فضاپیمای عظیم استارشیپ شرکت اسپیسایکس، پنجشنبه چند دقیقه پس از پرتاب از تگزاس در فضا منفجر شد. این حادثه باعث شد سازمان هوانوردی فدرال آمریکا ترافیک هوایی در بخشهایی از فلوریدا را متوقف کند. این دومین شکست متوالی در سال جاری برای برنامه ارسال راکت مریخی ایلان ماسک محسوب میشود.
ویدیوهای متعددی در شبکههای اجتماعی نشان دادند که قطعات آتشین در آسمان غروب جنوب فلوریدا و باهاما پراکنده شدهاند. در پخش زنده اسپیسایکس از این ماموریت نیز مشاهده شد که استارشیپ در فضا شروع به چرخش کنترلنشده کرد و چندین موتور آن از کار افتاد.
آخرین تماس با استارشیپ حدود ۹ دقیقه و ۳۰ ثانیه پس از پرتاب برقرار بود و پس از آن ارتباط مرکز کنترل با این فضاپیما از کار افتاد.
سازمان هوانوردی فدرال در پی این حادثه، برای مدت کوتاهی پروازهای فرودگاههای میامی، فورت لادردیل، پالم بیچ و اورلاندو را به دلیل بارش «قطعات فضاپیما» متوقف کرد.
این هشتمین آزمایش پرتاب استارشیپ بود که تنها یک ماه پس از شکست هفتمین پرتاب، با انفجاری دیگر به پایان رسید. این شکستهای متوالی در مراحل اولیه ماموریت رخ دادهاند، در حالیکه اسپیسایکس پیشتر این مراحل را با موفقیت پشت سر گذاشته بود.
این عقبگردی جدی برای برنامهای محسوب میشود که ماسک قصد داشت در سال جاری سرعت آن را افزایش دهد. راکت ۱۲۳ متری استارشیپ نقشی کلیدی در برنامههای ماسک برای اعزام انسان به مریخ در آغاز دهه آینده میلادی دارد.
جزئیات پرتاب و لحظه انفجار
راکت استارشیپ نزدیک ساعت ۶:۳۰ عصر به وقت شرق آمریکا از پایگاه پرتاب اسپیسایکس در بوکا چیکا در تگزاس پرتاب شد.
مرحله اول راکت، یعنی تقویتکننده «سوپر هوی» {بسیار سنگین}، طبق برنامه به زمین بازگشت و با موفقیت به دست جرثقیل اسپیسایکس در هوا گرفته شد.
اما چند دقیقه بعد، استارشیپ (مرحله دوم راکت) در فضا دچار چرخش غیرقابلکنترل شد و چندین موتور آن از کار افتاد.
در پخش زنده، شرکت اسپیسایکس اعلام کرد که تماس با فضاپیما قطع شده است و مفسران ماموریت، فورا این حادثه را با شکست پرتاب قبلی مقایسه کردند.
دن هوت، سخنگوی اسپیسایکس، در جریان پخش زنده گفت: «متاسفانه این اتفاق دفعه قبل هم رخ داد، حالا در این کار تمرین داریم.»
در بیانیهای هم که اسپیسایکس اواخر پنجشنبه منتشر کرد، این شرکت اعلام کرد «در بخش انتهایی استارشیپ، مشکلات انرژی پیش آمد که باعث از کار افتادن چندین موتور گردید و این امر منجر به از دست رفتن کنترل و در نهایت قطع ارتباط با استارشیپ شد.»
اسپیسایکس همچنین تاکید کرد هیچ ماده سمی در بین قطعات سقوطکرده وجود نداشته است.
قطعات فضایی بر فراز کارائیب
در پرتاب قبلی استارشیپ در ژانویه، راکت تنها هشت دقیقه در فضا دوام آورد و پس از انفجار، قطعات آن در جزایر کارائیب پراکنده شد. در آن حادثه، یک قطعه سقوطکرده باعث واردشدن آسیب جزئی به یک خودرو در جزایر تورکس و کایکوس شد.
