خبرنگار ایراناینترنشنال در کنگره آمریکا
دو سناتور آمریکایی در گفتوگویی اختصاصی با ایراناینترنشنال تاکید کردند که رهبر جمهوری اسلامی با رد مذاکرات هستهای با واشینگتن تصمیم نادرستی گرفته است و ترامپ رویکردی قاطع در برابر تهران اتخاذ خواهد کرد.
ریک اسکات و کوین کرامر، دو سناتور جمهوریخواه از ایالتهای فلوریدا و داکوتای شمالی، روز سهشنبه ۲۳ بهمن، رد مذاکرات هستهای از سوی جمهوری اسلامی را اقدامی ناپخته خواندند و گفتند که اکنون با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، سیاستهای سختگیرانهتری در برابر حکومت ایران اتخاذ خواهد شد.
اسکات: برای مردم ایران متاسفیم
ریک اسکات، سناتور جمهوریخواه از فلوریدا، در واکنش به سخنان علی خامنهای که هرگونه مذاکره با واشینگتن بر سر برنامه هستهای جمهوری اسلامی را «غیرعاقلانه، غیرهوشمندانه و غیرشرافتمندانه» خوانده بود، به ایراناینترنشنال گفت حرفهای او احمقانه است.
اسکات در حاشیه یک ضیافت ناهار دوحزبی در کنگره افزود: «اگر به تمام کارهایی که او سعی کرده انجام دهد نگاه کنید، میبینید که شکست خورده است.»
او با اشاره به شکستهای اخیر شبکه گروههای نیابتی جمهوری اسلامی در منطقه بهدست اسرائیل، گفت که این روند حکومت ایران را در موضع ضعف قرار داده است.
به گفته ریک اسکات، کارزار نظامی ۱۵ ماهه اسرائیل باعث عقبنشینی بسیاری از گروههای مسلح وابسته به جمهوری اسلامی در فلسطین، لبنان، عراق و یمن شده است، گروههایی که تهران برای سالها از آنها حمایت مالی و نظامی کرده است.
اسرائیل در ماههای اخیر ضربات مهلکی به رهبری حزبالله در لبنان وارد و به سقوط رژیم اسد در سوریه، یکی از قدیمیترین متحدان عرب جمهوری اسلامی، کمک کرده است.
علاوه بر این حملات، یورش مستقیم به خاک ایران در ۲۶ اکتبر موجب تضعیف موقعیت جمهوری اسلامی شده و بحث در مورد برنامه هستهای ایران و توافق احتمالی برای حلوفصل آن را بیش از پیش در مرکز توجه قرار داده است.
ریک اسکات در ادامه گفتوگو با ایراناینترنشنال گفت: «همه ترجیح میدهند که حکومت ایران از ساخت سلاح هستهای منصرف شود و حمایت مالی از گروههای نیابتی خود را متوقف کند.»
او با ابراز همدردی با مردم ایران گفت: «ما برای مردم ایران متاسفیم، اما آنها باید خودشان اوضاع را در دست بگیرند و یک حکومت بهتر داشته باشند.»
رویکرد ترامپ: فشار حداکثری به جای جنگ مستقیم
ترامپ بارها تاکید کرده که ترجیح میدهد به جای حمله و درگیری نظامی توافقی بر سر برنامه هستهای ایران حاصل شود. با این حال، او در همان ابتدای دور دوم ریاستجمهوری خود تحریمهای شدیدی علیه جمهور اسلامی وضع کرد و سیاست موسوم به «فشار حداکثری» را که در دوره بایدن کاهش یافته بود، بار دیگر به اجرا گذاشت.
این سیاست موجب خوشحالی جناحهای ضد حکومت ایران از جمله جمهوریخواهانی شده است که همواره دولت بایدن را به نرمش بیش از حد در قبال جمهوری اسلامی متهم میکردند.
در مقابل، دموکراتها نتوانستهاند مخالفت مؤثری با سیل فرمانهای اجرایی ترامپ که هدف آن کاهش اندازه دولت و محدود کردن اولویتهای سیاستی آنهاست، انجام دهند.
بخش عمدهای از انتقادات دموکراتها به سیاست خارجی ترامپ، مربوط به تصمیم او برای کاهش شدید بودجه آژانس توسعه بینالمللی آمریکا (USAID) بوده است، که بزرگترین سازمان کمکهای بشردوستانه در جهان محسوب میشود.
