» هستند.
این امر منجر به افزایش نگرانی خانواده و نزدیکان این زندانیان شده است.
پیشتر نیز اعلام شده بود از روز ۲۹ شهریور تاکنون این زندانیان به دستور کمالی، از دسترسی به تلفن برای ارتباط با خانواده خود محروم شدهاند.
این ۱۳ زندانی همان زمان به بهانه حل مشکلاتشان از بند امن واحد سه زندان خارج و در حالی با «توهین زندانبانان» به سالن دارالقرآن واحد چهار منتقل شدند که اجازه بردن وسایل شخصی از جمله لباسهایشان را نیافتند.
آنها پس از آن و در روز ۱۲ شهریور در حالی از اوین به زندان قزلحصار کرج منتقل شدند که نگرانیهای متعددی درباره وضعیت سلامتی تعدادی از آنان وجود دارد و بر اساس گزارشها، همچنان از درمان و رسیدگی پزشکی مناسب محروم هستند.
افشین بایمانی، جعفر ابراهیمی و زرتشت احمدی راغب سه نفری هستند که وضعیت جسمانیشان وخیم گزارش شده است.
بایمانی دچار بیماری «گرفتگی رگهای قلب، درد در ناحیه قفسه سینه و فشار خون بالا» و ابراهیمی دچار «دیابت، التهاب روده، خودایمنی، درد شدید در ناحیه چشم چپ و مفاصل» است.
احمدی راغب نیز که طی سالها زندان و اعتصاب غذای پیدرپی دچار کرونا، خونریزی روده و معده، گرفتگی عروق مغزی، اختلال تنفسی و دیگر بیماریها شده، اکنون وضعیت جسمی مناسبی ندارد.
این سه تن همراه با دیگر زندانیان سیاسی یکبار در اعتراض به جابهجایی خود و شرایط نامناسب زندان قزلحصار کرج و بار دیگر در سالگرد خیزش انقلابی ایرانیان علیه جمهوری اسلامی دست به اعتصاب غذا زدند.
این ۱۳ نفر در سالهای متفاوتی دستگیر و به جرایمی گوناگون نیز متهم شدهاند؛ از جمله ماسوری و بایمانی در سال ۷۹، سواری در سال ۸۴، امامجمعه در سال ۹۸ و امینپور در سال ۹۹ بازداشت شدند.
حائری، احمدی راغب، یاسین، فکور، سلمانزاده و ابراهیمی نیز در سال ۱۴۰۱ بازداشت و روانه زندان شدند.
پس از انتقال این زندانیان سیاسی به زندان قزلحصار، برخی منابع نزدیک به خانواده آنان خبر داده بودند آنها در «بند امن» نگهداری میشوند، از هواخوری و داشتن کارت تلفن محروماند و یک روز در میان، به مدت سه دقیقه حق استفاده از تلفن آن هم با حضور افسر نگهبان و حفاظت اطلاعات دارند.
آنان بدون رعایت اصل تفکیک جرایم در زندان قزلحصار محبوس شده و نامشان به عنوان زندانی این زندان ثبت نشده بود.
بر همین اساس، کانون نویسندگان ایران ۱۷ شهریور با انتشار بیانیهای هشدار داد جان این زندانیان سیاسی در خطر جدی است و بیم آن میرود «جنایت عمدی» دیگری رخ دهد.
اشاره آنان به مرگ مشکوک زندانیان در زندانهای جمهوری اسلامی است که یکی از آخرین موارد آن جان باختن جواد روحی، از زندانیان خیزش انقلابی «زن، زندگی، آزادی» در نوشهر پس از انتقال از زندان این شهر به بیمارستان بود.
عزتالله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی گفت: «طبق توافق آمریکاییها زمینه بازگشت باقیمانده الواح هخامنشی مشخص شده و آرام آرام امسال به ایران برگردانده میشود.» تاکنون از ۳۰ هزار لوح هخامنشی کشفشده در تختجمشید که در دانشگاه شیکاگو است، پنج محموله به ایران برگردانده شده است.