سازمان هوانوردی فدرال که مسئول نظارت بر پرتابهای خصوصی فضایی است، اعلام کرد که تحقیقات در مورد علت این شکست را آغاز کرده است.
اسپیسایکس باید این تحقیقات را تکمیل کند و تاییدیه سازمان هوانوردی فدرال را دریافت کند قبل از اینکه مجددا اجازه پرتاب داشته باشد.
آینده برنامه استارشیپ
سازمان هوانوردی فدرال دقایقی پس از انفجار فضاپیما اعلام کرد تحقیقات خود را درباره این حادثه آغاز کرده است.
ماه گذشته، سازمان هوانوردی فدرال مجوز پرتاب استارشیپ برای آزمایش در روز پنجشنبه را صادر کرد، در حالی که تحقیقات درباره شکست پرتاب قبلی همچنان باز بود.
در آن زمان، سازمان هوانوردی فدرال اعلام کرد که درخواست مجوز اسپیسایکس و یافتههای اولیه تحقیق درباره حادثه قبلی را بررسی کرده و اجازه پرتاب هشتم را صادر کرده است.
در این ماموریت، استارشیپ قرار بود تقریبا یک دور مداری کامل به دور زمین بزند و سپس در اقیانوس هند فرود بیاید. این یک شبیهسازی برای فرود کنترلشده در آینده بود که یکی از مراحل کلیدی توسعه راکت محسوب میشود. اما با انفجار مجدد این راکت، برنامههای توسعهای اسپیسایکس با چالشهای جدیدی مواجه شده است.
ترامپ در یک پست در شبکههای اجتماعی در روز چهارشنبه خواستار آن شد که حماس «همه گروگانها را فورا آزاد کند، نه بعدا» و پیکر گروگانها را تحویل دهد «وگرنه کارتان تمام است.»
ترامپ در پایان این پیام خطاب به «مردم غزه» گفت «اگر گروگانها آزاد نشوند، شما مردهاید.»
این اظهارنظر ترامپ، با واکنش مدافعان حقوق بشر از جمله فرانچسکا آلبانیز، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور اراضی فلسطینی اشغالی، مواجه شد که اظهارات ترامپ را محکوم کردند.
آنها گفتند این سخنان به منزله تشویق به مجازات جمعی است که طبق قوانین بینالمللی غیرقانونی محسوب میشود.
عبداللطیف القانوع، سخنگوی حماس، در پیامی متنی به رویترز گفت: «تهدیدهای مکرر ترامپ علیه مردم ما، به معنی حمایت از نتانیاهو برای دور زدن توافق و تشدید محاصره و گرسنگی دادن به مردم ما است.»
او در ادامه پیام خود نوشته است «بهترین مسیر برای آزادی باقیمانده زندانیان اسرائیلی، اجرای مرحله دوم آتشبس و وادار کردن اسرائیل به پایبندی به توافق امضاشده تحت نظارت میانجیگران است.»
بنبست در روند آتشبس
توافق آتشبس در غزه که از دیماه اجرایی شد، مقرر میکرد که آزادی باقیمانده گروگانها در مرحله دوم انجام شود، که طی آن مذاکرات نهایی برای پایان جنگ نیز انجام گیرد.
مرحله اول آتشبس شنبه پایان یافت و از آن زمان اسرائیل محاصره کامل غزه را دوباره برقرار کرده و ورود هر نوع کالایی به این منطقه را متوقف کرده است. تلآویو خواستار آزادی گروگانهای باقیمانده است، اما حاضر به آغاز مذاکرات برای پایان جنگ نشده است.
بر اساس این گزارش، فلسطینیان هشدار دادهاند که محاصره جدید میتواند منجر به بروز قحطی در میان ۲.۳ میلیون ساکن غزه شود که همچنان در میان ویرانههای جنگ زندگی میکنند.
