یک گروه ناظر مستقر در آمریکا، پاناما را به ایفای نقشی کلیدی در کمک به دور زدن تحریم‌ها از سوی نفتکش‌های ایرانی متهم کرد. هم‌زمان، وزارت نفت جمهوری اسلامی از افزایش چشمگیر صادرات نفت خام خبر داد.
سازمان اتحاد علیه ایران هسته‌ای (UANI) پنج‌شنبه ۱۸ اردیبهشت در بیانیه‌ای اعلام کرد ۱۷ درصد از ناوگان کشتی‌هایی که مظنون به قاچاق نفت تحریم‌شده ایران هستند، در حال حاضر با پرچم پاناما تردد و فعالیت می‌کنند.
این سازمان، ثبت دریایی پاناما را «رایج‌ترین ثبت ملی مورد استفاده در میان ناوگان سایه» جمهوری اسلامی خواند و در این زمینه به تاکتیک‌هایی چون تغییر مکرر پرچم، سوابق مالکیت جعلی و دستکاری سامانه‌های شناسایی خودکار (AIS) اشاره کرد.
«ثبت دریایی» یا ثبت کشتی به فرایندی گفته می‌شود که در آن، یک کشتی در کشور خاصی به ثبت می‌رسد و با پرچم آن کشور تردد می‌کند. این ثبت تعیین می‌کند که کشتی تحت حاکمیت و قوانین کدام کشور به فعالیت می‌پردازد.
پاناما کشوری کوچک در آمریکای مرکزی است که در قبال دریافت هزینه و عمدتا بدون نظارت، به شرکت‌های کشتی‌رانی اجازه می‌دهد کشتی‌های خود را در کشورهایی که هیچ ارتباطی با آن‌ها ندارند، ثبت و از پرچم پاناما استفاده کنند.
مارک دی. والاس، مدیرعامل اتحاد علیه ایران هسته‌ای در همین رابطه گفت: «پاناما مدت‌هاست که پرچم محبوب ناقضان تحریم‌ها و قاچاقچیان نفت بوده است. ما بارها نام‌ها، مدارک و هشدارهایی را در اختیار اداره دریانوردی پاناما گذاشته‌ایم، اما نبود نظارت فعال و پیگیر از سوی آن‌ها همچنان پایبندی جهانی به تحریم‌ها را تضعیف می‌کند.»
بیشتر بخوانید: آمریکا از پاناما خواست اجازه استفاده از پرچمش را به کشتی‌های ایرانی ندهد
سامانه ردیابی نفتکش‌های سازمان اتحاد علیه ایران هسته‌ای، فهرستی از ۵۴۲ کشتی با پرچم کشورهای خارجی را ارائه داده که مظنون به مشارکت در حمل نفت تحریم‌شده جمهوری اسلامی هستند.
در پی افزایش فشارها، پاناما اوایل فروردین‌ماه ثبت ۱۰۷ کشتی را لغو کرد و اکنون در حال بررسی وضعیت ۱۸ کشتی دیگر است.
این اقدامات بر اساس فرمان اجرایی شماره ۵۱۲ خوزه رائول مولینو، رییس‌جمهوری پاناما، انجام می‌شود که به مقامات این کشور اجازه می‌دهد کشتی‌های متعلق به نهادهای تحریم‌شده را از فهرست ثبت خود خارج کنند.
بیانیه سازمان اتحاد علیه ایران هسته‌ای در شرایطی منتشر می‌شود که مقام‌های جمهوری اسلامی اخیرا به‌طور علنی از افزایش تولید انرژی و صادرات نفت ابراز خرسندی کرده‌اند.
افزایش تولید و صادرات نفت ایران
محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت دولت مسعود پزشکیان، ۱۸ اردیبهشت اعلام کرد تولید روزانه نفت ایران در دولت کنونی به میزان ۱۵۰ هزار بشکه، تولید روزانه گاز ۳۰ میلیون متر مکعب و ظرفیت پالایش فرآورده‌های نفتی ۱۸۰ هزار بشکه بیشتر شده است.
او افزود با وجود «شدت گرفتن تحریم‌ها»، تولید بنزین و گازوئیل به‌ترتیب هفت و هشت میلیون لیتر در روز افزایش یافته و «صادرات نفت در بالاترین سطح ممکن ادامه دارد».
آمریکا اواخر اسفندماه ۱۴۰۳ پاک‌نژاد را به‌منظور اعمال فشار بیشتر بر ناوگان سایه و سایر نفتکش‌های مورد استفاده جمهوری اسلامی برای صادرات نفت به چین تحریم کرد.
وزارت خزانه‌داری آمریکا پاک‌نژاد را مسئول فعالیت‌هایی خوانده که سالانه ده‌ها میلیارد دلار برای جمهوری اسلامی درآمد ایجاد می‌کنند و به نظر می‌رسد همچنان نیز ادامه دارند.
وزیر نفت دولت چهاردهم در ادامه سخنان خود، از قصد تهران برای تکمیل بیش از ۳۰ پروژه بزرگ نفت و گاز با سرمایه‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری تا پایان اسفند ۱۴۰۴ خبر داد که تولید روزانه نفت را ۲۵۰ هزار بشکه و تولید گاز را ۳۰ میلیون متر مکعب دیگر افزایش خواهند داد.
پاک‌نژاد گفت جمهوری اسلامی برای حفظ و توسعه تولید، سالانه به بیش از ۲۰ میلیارد دلار بودجه نیاز دارد و افزود وزارت نفت در حال پیگیری «روش‌های نوین تامین مالی» و جذب سرمایه‌گذاری بیشتر بخش خصوصی برای دستیابی به این اهداف است.
هرچند جمهوری اسلامی تاکنون به‌طور رسمی به گزارش سازمان اتحاد علیه ایران هسته‌ای واکنش نشان نداده، اما همواره مشروعیت «تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا» را رد کرده و اصرار دارد که صادرات انرژی‌اش در چارچوب قوانین بین‌المللی انجام می‌شود.
سازمان امور دریایی پاناما هنوز درباره آخرین اتهامات مطرح‌شده علیه این کشور موضع‌گیری نکرده است.
با این حال، مقام‌های پاناما پیش‌تر با استناد به اصلاح قوانین و تقویت فرایندهای نظارتی، از پایبندی خود به مقررات بین‌المللی دفاع کرده بودند.
فروش نفت ایران در سال‌های اخیر، با وجود تحریم‌ها همچنان رو به افزایش بوده است.
آژانس اطلاعات انرژی آمریکا اواخر مهر سال گذشته گزارش داد فروش نفت ایران در سه سال نخست دولت بایدن به ۱۴۴ میلیارد دلار رسید.
این میزان ۱۰۰ میلیارد دلار بیش از حجم صادرات در دو سال پایانی دولت ترامپ و زمانی بود که تحریم‌های نفتی به‌طور کامل اجرا می‌شدند.
نیروی دریایی آمریکا اوایل فروردین امسال چند نفتکش ایرانی را در خلیج فارس توقیف کرد.
حیان عبدالغنی، وزیر نفت عراق، همان زمان گفت نفتکش‌های ایرانی از اسناد جعلی عراقی برای دور زدن تحریم‌ها استفاده می‌کنند و این موضوع به آمریکا اطلاع داده شده است.
تحریم نفتکش‌های مرتبط با ایران از اواخر مهر ۱۴۰۳ آغاز شد و از همان زمان، وزارت خزانه‌داری آمریکا تمرکز ویژه‌ای بر هدف‌گیری ناوگان پنهان نفتکش‌های فوق بزرگ حمل نفت خام (VLCC) جمهوری اسلامی داشته است.
