اختصاصی

جمهوری اسلامی برای تعدیل مواضع آمریکا به عمان متوسل شده است

احمد صمدی

خبرنگار ایران‌اینترنشنال در آلمان

منابع آگاه دیپلماتیک در تهران به ایران‌اینترنشنال گفتند پس از تاکید استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ برای خاورمیانه، بر «غنی‌سازی صفر» در مذاکرات با ایران، مقام‌های حکومت ایران از میانجی‌گران عمانی خواسته‌‌اند برای تعدیل این درخواست واشینگتن، با آمریکا گفت‌و‌گو کنند.

این منابع که چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت به شرط ناشناس ماندن با ایران‌اینترنشنال گفت‌وگو کردند، گفتند فشارهای اقتصادی در ایران، تهران را وادار کرده به مذاکرات ادامه دهد.

یکی از این منابع با اشاره به این فشارها گفت: «در پیامی که وزارت امور خارجه به طرف عمانی ارسال کرد، گفته شده است اگر ایالات متحده مواضع خود را تعدیل کند و سطح مطالباتش را کاهش دهد، می‌توان از طریق دیپلماسی به راهکاری میانه دست یافت.»

در همین حال بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان، در شبکه ایکس اعلام کرد دور پنجم مذاکرات هسته‌ای آمریکا و جمهوری اسلامی، جمعه دوم خرداد در رم برگزار می‌شود.

این منابع پیش‌تر گفته بودند، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، گفته است تهران در حال بررسی امکان برگزاری دور بعدی مذاکرات با واشینگتن است؛ به این معنا که «منتظر پاسخ واشینگتن به عمان» هستند.

مشخص نیست که آیا اعلام زمان برگزاری دور پنجم مذاکرات به این معناست که واشینگتن پاسخ مدنظر تهران را از طریق طرف عمانی داده است یا توافق برای دور تازه دیدار طرفین، از پیش‌تر هماهنگ شده است.

طرح جایگزینی وجود ندارد

منابع ایران‌اینترنشنال با اشاره به این‌که در صورت شکست مذاکرات،طرح جایگزین (پلن بی) برای کنترل بحران و اداره کشور وجود ندارد، افزودند: «مقامات ایران تلاش می‌کنند فضای مذاکرات همچنان حفظ شود.»

خبرگزاری رویترز هم ۳۱ اردیبهشت به‌نقل از سه منبع مطلع ایرانی که نامشان را فاش نکرد، گزارش داد با بحرانی شدن وضعیت مذاکرات هسته‌ای واشینگتن و تهران بر سر غنی‌سازی اورانیوم، رهبری جمهوری اسلامی در صورت شکست تلاش‌ها برای حل این مناقشه چند دهه‌ای، طرح جایگزین مشخصی ندارد.

این منابع به رویتزر گفتند با به بن‌بست رسیدن مذاکرات و تقابل خطوط قرمز طرفین، جمهوری اسلامی ممکن است به چین و روسیه به‌عنوان «طرح جایگزین» روی آورد اما با توجه به جنگ تجاری چین با آمریکا و درگیری نظامی روسیه در اوکراین، این مسیر جایگزین نیز پایه‌ای لرزان دارد.

یک مقام ارشد جمهوری اسلامی در این‌باره گفت: «طرح جایگزین، ادامه همان استراتژی پیش از آغاز مذاکرات است.»

به گفته این مقام، تهران از افزایش تنش خودداری می‌کند و آماده دفاع از خود است: «این استراتژی همچنین شامل تقویت روابط با متحدانی چون روسیه و چین می‌شود.»

علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، ۳۰ اردیبهشت خواسته‌های آمریکا مبنی بر توقف غنی‌سازی اورانیوم را «یاوه‌گویی و غلط زیادی» خواند و هشدار داد که احتمال موفقیت مذاکرات پایین است.

دو مقام جمهوری اسلامی و یک دیپلمات اروپایی نیز گفتند تهران حاضر نیست تمام ذخایر اورانیوم با غنای بالا را به خارج ارسال کند یا درباره برنامه موشک‌های بالستیک خود وارد گفت‌وگو شود.

وب‌سایت خبری نشنال هم ۲۹ اردیبهشت به نقل از دو مقام جمهوری اسلامی گزارش داد گفت‌وگوهای هسته‌ای آمریکا و ایران به‌دلیل اختلاف‌نظر بر سر مساله غنی‌سازی اورانیوم به بن‌بست رسیده است.

پیش از آن، در ۲۵ اردیبهشت دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، گفته بود جمهوری اسلامی «تا حدی» با شروط مورد نظر واشینگتن در مذاکرات هسته‌ای موافقت کرده است.