ترامپ پس از دیدار روز چهارشنبه با گروهی از گروگانهای آزادشده از غزه، تهدیدات خود را تشدید کرد و گفت: «من همه تجهیزات مورد نیاز اسرائیل را برای پایان دادن به این کار ارسال میکنم. هیچ عضویی از حماس در امان نخواهد بود اگر گروگانها را آزاد نکنید.»
او همچنین مستقیما خطاب به مردم غزه نوشت: «یک آینده زیبا در انتظار شماست، اما نه اگر گروگانها را نگه دارید. اگر این کار را بکنید، شما مردهاید! یک تصمیم عاقلانه بگیرید. گروگانها را همین حالا آزاد کنید، وگرنه بعدا بهای سنگینی خواهید پرداخت!»
واکنش گروههای حقوق بشری
به گزارش رویترز، سازمانهای حقوق بشری، از جمله دیدهبان حقوق بشر و عفو بینالملل، که بارها خواستار آزادی گروگانها از سوی حماس شدهاند، اظهارات ترامپ را غیرقانونی دانسته و آن را توجیهی برای استفاده از نیروی نظامی علیه کل جمعیت غزه میدانند.
عمر شاکر، مدیر دیدبان حقوق بشر در امور اسرائیل و فلسطین، به رویترز گفت: «سخنان ترامپ این پیام را میرساند که استفاده از نیروی نظامی و مجازات کل جمعیت غزه، در پاسخ به اقدام غیرقانونی برخی گروههای مسلح برای نگه داشتن گروگانهای اسرائیلی، مجاز است.»
ابو عبیده، سخنگوی شاخه نظامی حماس، در یک سخنرانی تلویزیونی گفت: «تهدیدهای دشمن در مورد ازسرگیری جنگ یا تشدید محاصره، منجر به آزادی گروگانهای اسرائیلی نخواهد شد.»
او سپس با هشدار درباره وضعیت گروگانهای اسرائیلی گفت: «ما به همه طرفهای درگیر میگوییم که تمامی گروگانهای زنده در اختیار ما، نشانههای حیات دارند و هرگونه تشدید حملات علیه غزه، احتمال کشته شدن برخی از این گروگانها را افزایش میدهد، همانطور که در موارد قبلی نیز اتفاق افتاده است.»
در همین حال، مقامات فلسطینی اعلام کردند که پنجشنبه یک حمله هوایی اسرائیل در شرق غزه، یک فلسطینی را کشت. ارتش اسرائیل در واکنش گفت که چند مظنون که قصد کاشت بمب در منطقه را داشتند، هدف حمله قرار گرفتند تا تهدید از بین برود.
تماسهای پنهانی بین آمریکا و حماس
به گزارش رویترز، تهدیدهای ترامپ، همزمان با انتشار گزارشهایی درباره مذاکرات محرمانه بین یک فرستاده آمریکا و حماس صورت گرفته است. بهنظر میرسد این مذاکرات تغییری در سیاست دیرینه آمریکا مبنی بر عدم مذاکره با حماس باشد که این گروه را یک سازمان افراطی طبقهبندی کرده است.
به گفته منابع امنیتی مصر، میانجیگران مصری و قطری در مذاکرات بین فرستاده ترامپ و مقامات حماس حضور داشتند.
کاخ سفید اعلام کرد که آدام بوهلر، فرستاده ویژه آمریکا در امور گروگانها، اختیار دارد مستقیما با حماس مذاکره کند.
دفتر نتانیاهو در بیانیهای کوتاه گفت «اسرائیل موضع خود در مورد مذاکرات مستقیم با حماس را به ایالات متحده اعلام کرده است.»
به گفته منابع مصری، مذاکرات در فضایی مثبت پایان یافته است و احتمال دارد به زودی مرحله دوم توافق آتشبس آغاز شود.
