صدها فعال مدنی، سیاسی، اجتماعی و کنش‌گر حقوق زنان، در نامه‌هایی جداگانه به درگیری‌ها میان اسرائیل و جمهوری اسلامی واکنش نشان دادند. برخی حملات اسرائیل را به ایران محکوم کردند و برخی دیگر خواهان توقف غنی‌سازی از سوی جمهوری اسلامی و پایان فوری جنگ شدند.
اسرائیل بامداد جمعه ۲۳ خرداد به شماری از مواضع جمهوری اسلامی در ایران حمله کرد.
این عملیات که «طلوع شیران» نام داشت، با حملات متقابل جمهوری اسلامی به اسرائیل ادامه پیدا کرد و دوشنبه ۲۶ خرداد و در چهارمین روز، به ده‌ها نقطه از شهرهای مختلف ایران گسترش یافت.
هفت هنرمند و فعال مدنی، سیاسی و حقوق بشر، دوشنبه با امضای بیانیه‌ای، خواستار توقف غنی‌سازی اورانیوم از سوی جمهوری اسلامی و توقف درگیری‌ها شدند.
در این بیانیه آمده است: «با تاکید قاطع بر حفظ تمامیت ارضی ایران و حق حاکمیت واقعی مردم، خواهان توقف غنی‌سازی اورانیوم توسط جمهوری اسلامی و پایان فوری جنگ ویرانگر میان جمهوری اسلامی و رژیم حاکم بر اسرائیل هستیم.»
هم‌زمان با انتشار این نامه، وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی اعلام کرد نمایندگان مجلس شورای اسلامی در حال تهیه لایحه‌ای هستند که می‌تواند تهران را به سمت خروج از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) سوق دهد.
معاهده ان‌پی‌تی که ایران در سال ۱۹۷۰ آن را تصویب کرده، به کشورها اجازه می‌دهد انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز را دنبال کنند، مشروط بر آن‌که از ساخت سلاح هسته‌ای صرف‌نظر کنند و با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری داشته باشند.
جمهوری اسلامی همواره تاکید کرده برنامه هسته‌ای‌اش صلح‌آمیز است، هرچند آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هفته گذشته اعلام کرد تهران تعهدات خود را در چارچوب ان‌پی‌تی نقض کرده است.
اسرائیل در آغاز حملات هوایی به ایران اعلام کرد تهران در آستانه ساخت بمب هسته‌ای است.
این هفت هنرمند و فعال مدنی در ادامه نامه خود نوشتند هیات حاکمه جمهوری اسلامی نه توانایی و نه ظرفیت حل مناقشات و منازعات داخلی و خارجی ایران را ندارد.
به گفته آن‌ها، بهترین راه برای «نجات مردم ایران و این سرزمین»، کناره‌گیری هیات حاکمه حکومت ایران و فراهم آوردن گذار از جمهوری اسلامی به دموکراسی است.
جعفر پناهی، کارگردان برنده جایزه نخل طلای کن، شهناز اکملی، مادر دادخواه، شیرین عبادی و نرگس محمدی، برندگان جایزه نوبل صلح، صدیقه وسمقی، پژوهش‌گر و اسلام‌شناس، محمد رسول‌اف، کارگردان و عبدالفتاح سلطانی، وکیل، امضاکنندگان این بیانیه‌اند.
بیش از ۳۰۰ کنش‌گر مدنی و فعال حقوق زنان با امضای بیانیه‌ای با عنوان «نه به جنگ، نه به جمهوری اسلامی» به مداخله نظامی و استبداد اعتراض کردند.
در بخش ابتدایی این بیانیه آمده است: «اسرائیل پس از ماههای متمادی نسلکشی در غزه و نقض فاحش قوانین بین‌المللی، هماکنون جنگی خانمانسوز را علیه ایران آغاز کرده است. جمهوری اسلامی هم بدون کمترین ملاحظه و تمهیدی برای حفاظت از جان شهروندان، بر آتش جنگی میدمد که از پس دههها پافشاری بر غنی‌سازی اورانیوم، نتیجهای جز فقیرسازی گروههای مختلف مردم و سرکوب حداکثری آنان نداشته است.»
امضاکنندگان نامه، شهروندانی که «چشم امید به بمبافکنهای اسرائیلی دوختهاند» را مخالف «آبادانی و آزادی» ایران خواندند و در بخشی از بیانیه خود تاکید کردند که جنگ، تضعیف و سرکوب مضاعف فعالان سیاسی و مدنی را در پی خواهد داشت.
آن‌ها خواهان همگرایی حول سه محور «محکومیت حملات نظامی اسرائیل به ایران»، «فعالیت گسترده و مستمر علیه گسترش جنگ در خاورمیانه» و «تقویت مقاومتهای مردمی در ایران بر ضد استبداد جمهوری اسلامی و جنگ» شدند.
شماری از ایرانیها و اسرائیلیها خواهان پایان سریع خشونت شدند
امضاکنندگان بیانیه‌ای جداگانه که خود را «جمعی از ایرانیان و اسرائیلیها» معرفی کردند، از جامعه جهانی، اسرائیل و جمهوری اسلامی خواستند بلافاصله با اقداماتی، به خشونتها پایان دهند و راهی برای ورود طرفین به مسیر دیپلماسی پیدا کنند.
آن‌ها تاکید کردند: «دولتهای دو کشور ما مردم را به جنگی کشاندهاند که نماینده منافعمان نیست ... ما حاضر به پذیرش ناگزیر بودن تخاصم خشونتبار بهعنوان تنها راه پیشروی برای دو ملت ایران و اسرائیل و تصویر دو کشور به عنوان دشمنان ابدی نیستیم.»
امضاکنندگان نامه تاکید کردند جنگهای «بیپایان و نابخردانه» در این منطقه به نفع مردم نیست و افزودند که تمامی مردم، باید حق زندگی در صلح و امنیت را داشته باشند.
