محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی، در مصاحبه‌‌ای کتبی با «کیودو نیوز» ژاپن گفت تا زمانی که به توصیف او، «اقدامات احتیاطی ویژه» پس از حملات اسرائیل و آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران انجام نشود، بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نمی‌تواند به‌طور کامل از سر گرفته شود.
اسلامی در این مصاحبه گفت که وضعیت امنیتی کنونی در بحبوحه خطر حملات آتی اسرائیل، «مشابه زمان جنگ» باقی مانده است و اعتماد به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سازمان ملل باید بازسازی شود.
او گفت: «این اولین بار در تاریخ است که تاسیسات هسته‌ای حفاظت شده مورد حمله نظامی قرار می‌گیرند» و افزود: «قبل از این‌که بازرسی‌ها به حالت عادی بازگردند، باید اقدامات احتیاطی ویژه انجام شود.»
اسرائیل روز ۲۳ خرداد سال جاری حملات خود به جمهوری اسلامی را آغاز کرد که در جریان آن شمار زیادی از فرماندهان ارشد نظامی و ده‌ها گرداننده برنامه هسته‌ای حکومت ایران کشته شدند. در جریان این جنگ، ایالات متحده نیز سه سایت اصلی هسته‌ای جمهوری اسلامی در فردو، نطنز و اصفهان را هدف قرار داد.
به نوشته کیودو نیوز، در پی این حملات، مجلس شورای اسلامی با تصویب یک قانون، همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به حالت تعلیق درآورد و عملاً اکثر فعالیت‌های بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران متوقف شد.
پس از آن، بازرسان آژانس ایران را ترک کردند و در عین حال، جمهوری اسلامی آشکارا از رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، انتقاد کرد.
در این انتقاد که در ادامه انتقادهای ماه‌های قبل مقامات جمهوری اسلامی انجام شد، رافائل گروسی متهم شد که از اطلاعات محرمانه محافظت نمی‌کند و در مقابل فشارهای غرب سر فرود آورده است.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، ۱۸ شهریور در قاهره بر سر سازوکاری تازه برای ادامه همکاری‌ها میان دو طرف به توافق رسیدند.
بر اساس این گزارش، تفاهم تهران و آژانس مشهور به «توافق قاهره»، یک سازوکار عملی برای همکاری ایجاد می‌کند که بازتاب «شرایط استثنائی» ایجاد شده در نتیجه حمله به تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی و تهدیدهای ادامه‌دار نسبت به آن‌ها است.
گروسی، مدیرکل آژانس، ۱۹ شهریور در این مورد گفت: «سند فنی شامل همه تاسیسات و مراکز در ایران می‌شود و همچنین گزارش‌دهی الزامی درباره همه تاسیسات مورد حمله قرار گرفته‌شده، از جمله مواد هسته‌ای موجود در آن‌ها را نیز در نظر می‌گیرد.»
اما در روایتی متناقض، عراقچی روز ۱۹ شهریور اعلام کرد در چارچوب این توافق، «هیچ دسترسی به بازرسان آژانس داده نمیشود؛ مگر در مورد نیروگاه بوشهر».
پس از آن، ایرنا، خبرگزاری دولت جمهوری اسلامی، در مطلبی نوشت سند قاهره «چک سفید امضا» نیست و فعالیت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران «مشروط» است.
ایرنا شنبه ۲۲ شهریور در گزارشی نوشت اگر غرب بخواهد اقداماتی علیه جمهوری اسلامی انجام دهد، توافق با آژانس لغو خواهد شد.
توافق جمهوری اسلامی و آژانس پس از آن به دست آمد که در روز ششم شهریور، سه کشور اروپایی امضاکننده برجام، فرانسه، بریتانیا و آلمان، در نامهای به شورای امنیت روند ۳۰ روزه مکانیسم ماشه برای بازگشت تحریمهای سازمان ملل را فعال کردند.
محمد اسلامی در مصاحبه خود به کیودو نیوز گفت: «با تلاشها برای اجرای کامل توافق، ایران در این مدت با بازرسی‌های داخلی محدودی از جمله در نیروگاه هسته‌ای بوشهر موافقت کرده، اما مجلس همچنان نسبت به درز اطلاعاتی که میتواند آسیبپذیریها را افشا کند، محتاط است.»
او همچنین با طرح این موضوع که «تهدیدات دشمنان ما پابرجاست»، عنوان کرد: «همه کشورها هیچ موضوعی را بالاتر از حاکمیت و امنیت ملی خود قرار نمیدهند.»
دولتهای غربی، آژانس بین المللی انرژی اتمی را برای ادامه نظارت دقیق بر ذخایر اورانیوم غنی شده جمهوری اسلامی تحت فشار قرار دادهاند.
به نوشته کیودو نیوز، محمد اسلامی کشورهای غربی را به آنچه «سوء استفاده از آژانس برای اهداف سیاسی» نامید، متهم کرد. او همچنین با ادعای این‌که آژانس استقلال خود را از دست داده است، ناکامی این نهاد جهانی در «محکومیت حملات اسرائیل و آمریکا به تاسیسات هسته‌ای» جمهوری اسلامی را «اشتباهی نابخشودنی که در تاریخ ثبت خواهد شد»، توصیف کرد.
پیش از این، یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز ۲۱ شهریور در مصاحبه با شبکه خبری العربیه گفت ایالات متحده در انتظار روشن شدن جزییات توافق تهران و آژانس است.
او افزود: «ضروری است توافقی به دست آید که در چارچوب آن، ایران از جاهطلبی برای ساخت سلاح هسته‌ای دست بکشد و غنیسازی را متوقف کند. اقدامی که به سود مردم ایران، منطقه و جهان خواهد بود.»
او تاکید کرد: «اگر این هدف محقق نشود، ایالات متحده به پاسخگو کردن ایران بابت اقداماتش ادامه خواهد داد.»
در گزارش العربیه به نام این مقام آمریکایی اشاره نشده است.
جمهوری اسلامی تنها تا هشتم مهر فرصت دارد که با غرب به توافق برسد و از بازگشت تحریمها جلوگیری کند.