باسم نعیم، یکی از مقامات ارشد حماس، در نامهای سرگشاده از ترامپ خواست تا برای ایجاد تعادل در موضع خود، با اسرای فلسطینی آزادشده نیز دیدار کند.
او افزود که ۹۵۰۰ فلسطینی در ۲۳ زندان اسرائیل نگهداری میشوند، که از حقوق اولیه خود محروم هستند، از ملاقات خانوادگی منع شده و تحت شکنجه روانی و جسمی قرار دارند.
بر اساس این گزارش، این اقدام شامل بررسی حسابهای شبکههای اجتماعی دهها هزار دانشجوی خارجی دارای ویزا است و نشانه افزایش نظارت دولت آمریکا بر رفتار و سخنان اتباع خارجی محسوب میشود.
مقامات وزارت خارجه اعلام کردهاند که بررسی حسابهای شبکههای اجتماعی عمدتا برای شناسایی موارد احتمالی همدلی با تروریسم بهویژه حمایت از حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به اسرائیل صورت میگیرد.
برای آغاز این برنامه، مقامات آمریکایی، از اکتبر ۲۰۲۳، سوابق نزدیک به ۱۰۰ هزار نفر را در سامانه تبادل دانشجویی مورد بررسی قرار دادند تا ببینند آیا هیچ ویزایی به دلیل بازداشت یا تعلیق دانشجو از دانشگاه، لغو شده است یا خیر.
یک مقام ارشد دولت ترامپ به آکسیوس گفت: «در دوران بایدن، حتی یک ویزا هم به دلیل بازداشت یا تعلیق لغو نشده است، که این نشاندهنده رویکرد بیتفاوتی نسبت به اجرای قانون است.»
اقدامات دیگر دولت ترامپ برای این هدف
به گزارش آکسیوس دولت ترامپ اقدامات دیگری را هم در همین رابطه انجام داده است. بررسی پایگاههای داده داخلی برای مشخص کردن اتباع خارجی که در دوران ریاستجمهوری بایدن بازداشت شده اما در کشور باقی ماندهاند از این موارد است.
علاوه بر این، مقامات گزارشهای خبری از تظاهرات ضداسرائیلی و شکایات دانشجویان یهودی علیه اتباع خارجی که فعالیتهای یهودستیزانه انجام دادهاند اما مجازات نشدهاند را بررسی میکنند.
وزارت خارجه با وزارت دادگستری و امنیت داخلی در این پروژه، که یکی از مقامات آن را یک «اقدام فراگیر در سطح دولت و با استفاده از همه اختیارات» توصیف کرده، همکاری میکنند.
پیشینه حقوقی و سیاسی این اقدام
بر اساس قانون ملیت و مهاجرت سال ۱۹۵۲، وزیر خارجه آمریکا اختیار دارد ویزای اتباع خارجی را که تهدید محسوب میشوند، لغو کند. مارکو روبیو، در مقام سناتور، ۸ روز پس از حمله ۷ اکتبر حماس، بر این موضوع تاکید کرده بود.
روبیو گفته بود: «ما شاهد راهپیماییهایی در دانشگاهها و خیابانهای کشور هستیم ... آنها خواستار انتفاضه شده و اقدامات حماس را جشن میگیرند. این افراد باید اخراج شوند.»
دونالد ترامپ نیز ۳۰ ژانویه، در بیانیهای کاخ سفید که به یک دستور اجرایی در مورد مبارزه با یهودستیزی مرتبط بود، تاکید کرد: «به همه خارجیهایی که در تظاهرات طرفدار جهاد شرکت کردند، هشدار میدهیم. شما را پیدا میکنیم و اخراج خواهیم کرد.»
دستور اجرایی دیگری که ۲۰ ژانویه صادر شد، اتباع خارجی و دارندگان ویزا را هدف قرار داد که بر اساس این فرمان، «امنیت ملی ما را تهدید کرده یا ایدئولوژیهای نفرتآمیز را تبلیغ میکنند.»
