ترامپ توقف تحریم‌های ایران را لغو کرد

دستور کاخ سفید برای تعلیق اعمال تحریم‌های تازه علیه جمهوری اسلامی ایران عمر چندانی نداشت و تنها چند روز پس از صدور، در پی مخالفت ترامپ و افزایش فشارها، به‌سرعت لغو و روند اعمال فشارهای اقتصادی بر حکومت ایران دوباره از سر گرفته شد.

به‌نوشته روزنامه وال‌استریت ژورنال، پس از آنکه روز دوشنبه مشخص شد سخنگوی کاخ سفید با هماهنگی شورای امنیت ملی تازه‌تشکیل‌شده، به وزارت خزانه‌داری و وزارت خارجه دستور داده تا از اعمال تحریم‌های جدید خودداری کنند، این تصمیم با واکنش منفی دونالد ترامپ روبه‌رو شد.

به نظر می‌رسید این تعلیق بخشی از تلاشی برای ایجاد فضای تنفس پیش از آغاز گفت‌وگوهای هسته‌ای باشد و در عین حال، نشان‌دهنده وجود شکاف‌هایی در درون ساختار تصمیم‌گیری دولت ترامپ درباره پرونده ایران بود.

اما تنها یک روز بعد، این تعلیق لغو شد و دولت آمریکا روز جمعه از اعمال نخستین بسته تحریمی جدید علیه جمهوری اسلامی از تاریخ ۳۱ اردیبهشت تاکنون خبر داد؛ بسته‌ای که ۱۰ فرد و ۲۷ نهاد از ایران، چین، هنگ‌کنگ و امارات متحده عربی را به اتهام مشارکت در شبکه بانکی مخفی جمهوری اسلامی هدف قرار می‌دهد.

در آستانه پایان مهلت دوماهه ترامپ برای تصمیم‌گیری درباره مذاکرات هسته‌ای، ناظران هشدار می‌دهند که تعلیق دوباره تحریم‌ها توجیه‌پذیر نیست. به‌گفته آن‌ها، تا زمانی‌که رهبر جمهوری اسلامی خواسته اصلی واشنگتن برای توقف غنی‌سازی در داخل کشور را رد می‌کند، نباید با تعلیق تحریم‌ها، فرصت وقت‌کشی در اختیار تیم مذاکره‌کننده ایران قرار گیرد.

در همین حال، دو گزارش تازه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، از ادامه تولید اورانیوم با غنای بالا و تلاش‌های مستمر تهران برای فریب بازرسان و پنهان‌کاری در فعالیت‌های هسته‌ای پرده برداشته‌اند.

آمریکا و متحدان اروپایی در حال تهیه پیش‌نویس قطعنامه‌ای تند برای نشست آینده شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستند، اما کارشناسان هشدار می‌دهند که صدور یک بیانیه به‌تنهایی کافی نیست و تنها راه موثر، فعال‌سازی بازگشت تحریم‌های بین‌المللی یا همان «مکانیسم ماشه» است که در چارچوب برجام پیش‌بینی شده بود.

گرچه قدرت‌های غربی تا ماه اکتبر فرصت دارند، اما برخی تحلیلگران معتقدند که آن زمان ممکن است برای مهار برنامه هسته‌ای ایران بسیار دیر باشد.

پیامی که واشینگتن قصد دارد منتقل کند، کاملا روشن است: صرف شرکت در مذاکرات کافی نیست؛ جمهوری اسلامی باید فشار واقعی را احساس کند.

بسیاری از تحلیلگران معتقدند هرگونه تعلل یا عقب‌نشینی از رویکرد سخت‌گیرانه، می‌تواند نه‌تنها اعتبار دولت آمریکا در برابر متحدان اروپایی را تضعیف کند، بلکه به جمهوری اسلامی نیز این فرصت را دهد تا با اقدامات نمایشی، روند مذاکرات را به نفع خود منحرف کند.

در این میان، مقامات جمهوری اسلامی نیز مواضع تندی اتخاذ کرده‌اند و با رد هرگونه محدودیت بر حق غنی‌سازی داخلی، بر حفظ دستاوردهای هسته‌ای خود پافشاری دارند.

به‌نظر می‌رسد چشم‌انداز گفت‌وگوهای مستقیم میان دو کشور، در حالی که هیچ‌کدام حاضر به عقب‌نشینی تاکتیکی نیستند، بیش از پیش تیره شده است؛ موضوعی که می‌تواند خطر محاسبه غلط و تشدید تنش در منطقه را افزایش دهد.