مسعود ستایشی، سخنگوی قوه قضاییه، اعلام کرد که در پرونده تهیه و توزیع مشروبات الکلی تقلبی در البرز چهار نفر از متهمان به اتهام «افساد فیالارض از طریق جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد»به اعدام و متهمان ردیف پنجم تا یازدهم به حبس محکوم شدهاند
پیشتر گزارش شده بود که در خردادماه امسال ۱۹۱ نفر در استان البرز بهدلیل مصرف مشروبات الکلی تقلبی مسموم و ۱۷ نفر جان خود را از دست دادند
محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی، در دیدار با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، بار دیگر این نهاد را به سیاسیکاری در قبال پرونده هستهای تهران متهم کرد.
گروسی و اسلامی روز دوشنبه سوم مهر ماه در حاشیه شصتوهفتمین کنفرانس عمومی آژانس بینالمللی انرژی اتمی در وین، پایتخت اتریش، با یکدیگر دیدار کردند.
اسلامی در این دیدار با انتقاد از مواضع کشورهای غربی درباره فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی گفت: «این کشورها با فشارهای سیاسی و توسل به تحریمها سعی دارند از ظرفیت آژانس برای فشار به ایران استفاده کنند.»
او از آژانس بینالمللی انرژی اتمی خواست در ارائه گزارشهای خود «بیطرفی» و «حرفهایگری» را رعایت کند و به کشورهای غربی اجازه ندهد «از گزارشهای آژانس به عنوان بهانه برای فشار بر ایران استفاده کنند».
اسلامی همچنین مدعی شد جمهوری اسلامی هر گونه فشار سیاسی را بیپاسخ نخواهد گذاشت.
به گفته رییس سازمان انرژی اتمی ایران، هدف برنامه هستهای جمهوری اسلامی، «خدمت به مردم ایران» است.
او اضافه کرد که تهران آمادگی دارد تا از ظرفیتهای هستهای خود برای «خدمت به بشریت در سایر نقاط جهان» نیز استفاده کند.
گروسی اما در این دیدار اعلام کرد برای اثبات صلحآمیز بودن برنامه هستهای جمهوری اسلامی، نیاز است «تضمینهای معتبر» ارائه شود.
او گفت همکاری آژانس بینالمللی انرژی اتمی و جمهوری اسلامی باید تا رسیدن به «پیشرفت عینی» در چارچوب توافق انجام شده میان دو طرف در اسفند ۱۴۰۱ ادامه یابد.
اشاره مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به توافقی است که اسفند ماه سال گذشته و در پی سفر او به تهران به دست آمد.
گروسی در بازگشت از تهران، از وعده جمهوری اسلامی برای راهاندازی مجدد دوربینهای نظارتی خبر داده بود.
این اظهارات اما در حالی مطرح شدند که گروسی سوم مهر ماه در سخنرانی خود در کنفرانس عمومی آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرد پیشرفت مورد انتظار او در زمینه اجرای توافق چند ماه گذشته میان آژانس و تهران حاصل نشده است.
او تاکید کرد که پس از سالها همچنان مسایل مهمی در رابطه با تعهدات پادمانی جمهوری اسلامی در چارچوب پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (انپیتی) حلنشده باقی ماندهاند.
اتحادیه اروپا هم سوم مهر ماه در بیانیهای در کنفرانس عمومی آژانس بینالمللی انرژی اتمی با تاکید بر ادامه تلاشهای دیپلماتیک و سیاسی برای حل مناقشه هستهای جمهوری اسلامی، هشدار داد افزایش فعالیتهای هستهای تهران به خطر گسترش سلاحهای اتمی در منطقه دامن زده است.
جمهوری اسلامی روز ۲۶ شهریور ماه مجوز فعالیت هشت بازرس آژانس را با تابعیتهای فرانسوی و آلمانی در ایران لغو کرد.
این در حالی است که «امواج مدیا» به تازگی به نقل از چند منبع آگاه گزارش داد علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی به تیم مذاکرهکننده هستهای ایران اجازه داده است به صورت مستقیم با آمریکا مذاکره کند.