پیامدهای گسترده این سیاستها
مجموع این دستورات اجرایی ترامپ، تاثیرات شدیدی بر دانشجویان خارجی در آمریکا داشته است. در نتیجه این دستورات، بسیاری از این دانشجویان از شرکت در اعتراضات علیه اسرائیل خودداری میکنند.
عبد ایوب، رئیس کمیته ضدتبعیض آمریکایی-عربی، به آکسیوس گفت: «این موضوع باید باعث نگرانی همه آمریکاییها شود. این یک مساله مربوط به متمم اول قانون اساسی و آزادی بیان است، و دولت بیش از حد پیش خواهد رفت.»
او همچنین هشدار داد: «مردم آمریکا این را دوست نخواهند داشت. آنها این اقدام را بهعنوان نادیده گرفتن حقوق آزادی بیان به نفع یک کشور خارجی تلقی خواهند کرد.»
ایوب گفت که «طرح کلی این برنامه» مشابه عملیات بولدر در سال ۱۹۷۲ است که در آن دولت نیکسون گروههای طرفدار فلسطین را تحت نظر گرفت و حقوق شهروندان آمریکایی و اتباع خارجی را نقض کرد.
با این حال، یکی از مقامات ارشد وزارت خارجه گفت: «نادیده گرفتن اطلاعاتی که بهصورت عمومی در مورد متقاضیان ویزا در دسترس است، برای یک وزارتخانهای که امنیت ملی را جدی میگیرد، غیرمسئولانه خواهد بود.»
او همچنین تاکید کرد که هوش مصنوعی «یکی از منابع در دسترس دولت است که ما را از نظر فناوری، در جایگاهی متفاوت از چند دهه گذشته قرار میدهد.»
بررسی پستهای شبکههای اجتماعی که اتباع خارجی منتشر کردند اگر بهنظر برسد حمایت از حملات حماس به اسرائیل را تایید میکنند، میتواند دلیل لغو ویزا باشد.
نتایج سیاسی و اجتماعی این اقدام
سیاستهای دولت ترامپ در حمایت از اسرائیل نشاندهنده تعهد دیرینه او و روبیو نسبت به این کشور است، موضوعی که برای طیف وسیعی از رایدهندگان به او نیز اهمیت زیادی دارد.
در همین حال، بمباران غزه از سوی اسرائیل، دموکراتها را دچار دودستگی کرده است. بر اساس نظرسنجیها رایدهندگان آمریکایی از اعتراضات ضد اسرائیلی حمایت نمیکنند و در برخی نظرسنجیها، بخش قابلتوجهی از آنها تفاوتی بین حمایت از حماس و حمایت از مردم فلسطین قائل نیستند.
یک مشاور کاخ سفید در اینباره به آکسیوس گفت: «ما این کار را برای نظرسنجیها انجام نمیدهیم، اما همیشه خوب است که در سمت درست یک موضوع قرار بگیریم.»
به گزارش شبکه دولتی سوریه، دستکم ۱۳ تن از نیروهای امنیتی در درگیریهای منطقه ساحلی جبله کشته شدند.
در همینحال، سانا، خبرگزاری دولتی سوریه، گزارش داد همزمان با اجرای منع تردد در لاذقیه و طرطوس، نیروهای امنیتی سوریه در حال انجام عملیات پاکسازی در مراکز شهری و روستایی و کوههای اطراف آنها هستند.
دیدهبان حقوق بشر سوریه گزارش داد در درگیریهای نیروهای امنیتی سوریه و شبهنظامیان وابسته به بشار اسد در مناطق ساحلی غرب سوریه بیش از ۷۰ نفر کشته و دهها نفر مجروح و بازداشت شدهاند
همزمان به گزارش العربیه، درگیریها بین نیروهای امنیتی سوریه و عناصر باقیمانده از حکومت بشار اسد در نزدیکی بندر لاذقیه ادامه دارد.