کرامر: دیگر رییسجمهوری ضعیف در کاخ سفید نیست
کوین کرامر، سناتور جمهوریخواه از داکوتای شمالی، نیز در مصاحبه با ایراناینترنشنال گفت: «ایران بیش از حد به حضور یک ربیسجمهوری ضعیف در کاخ سفید عادت کرده بود.»
او تأکید کرد که این شرایط اکنون تغییر کرده است و آمریکا باید قدرت خود را به نمایش بگذارد و در صورت لزوم، تهدیدهای خود را عملی کند.
کرامر افزود که واشینگتن نباید از اظهارات خامنهای شگفتزده شود، بلکه باید آن را نشانهای از ماهیت واقعی حکومت ایران بداند.
او همچنین گفت که هیچ نگرانیای درباره تمایل ترامپ برای مذاکره با حکومت ایران ندارد، چرا که معتقد است: «ترامپ در مذاکرات، طرف مقابل را در یک وضعیت دشوار قرار میدهد و دست بالا را خواهد داشت.»
از مجموع استانهای کشور، تنها سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر، خوزستان، ایلام، لرستان و کهگیلویه و بویراحمد چهارشنبه ۲۴ بهمن فعالیت عادی دارند و باقی استانها تعطیل شدند.
بر اساس اطلاعیههایی که به طور جداگانه منتشر شد، فردا چهارشنبه، در تهران علاوه بر مدارس و ادارات، تمامی واحدهای ادرای و قضائی قوه قضائیه، سازمان بورس و… هم تعطیل شدند.
وزارت آموزش و پرورش هم اعلام کرد مدارس استانهایی که به دلیل «سرمای هوا» روز چهارشنبه تعطیل هستند، به صورت مجازی نیز فعالیت نخواهند داشت.
از ظهر سه شنبه ۲۳ بهمنماه، گزارشهای متعددی از قطعی فراگیر در تهران توسط شهروندان منتشر شد؛ نارمک، تهرانپارس، پاسداران، شهرک غرب و بخشهایی از مرکز تهران از جمله مناطقی بودند که این شرایط را تجربه کند.
قطع برق در برخی مناطق تهران، با شعارهای شبانه اعتراضی همراه شد.
توانیر: گاز نرسید، برق قطع شد
متعاقب این خاموشی گسترده مشخص شد علت قطعی، ناتوانی در تامین گاز و گازوئیل مناسب با نیاز برای نیروگاههای تامین کننده برق تهران بوده است. شرکت توانیر در اطلاعیهای اعلام کرد: «با توجه به سرمای هوا، افزایش مصرف گاز خانگی و محدودیتهای ایجاد شده در روند تامین و انتقال گاز به نیروگاه ها، برق قطع شده است» این شرکت از مردم خواست، با پیوستن به «پویش ۲ درجه کمتر»، به آنها برای تامین برق کمک کنند.
شنبه این هفته، بیستم بهمنماه نیز مقامات استانداری ۲۵ استان کشور اعلام کردند به علت برودت هوا و آنچه «ناترازی انرژی» خوانده شده همه مدارس، دانشگاهها و ادارات روز شنبه تعطیل خواهند بود. همزمان، استانداریهای استان خوزستان و بوشهر هم به دلیل آلودگی هوا و گردوغبار، مراکز آموزشی و ادرای را تعطیل کردند.
جمهوری اسلامی در سالهای اخیر و به طور خاص از ابتدای سال ۱۴۰۳، با زنجیره بحران انرژی مواجه شده است. زنجیره بحرانی که مقامات جمهوری اسلامی آن را «ناترازی» میخوانند و تقصیر آن را به گردن پرمصرف بودن شهروندان میاندازند.
مقامات دولتی، با اقدامات تبلیغاتی، نظیر کاپشن پوشیدن مسعود پزشکیان در منزل و توصیه به پویشی به نام «دو درجه کمتر»، شهروندان ایرانی را به پر مصرف بودن متهم میکنند.
