رویترز: رابطه عربستان سعودی و اسرائیل دیگر پیش‌شرط مذاکرات هسته‌ای واشینگتن و ریاض نیست
در آستانه سفر دونالد ترامپ به خاورمیانه، خبرگزاری رویترز به نقل از دو منبع آگاه گزارش داد گفت‌وگوهای هسته‌ای عربستان سعودی با آمریکا از موضوع عادی‌سازی روابط دیپلماتیک عربستان سعودی و اسرائیل تفکیک شده و این اقدام می‌تواند امتیازی از سوی واشینگتن به ریاض تلقی شود.
یکی از این منابع آگاه پنج‌شنبه ۱۸ اردیبهشت به رویترز گفت حتی با حذف شرط عادی‌سازی روابط اسرائیل و عربستان سعودی برای پیشرفت در گفت‌وگوهای هسته‌ای غیرنظامی میان ریاض و واشینگتن، هنوز نمی‌توان با قطعیت اعلام کرد که توافق هسته‌ای میان دو کشور نزدیک است.
یکی از موارد اختلاف، بند ۱۲۳ قانون انرژی اتمی ایالات متحده است که همکاری با کشورهای خواهان توسعه ظرفیت هسته‌ای غیرنظامی را تنها در صورتی مجاز می‌داند که آن کشورها محدودیت‌هایی را در زمینه اشاعه، از جمله عدم غنی‌سازی اورانیوم، بپذیرند.
در دوره ریاست‌جمهوری جو بایدن، گفت‌وگوهای هسته‌ای بخشی از توافق گسترده‌تری میان آمریکا و عربستان سعودی بود که به عادی‌سازی روابط با اسرائیل و همچنین تلاش ریاض برای دستیابی به پیمان دفاعی با واشینگتن گره خورده بود.
پادشاهی سعودی بارها اعلام کرده است بدون تشکیل کشور مستقل فلسطینی، اسرائیل را به رسمیت نخواهد شناخت.
این موضع تلاش‌های دولت بایدن را برای گسترش پیمان ابراهیم که در دوره نخست ریاست‌جمهوری ترامپ میان اسرائیل و امارات متحده عربی، بحرین و مراکش به امضا رسید، با شکست مواجه کرد.
بیشتر بخوانید: افشای روند صلح عربستان سعودی و اسرائیل در دولت بایدن
موانع سد راه توافق هسته‌ای ریاض و واشینگتن
رویترز در ادامه گزارش خود نوشت خشم گسترده در کشورهای عربی نسبت به جنگ جاری در غزه، روند عادی‌سازی روابط عربستان سعودی با اسرائیل را متوقف کرده است.
گفت‌وگوهای هسته‌ای عربستان سعودی و آمریکا نیز به‌دلیل نگرانی‌های واشینگتن درباره اشاعه‌ی سلاح‌های هسته‌ای با موانعی روبه‌رو شده‌اند.
کریس رایت، وزیر انرژی آمریکا، در جریان بازدید از عربستان سعودی در ماه آوریل اعلام کرد دو کشور در مسیر دستیابی به توافقی برای همکاری هسته‌ای غیرنظامی قرار دارند.
جیمز هویت، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا، در پاسخ به درخواست رویترز برای اظهارنظر گفت: «وقتی چیزی برای اعلام وجود داشته باشد، رییس‌جمهور [ترامپ] آن را اعلام خواهد کرد. هر گزارشی درباره این موضوع در حال حاضر صرفا گمانه‌زنی است.»
عربستان سعودی نیز به گزارش رویترز واکنشی نشان نداده است.
عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی، پیش‌تر اعلام کرده بود این کشور قصد دارد اورانیوم را غنی‌سازی کند و آن را به فروش برساند.
یکی از منابع آگاه به رویترز گفت ریاض همچنان حاضر نیست توافق موسوم به «توافق ۱۲۳» را امضا کند. این توافق مانع از غنی‌سازی یا بازفرآوری پلوتونیوم تولیدشده در راکتورها می‌شود؛ دو مسیری که می‌تواند به ساخت تسلیحات هسته‌ای منجر شود.
وزیر انرژی آمریکا پیش از این در گفت‌وگو با رویترز تاکید کرده بود امضای توافق ۱۲۳ پیش‌شرط هرگونه توافقی میان واشینگتن و ریاض است.
رایت همچنین گفته بود چندین راه وجود دارد که می‌تواند اهداف دو کشور را هم‌زمان تامین کند.
بیشتر بخوانید: آمریکا آماده ارائه یک بسته نظامی ۱۰۰ میلیارد دلاری به عربستان سعودی است
«مدل جعبه سیاه»
به گفته منبع آگاه رویترز، یکی از راه‌حل‌ها برای پایان دادن به این اختلاف، ایجاد یک تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم در خاک عربستان سعودی است که تنها پرسنل آمریکایی به آن دسترسی داشته باشند؛ روشی که به آن «مدل جعبه سیاه» گفته می‌شود.
جداسازی احتمالی موضوع گفت‌وگوهای هسته‌ای از شرط به رسمیت شناختن اسرائیل از سوی عربستان سعودی در شرایطی صورت می‌گیرد که استیو ویتکاف، نماینده ویژه دولت ترامپ در امور خاورمیانه، اعلام کرده به‌زودی خبرهایی از گسترش پیمان ابراهیم منتشر خواهد شد.
تهران همواره از مخالفان سرسخت عادی‌سازی روابط اسرائیل با کشورهای منطقه بوده است.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، مهرماه ۱۴۰۲ عادی‌سازی روابط اسرائیل و کشورهای منطقه را به «شرط‌بندی روی اسب بازنده» تشبیه کرد و آن را قماری «محکوم به باخت» خواند.
روزنامه اسرائیل هیوم ۱۸ اردیبهشت به نقل از منابع آگاه نوشت روابط شخصی میان بنیامین نتانیاهو و ترامپ به پایین‌ترین سطح خود رسیده و دو طرف «به‌شدت» از یکدیگر ناامید شده‌اند.
به گفته منابع آگاه، ترامپ تمایلی به هماهنگی با نتانیاهو ندارد و می‌خواهد برخی تحولات مهم در خاورمیانه را بدون مشارکت او پیش ببرد.
اسرائیل هیوم افزود ترامپ اکنون تصمیم گرفته در مسیر پیگیری منافع ایالات متحده در خاورمیانه، به‌ویژه در زمینه روابط با عربستان سعودی و دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس، منتظر اسرائیل نماند.