بنا بر این گزارش، حکومت سوریه کنترل فرماندهی نیروی دریایی در لاذقیه را در اختیار گرفت.
دیدهبان حقوق بشر سوریه هم خبر داد اوضاع امنیتی در شهر القرداحه در استان لاذقیه از کنترل خارج شده است و نیروهای امنیتی پس از اعمال منع تردد، در حال ارسال نیروهای بیشتر به این شهر هستند.
به گزارش رویترز، رییس امنیت منطقهای هم اعلام کرد تعداد زیادی از نیروهای امنیتی کشته و زخمی شدهاند و این حمله را که «بازماندگان شبهنظامیان اسد» انجام شده بود، یک عملیات «با برنامهریزی دقیق» توصیف کرد.
این حمله نقطه عطفی در تشدید تنشها در منطقه ساحلی به شمار میرود که مرکز اصلی فرقه علوی، وابسته به اسد، محسوب میشود و اکنون به یک چالش امنیتی بزرگ برای احمد الشرع، رییسجمهور موقت، تبدیل شده است که تلاش میکند کنترل خود را بر کشور تثبیت کند.
وزارت خارجه عربستان سعودی ضمن محکومکردن آنچه «جنایتهای گروههای قانونشکن» در سوریه خواند بر حمایت ریاض از تلاشهای دولت سوریه برای حفظ امنیت و ثبات این کشور تاکید کرد.
سه ماه پس از سرنگونی اسد از سوی شورشیان اسلامگرا به رهبری هیات تحریر الشام تحت فرماندهی الشرع، تلاشهای او برای اتحاد مجدد سوریه پس از ۱۳ سال جنگ داخلی با چالشهای متعددی روبهرو است.
یکی از این چالشها اعلام اسرائیل مبنی بر عدم تحمل حضور هیات تحریر الشام در منطقه جنوب غربی، نزدیک مرز اسرائیل است.
تنشها بهویژه در منطقه کوهستانی ساحلی، جایی که دولت سوریه تعداد زیادی از نیروهای خود را مستقر کرده است، شدیدتر شده است. ساکنان محلی گزارش دادند که روز پنجشنبه در چندین شهر و روستا صدای شلیکهای سنگین به گوش رسیده است.
حمله روز پنجشنبه را چندین گروه از شبهنظامیان وابسته به اسد انجام دادند و گشتهای امنیتی و ایستهای بازرسی در منطقه جبله و حومه آن را هدف قرار دادند. سرهنگ مصطفی کنایفاتی، ربیس امنیت استان لاذقیه، اعلام کرد این حمله «تلفات و مجروحان زیادی در میان نیروهای ما» برجای گذاشته است.
او در بیانیهای که وزارت کشور منتشر کرد، اظهار داشت که نیروهای امنیتی موفق شدند حمله را در مناطق روستایی اطراف جبله مهار کنند، اما درگیریها همچنان در داخل شهر ادامه دارد.
دولت تحت رهبری اسد تعداد زیادی از نیروهای خود را از جامعه علوی برای سرویسهای امنیتی و تشکیلات اداری سوریه جذب کرده بود، اما اکنون دولت اسلامگرا در حال تغییر ساختار حکومت از طریق برکناری گسترده این افراد است.
فعالان علوی اعلام کردهاند که جامعه آنها بهویژه در مناطق روستایی حمص و لاذقیه، پس از سقوط اسد هدف خشونت و حملات قرار گرفته است،
در حالی که احمد الشرع وعده داده است که سوریه را بهصورت فراگیر اداره کند، برخلاف دیدارهایی که او با اعضای سایر اقلیتها از جمله مسیحیان و دروزیها داشته، تاکنون هیچ دیداری میان او و رهبران برجسته علوی برگزار نشده است.
