سرگئی کرینکو، معمار پنهان دستگاه اقتدارگرای پوتین و مجری جنگ اوکراین، کیست
سرگئی کرینکو، معاون اول رییس دفتر پوتین، از یک سیاستمدار اصلاح‌طلب در دهه ۱۹۹۰ به چهره‌ای کلیدی در تثبیت قدرت کرملین و اجرای سیاست‌های جنگی روسیه در اوکراین تبدیل شده است.
سرگئی کرینکو، معاون اول رییس دفتر پوتین، از یک سیاستمدار اصلاح‌طلب در دهه ۱۹۹۰ به چهره‌ای کلیدی در تثبیت قدرت کرملین و اجرای سیاست‌های جنگی روسیه در اوکراین تبدیل شده است.
نیویورک‌تایمز در گزارشی تحقیقی و مفصل به بررسی نقش پرنفوذ سرگئی وی. کرینکو، ۶۳ ساله، پرداخته؛ مقامی که عنوان رسمی‌اش «معاون اول رییس دفتر رییس‌جمهوری روسیه» است، اما نفوذ و اختیاراتش ب فراتر از این جایگاه به نظر می‌رسد.
بر اساس این گزارش که حاصل یک‌سال تحقیق و گفت‌وگو با بیش از ۱۲ همکار سابق، دیگر روس‌هایی که او را می‌شناسند و نیز مقام‌های غربی است، کرینکو نقشی محوری در تقویت کنترل ولادیمیر پوتین بر روسیه از زمان آغاز تهاجم تمام‌عیار به اوکراین ایفا کرده است؛ هرچند در دهه ۱۹۹۰ به‌عنوان یک اصلاح‌طلب غرب‌گرا شناخته می‌شد.
به نوشته نیویورک‌تایمز، کرینکو یکی از موثرترین و چندبعدی‌ترین «تکنوکرات»های پوتین است؛ نسلی از مدیران جوان‌تر و بین‌المللی‌تر نسبت به حلقه ماموران سابق کاگ‌ِبِ که به پوتین در مدیریت مالی، نظام سلامت، زیرساخت‌ها و برنامه‌های اجتماعی یاری رسانده‌اند.
او یک دهه ریاست بر شرکت دولتی انرژی هسته‌ای روس‌اتم را برعهده داشت و آن را با اصول مدیریتی ژاپنی مدرن کرد و با قراردادهای بین‌المللی، دامنه فعالیتش را گسترش داد.
از سال ۲۰۱۶ تاکنون، او مدیریت سیاست داخلی روسیه را در اختیار داشته، از نظارت بر دولت‌های منطقه‌ای و انتخاب نامزدهای مورد نظر کرملین برای پارلمان تا سازماندهی سرکوب مخالفان.
دامنه اختیارات کرینکو پیوسته در حال گسترش بوده است؛ از هدایت تلاش‌های کرملین برای کنترل اینترنت و تزریق ایدئولوژی پوتین به مدارس، تا اداره مناطق اشغالی اوکراین و مدیریت روابط با کشورهایی مانند مولداوی و مناطق جدایی‌طلب گرجستان.
نیویورک‌تایمز یکی از پایه‌های قدرت او را رابطه نزدیک با یوری وی. کوالچوک، سرمایه‌دار رسانه و بانکداری و از دوستان صمیمی پوتین، می‌داند. این دو در سال ۲۰۲۱ با همکاری یکدیگر شبکه اجتماعی «وی‌کی» را به کنترل خود درآوردند. قانون تازه‌ای که امسال از سوی پوتین امضا شد و نصب پیش‌فرض پیام‌رسان این شبکه روی تلفن‌های هوشمند را الزامی می‌کند، گامی مهم در این مسیر محسوب می‌شود.
گزارش می‌افزاید که کرینکو به‌دلیل انعطاف ایدئولوژیک، در طول سه دهه تغییرات بزرگی در مواضع خود داشته است: از نخست‌وزیری کوتاه‌مدت با گرایش‌های غرب‌گرایانه، تا معماری نظام اقتدارگرای کرملین و اکنون حمایت کامل از جنگ علیه اوکراین.
او و دیگر مشاوران سیاسی کرملین در جریان برنامه‌ریزی محرمانه پوتین برای حمله به اوکراین در ۲۰۲۲ نبودند، اما برخلاف برخی مقامات که این اقدام را اشتباه دانستند، بلافاصله از آن حمایت کرد. این موضع‌گیری موجب شد جایگاهش تقویت و نفوذش گسترش یابد، تا جایی که به نماینده کرملین در مناطق اشغالی اوکراین تبدیل شد و همه‌پرسی‌های نمایشی الحاق را سازماندهی کرد.
به گفته منابع نیویورک‌تایمز، کرینکو از نظارت خود بر حوزه فرهنگ و آموزش برای ترغیب تولید محتوای میهن‌پرستانه و سازماندهی تبلیغات جنگی در مدارس استفاده کرده است.
او همچنین با اعزام مدیران دولتی به مناطق اشغالی، تلاش کرده نسل تازه‌ای از تکنوکرات‌های وفادار به کرملین را پرورش دهد. حتی طرح برگزاری دادگاه علنی «جنایات جنگی» علیه اوکراینی‌ها را نیز برنامه‌ریزی کرده بود، هرچند به‌دلیل شکست‌های روسیه در میدان جنگ این طرح اجرا نشد.
نیویورک‌تایمز نتیجه می‌گیرد که کرینکو امروز یکی از معماران اصلی دستگاه قدرت پوتین و چهره‌ای محوری در پیشبرد سیاست‌های جنگی و کنترل داخلی روسیه است؛ فردی که توانسته با سازگاری با شرایط و بهره‌گیری خلاقانه از ابزارهای حکومتی، جایگاهی بی‌رقیب در ساختار قدرت کرملین به دست آورد.
