دیوید آلبرایت، رییس موسسه علم و امنیت بین‌الملل و یکی از برجسته‌ترین کارشناسان منع اشاعه سلاح‌های هستهای، به ایران‌اینترنشنال گفت خروج احتمالی ایران از پیمان منع گسترش سلاح‌های هستهای (ان‌پی‌تی) موجب رفع نظارت بین‌المللی یا پایان تعهدات حقوقی تهران نخواهد شد.
آلبرایت گفت: «ممکن است ایران اعلام کند از پیمان خارج شده، اما از منظر حقوق بین‌الملل، چنین خروجی به رسمیت شناخته نخواهد شد و ممنوعیت تولید سلاح هستهای همچنان پابرجاست.»
در روزهای اخیر، مقام‌های جمهوری اسلامی از احتمال خروج ایران از ان‌پی‌تی سخن گفته‌اند.
برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی اعلام کرده‌اند پیش‌نویس طرح خروج آماده است و در صورت لزوم می‌تواند ظرف یک روز تصویب شود.
این تهدید پس از آن مطرح شد که کشورهای اروپایی نسبت به فعال‌سازی مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های برجامی هشدار دادند.
جمهوری اسلامی همچنین با اشاره به حملات آمریکا و اسرائیل به تاسیسات هستهای خود، این اقدامات را نقض تعهدات بین‌المللی خوانده و بند ۱۰ پیمان ان‌پی‌تی را به‌عنوان مبنای حقوقی خروج احتمالی‌اش مطرح کرده است.
آلبرایت در پاسخ به پرسشی درباره مسیر احتمالی تهران، گفت جمهوری اسلامی احتمالا مذاکرات را به تاخیر خواهد انداخت و هم‌زمان به پنهان کردن دارایی‌های هستهای باقی‌مانده خود ادامه خواهد داد.
او ادامه داد: «ایران احتمالا تلاش می‌کند مذاکرات را متوقف کند و دارایی‌های باقی‌مانده از جمله سانتریفیوژهای اعلام‌نشده یا ذخایر اورانیوم پنهان‌شده را مخفی نگه دارد.»
آلبرایت همچنین هشدار داد تلاش برای دستیابی به سلاح هستهای نتیجه معکوس خواهد داشت: «سلاح هستهای امنیت ایران را افزایش نخواهد داد؛ بلکه وضعیت را برای حکومت و به‌ویژه مردم ایران به‌مراتب بدتر خواهد کرد.»
خسارات شدید به تاسیسات هستهای ایران
آلبرایت گفت حملات اسرائیل و آمریکا آسیب عمیقی به قابلیت هستهای ایران وارد کرده و افزود زیرساخت‌های غنی‌سازی جمهوری اسلامی به‌ویژه در سایت‌های فردو و نطنز دچار آسیب ویران‌گری شده، به‌طوری که ممکن است تا سال‌ها یا حتی هرگز این توان بازیابی نشود.
رییس موسسه علم و امنیت بین‌الملل با استناد به تصاویر ماهواره‌ای شرکت مکسار و منابع تجاری دیگر گفت بمب‌های سنگرشکن پرتاب‌شده بر تاسیسات زیرزمینی فردو احتمالا «آسیب ساختاری عظیمی» وارد کرده‌اند.
آمریکا یک تیر تاسیسات فردو، اصفهان و نطنز را بمباران کرد.
پیش از آن نیز اسرائیل در حملاتی، متخصصان برنامه هستهای جمهوری اسلامی را هدف قرار داده بود.
برآورد اولیه پنتاگون حاکی از آن بود که این حملات تنها چند ماه برنامه هستهای ایران را عقب انداخته، اما تحلیل‌های بعدی منتشرشده از سوی سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سی‌آی‌ای) نشان داد بازسازی توان هستهای ایران ممکن است سال‌ها طول بکشد.
آلبرایت گفت اگرچه ممکن است تهران همچنان مقداری اورانیوم ۶۰ یا ۲۰ درصد غنی‌شده در اختیار داشته باشد، ظرفیت عملیاتی تاسیسات فردو به احتمال زیاد از بین رفته و و قابلیت بهره‌برداری از آن در آینده در هاله‌ای از ابهام است.
به گفته او، حدود ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۶۰ درصد ناپدید شده و با منع ورود بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران، مشخص نیست که آیا محل آن هرگز شناسایی خواهد شد یا نه.
این کارشناس منع اشاعه سلاح‌های هستهای همچنین گفت: «با در نظر گرفتن تاثیر فیزیکی بمباران، فرض ما این است که تمام یا اغلب سانتریفیوژهای سایت نطنز یا نابود شده یا از کار افتاده‌اند.»
آلبرایت تاکید کرد نطنز ستون فقرات توان غنی‌سازی ایران بود و از بین رفتن آن، نقطه عطفی راهبردی است.
او افزود: «به‌نظر می‌رسد ایران دیگر قادر به تولید سانتریفیوژ جدید نیست و از همه مهم‌تر، دیگر نمی‌تواند گاز UF6 تولید کند؛ ماده‌ای که بدون آن غنی‌سازی ممکن نیست.»
ترس و پارانویا در میان نخبگان فنی ایران
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در مصاحبه‌ای پس از پایان جنگ ۱۲ روزه گفت که اسرائیل برنامه هستهای ایران را به عقب رانده، اما تلویحا اشاره کرد که تقابل با جمهوری اسلامی هنوز پایان نیافته است.
آلبرایت در همین زمینه به ایران‌اینترنشنال گفت اسرائیل فقط تاسیسات را بمباران نکرد، بلکه افراد کلیدی را هم از میان برداشت. بسیاری از این متخصصان و مدیران برنامه برای ده‌ها سال تجربه داشتند و بسیاری از آن‌ها از عوامل اصلی برنامه تسلیحات هستهای جمهوری اسلامی در دهه ۲۰۰۰ بودند.
به گفته رییس موسسه علم و امنیت بین‌الملل، اسرائیل فهرستی نیمه‌رسمی منتشر کرده که نشان می‌دهد ۹ نفر از ۱۱ چهره هستهای که ترور شدند، مستقیما در برنامه گذشته تسلیحات هستهای ایران مشارکت داشتند.
او افزود برخی از اعضای خانواده این افراد نیز در جریان این حملات کشته شده‌اند.
آلبرایت تاکید کرد: «این وضعیت فضای ترس و پارانویا را در میان نخبگان فنی ایران ایجاد کرده است. حتی اگر حکومت بخواهد خود را بازسازی کند، با نیروی کاری روبه‌روست که وحشت‌زده، بی‌انگیزه و تضعیف شده و احتمالا در معرض نفوذ دستگاه‌های اطلاعاتی خارجی قرار دارد.»