جاشوا لندیس، رییس مرکز مطالعات خاورمیانه در دانشگاه اوکلاهما، میگوید: «علویها سازمانیافته یا متحد نیستند. اما گسترش نارضایتی و اعتراضات علیه رژیم، شبهنظامیان سراسر سوریه را جسورتر خواهد کرد، چه آنهایی که با رژیم جدید مخالفند و چه آنهایی که خود را نماینده انقلاب میدانند.»
او همچنین هشدار داد که این وضعیت ممکن است به مداخله خارجی منجر شود.
سانا، خبرگزاری دولتی سوریه گزارش داد که نیروهای امنیتی در جبله ابراهیم حویجه، یکی از افسران ارشد اطلاعاتی دوران حافظ اسد را بازداشت کردهاند.
یک مقام وزارت دفاع سوریه اعلام کرد که عملیات نیروهای امنیتی در منطقه لاذقیه برای تعقیب گروههای مسلح از جمله جنایتکاران جنگی شناختهشده که به یک افسر ارشد سابق ارتش سوریه وابسته هستند، ادامه دارد.
مقامات حکومت نظامی در شهر ساحلی طرطوس، حکومت نظامی و مقررات منع آمد و شد اعلام کردند، جایی که تظاهرات گستردهای شکل گرفته است.
یکی از ساکنان طرطوس به رویترز گفت: «نیروهای امنیتی برای متفرق کردن جمعیت تیراندازی کردند.»
اوایل این هفته، دو عضو وزارت دفاع سوریه در شهر لاذقیه کشته شدند. طبق گزارش رسانههای دولتی، این افراد را نیز بازماندگان شبهنظامیان طرفدار اسد هدف قرار داده بودند.
تنشها همچنین این هفته در جنوب غرب سوریه منجر به درگیریهای مرگبار شده است. مقامات امنیتی گزارش دادهاند که حدود دوازده نفر در شهر الصنمين در جریان دو روز درگیری در روزهای سهشنبه و چهارشنبه کشته شدهاند.
اولف کریسترسون، نخستوزیر سوئد، پنجشنبه ۱۶ اسفند، در حاشیه برگزاری نشست سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا به خبرنگاران گفت: «ما سوئدیها، مانند اکثر مردم، میخواهیم تا حد امکان کمتر سلاح هستهای داشته باشیم، اما در حال حاضر باید خوشحال و قدردان باشیم که دو کشور همسایه هستند که سلاح هستهای دارند.»
او افزود: «بنابراین فکر میکنم خوب است که فرانسه گشادهرویی نشان میدهد.»
مکرون شامگاه چهارشنبه، ۱۵ اسفند، در یک سخنرانی خطاب به مردم فرانسه گفت که با توجه به اظهارات فردریش مرتس، صدراعظم آینده آلمان، گفتوگوی راهبردی بر سر گسترش حفاظت ناشی از زرادخانه هستهای فرانسه به شرکای اروپایی خود را آغاز خواهد کرد.
فرانسه و بریتانیا هر دو قدرتهای هستهای هستند، اما بازدارندگی هستهای اصلی بیشتر کشورهای اروپایی از ایالات متحده سرچشمه میگیرد. چتر هستهای آمریکا بر اروپا، برای چندین دهه نمادی از همبستگی دو سوی اقیانوس اطلس بوده است.
تغییر سیاست خارجی رادیکالی که از سوی دولت جدید دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده طراحی شده، کشورهای اروپایی را به فکر واداشته که نیروی دفاعی خود را مستقل از آمریکا تقویت کنند.
آمریکا که به روسیه پیشنهادهایی داده، کییف را برای صلح با مسکو تحت فشار قرار داده و موضع تهاجمیتری نسبت به متحدان سنتی خود در اروپا و کانادا اتخاذ کرده است.
