روز جهانی پیشگیری از خودکشی و ضرورت تغییر روایت برای نجات جان‌ها
دهم سپتامبر، روز جهانی پیشگیری از خودکشی و فرصتی برای توجه جهانی به چالشی است که سالانه جان بیش از ۷۲۰ هزار نفر را در سراسر دنیا می‌گیرد.
دهم سپتامبر، روز جهانی پیشگیری از خودکشی و فرصتی برای توجه جهانی به چالشی است که سالانه جان بیش از ۷۲۰ هزار نفر را در سراسر دنیا می‌گیرد.
(به توصیه کارشناسان، اگر با فردی روبه‌رو شدید که از جملات یا عباراتی حاکی از افسردگی یا تمایل به پایان زندگی استفاده می‌کند، از او بخواهید با یک پزشک متخصص معتمد، نهادهای فعال در این زمینه یا فردی مورد اعتماد درباره نگرانی‌هایش صحبت کند. اگر خودتان به خودکشی فکر می‌کنید، در ایران می‌توانید با اورژانس اجتماعی با شماره ۱۲۳ تماس بگیرید.)
سازمان جهانی بهداشت با انتخاب شعار سه ساله «تغییر روایت درباره خودکشی» برای سال‌های ۲۰۲۴ تا ۲۰۲۶، بر اهمیت تغییر نگرش جامعه و سیاست‌گذاران به این پدیده تاکید دارد.
این شعار همچنین تاکیدی بر ضرورت شکستن سکوت و کاهش انگ اجتماعی درباره خودکشی است.
شکستن دیوار سکوت
شعاری که سازمان جهانی بهداشت انتخاب کرده، خواستار عبور از سکوت و سوءتفاهم به سمت گفت‌وگوی باز و هم‌دلانه است.
هدف، ایجاد محیطی است که افراد احساس کنند می‌توانند درباره مشکلات خود صحبت کنند و کمک بخواهند.
تغییر روایت همچنین به معنای ایجاد تحول ساختاری از طریق درخواست از دولت‌ها و نهادها برای اولویت دادن به پیشگیری از خودکشی و سلامت روان در سیاست‌های عمومی است.
سازمان جهانی بهداشت تاکید می‌کند که توسعه و اجرای راهبردهای مبتنی بر شواهد، بهبود دسترسی به مراقبت‌های باکیفیت و اطمینان از دریافت حمایت مناسب افراد در بحران، از ضروریات است.
وضعیت نگران‌کننده در ایران
در ایران، آمار خودکشی‌ها زنگ خطر را به صدا درآورده است.
در روزهای اخیر هم‌زمان سه خودکشی در نقاط مختلف کشور رخ داد، یک کشاورز بلوچ در کهنوج، یک پزشک متخصص در سراوان و یک دانشجوی دختر در اردبیل با مرگ خود خواسته به زندگی خود پایان دادند.
بنا بر گزارش‌ها، رضا قلندری، کشاورز اهل کهنوج، در اعتراض به ناتوانی در پرداخت جریمه تمدید پروانه موتور کشاورزی و محرومیت از سهمیه سوخت، در محوطه اداره جهاد کشاورزی دست به خودکشی زد.
زهرا بهروزآذر، معاون امور زنان ریاست‌جمهوری، با اشاره به این بحران از تشکیل «قرارگاه پیشگیری از خودکشی» خبر داد و گفت: «تک تک ما برای کاهش خودکشی مسئول هستیم.»
او به تفاوت جنسیتی در این پدیده اشاره کرد: «اقدام به خودکشی زنان دو برابر مردان است اما خودکشی‌های منجر به مرگ در آقایان بیشتر است.»
بهروزآذر درباره خودکشی رزیدنت‌ها گفت هنوز پژوهشی درباره علل این پدیده انجام نشده است.
او افزود: «نمی‌دانیم دلایل آن از فشار درس، نداشتن حقوق، ازدواج یا سایر موارد است. دانشگاه‌ها باید در پیدا کردن پاسخ این سوالات کمک کنند.»
بحران در کادر درمان و فشار بر دانشجویان
باوجود این اظهارات، خبرها درباره خودکشی در ایران به ویژه در برخی مشاغل و اقشار، نگران‌کننده است.
خودکشی دانشجوی دانشگاه محقق اردبیلی، سومین مورد در یک سال اخیر در این دانشگاه است و گزارش‌ها از جو امنیتی، تهدیدها و فشارهای سیستماتیک به عنوان عوامل موثر یاد می‌کنند.
در نمونه‌ای دیگر، اکرم شیری، پزشک متخصص بیماری‌های داخلی، در پانسیون محل استراحت خود به زندگی‌اش پایان داد. همکارانش فشارهای کاری سنگین را عامل اصلی این تراژدی خواندند.
این سومین خودکشی در بیمارستان‌های سراوان طی ماه‌های اخیر است.
آمارها نشان می‌دهد تنها در سال ۱۴۰۳ دست‌کم ۱۶ رزیدنت با مرگ خود خواسته به زندگی خود پایان دادند.
فرسودگی شغلی، کمبود نیرو، شیفت‌های طولانی، فشارهای اقتصادی و نبود حمایت روانی از عوامل اصلی شناخته می‌شوند.
روز جهانی پیشگیری از خودکشی که از سال ۲۰۰۳ از سوی انجمن بین‌المللی پیشگیری از خودکشی با همکاری سازمان جهانی بهداشت تاسیس شد، یادآور این باور مشترک است که خودکشی‌ها قابل پیشگیری هستند.
با تغییر روایت و ایجاد محیط حمایتی، می‌توان جان‌های بسیاری را نجات داد.