دانمارک که زمانی متحد سرسخت ایالات متحده بود و اکنون از تهدیدهای ترامپ مبنی بر تصرف گرینلند، قلمرو دانمارک نگران است، از پیشنهاد مکرون استقبال کرد.
بیشتر بخوانید: مکرون سران اروپا را به بحث درباره بازدارندگی هستهای فراخواند
مته فردریکسن، نخست وزیر دانمارک پنجشنبه در بروکسل گفت: «من فکر میکنم ما اکنون باید در مورد همه چیز بحث کنیم، بنابراین همه ایدههای خوب در اطراف میز باید بخشی از بحث ما باشد.»
برخی از کشورهای حوزه بالتیک ابراز نگرانی کردهاند که اگر به روسیه اجازه داده شود در اوکراین پیروز شود، کشورهایشان میتوانند هدفهای بعدی حملات روسیه باشند. این کشورها نیز از پیشنهاد مکرون حمایت کردند.
گیتاناس ناوسدا، نخستوزیر لیتوانی گفت: «فکر می کنم این ایده بسیار جالبی است. چتر هستهای به عنوان یک بازدارندگی بسیار جدی در برابر روسیه عمل میکند.»
مکرون برای اولین بار در سال ۲۰۲۰ ایده مشارکت اروپا در بازدارندگی هستهای خود را مطرح کرد. اما در آن زمان، واکنش شرکای فرانسه در اتحادیه اروپا سکوت بود.
اما پنج هفته پس از بازگشت ترامپ به کاخ سفید، فریدریش مرتس که قرار است صدراعظم جدید آلمان شود، به طور روشن از پیشنهاد مکرون استقبال کرد و گفت که برلین ممکن است نیاز داشته باشد کمتر به چتر هستهای ایالات متحده وابسته شود.
او خواستار گفتگو با فرانسه و بریتانیا در مورد گسترش حفاظت هستهای آنها شد.
مکرون در سخنرانی چهارشنبه خود از این اظهارات به عنوان یک نقطه عطف «تاریخی» یاد کرد.
با این حال، استراتژی فرانسه هنوز مبهم است و در چنین شرایطی، برخی از رهبران اتحادیه اروپا احتیاط کردهاند.
کارشناسان میگویند فرانسه نمیتواند امیدوار باشد که همان سطح زیرساختهای هستهای استراتژیک را که ایالات متحده در اروپا دارد، جایگزین کند.
بیشتر بخوانید: مکرون با مقامهای ارشد نظامی کشورهای اروپایی ملاقات میکند
فرانسه تنها کسری از تعداد تسلیحات اتمی هوابردی را که ایالات متحده میتواند ارائه دهد در اختیار دارد، بلکه هرگونه ارتقای سیستمهای هستهای فرانسه پرهزینه و پیچیده خواهد بود.
اویکا سیلینا، نخستوزیر لتونی، در پاسخ به این سوال که آیا لتونی تسلیحات هستهای فرانسه را در خاک خود میپذیرد یا خیر، گفت که برای پاسخ به این سوال «خیلی زود» است.
برخی دیگر از رهبران اروپایی نیز احتیاط کردند.
پتر فیالا، نخستوزیر چک پنجشنبه در یک کنفرانس خبری در پراگ پیش از نشست اتحادیه اروپا گفت که این بحث «زودرس» است.
فیالا افزود: «امکان بررسی آن وجود دارد، اما در حال حاضر امنیت ما با همکاری نزدیک با ایالات متحده تضمین شده است.»
اولاف شولتس، صدراعظم آلمان که به زودی مقام خود را به مرتس واگذار خواهد کرد، گفت که مهم است اروپا از حفاظت نظامی ایالات متحده صرفنظر نکند.
شولتس در دوران صدراعظمی خود با استراتژی دفاعی فرانسه در مورد اروپا شدیدا اختلاف داشت.
پیشنهاد مکرون واکنشهای همراه با خشم و کنایه را نیز در روسیه به همراه داشت.