بر اساس آمارهای موجود، سرانه مصرف انواع انرژی ایرانیان در سال ۲۰۲۲ میلادی، ۴۰ کیلووات ساعت بوده است. این سرانه در قطر ۲۲۶ کیلووات ساعت، در امارات متحده عربی ۱۵۰ کیلووات ساعت، در عربستان سعودی ۸۳ کیلووات ساعت و در روسیه ۶۰ کیلووات ساعت بوده است.
در بین کشورهای غربی نیز سرانه مصرف انواع انرژی مردم آمریکا، ۷۷ کیلووات ساعت، مردم نروژ ۱۰۱ کیلووات ساعت و مردم ایسلند ۱۶۷ کیلووات ساعت است.
درباره برق هم به طور خاص، سرانه مصرف ایرانیان ۳/۶ هزار کیلووات ساعت در سال است؛ این عدد برای قطر ۱۸/۹، برای امارات ۱۷/۲، برای عربستان سعودی ۱۰/۸، برای روسیه ۷/۱، برای آمریکا ۱۲/۴، برای نروژ ۲۲/۴ و برای ایسلند ۴۹/۷ هزار کیلووات ساعت در سال است.
صنعت برق و گاز ایران به دلیل سالها عدم سرمایهگذاری مناسب، به میلیاردها دلار سرمایهگذاری جدید برای خروج از بحران فعلی نیاز دارد.
واردات اخیر در پی جلسه سران سه قوه مقننه، قضاییه و مجریه برای کنترل بازار سیبزمینی انجام شده است. رسانههای رسمی ۲۱ بهمنماه از قول غلامرضا نوری قزلجه، وزیر کشاورزی دولت پزشکیان، خبر دادند که سران سه قوه به ستاد تنظیم بازار مجوز دادهاند که «در مواقع استثنایی»، مانند مسئله سیبزمینی، کنترلهای لازم را انجام دهند.
دهم بهمنماه، اکبر فتحی، معاون برنامهریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی از صدور مجوز واردات ۵۰ هزار تن سیبزمینی برای کنترل بازار خبر داده بود.
مسعود نمازی، مدیرعامل جهاد استقلال، در رابطه با واردات سیبزمینی از پاکستان گفت: «سیب زمینی از مرز میرجاوه وارد کشور شد و کیلویی ۲۹ هزار و ۵۰۰ تومان به فروش میرود.»
این در حالی است که آمار گمرک جمهوری اسلامی نشان میدهد در ۱۰ ماه نخست امسال، سیبزمینی ایرانی از همین مرز، یعنی میرجاوه به قیمت هر کیلو ۱۳ هزار و ۵۰۰ تومان، با پاکستان صادر شده است.
آیا کشور به واردات سیبزمینی نیاز دارد؟
طبق اعلام دفتر امور سبزیها و گیاهان جالیزی وزارت جهاد کشاورزی، در سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۳، در کل کشور حدود پنج میلیون و ۴۰۰ هزار تن سیبزمینی تولید شده است.
در حالیکه به گفته محمد جواد عسکری، رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس، کل مصرف کشور بین چهار تا چهار و نیم میلیون تن است.
این یعنی ایران، حداقل در سال جاری با توجه به آمارهای رسمی، بیش از یک میلیون تن مازاد تولید داشته است.
آنچنانکه رضا رفیعی، عضو هیات مدیره اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه، آذر ۱۴۰۳، اعلام کرد این مازاد تولید از بین میرود. به گفته او علت عدم وجود تکنولوژی نگهداری و فرآوری، سالانه در کشور یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن، دور ریز سیبزمینی وجود دارد.
صادرات ۳۳۵ هزار تن در ده ماه نخست، واردات ۵۰ هزار تن در ماه یازدهم
درحالیکه کشور در بهمنماه با «بحران سیبزمینی» روبرو شده است و سران سه قوه برای رفع آن مجوز واردات ۵۰ هزار تن سیبزمینی از پاکستان و ترکیه را صادر کردند، اطلاعات گمرک جمهوری اسلامی نشان میدهد در ده ماه نخست سال جاری، ۳۳۵ هزار تن سیبزمینی صادر شده است.
میانگین قیمت سیبزمینی صادراتی ایران، حدود ۱۵ هزار تومان بوده و حال دولت با مصوبه سران قوا، سیبزمینی را به دو برابر قیمت یعنی ۳۰ هزار تومان عرضه میکند.
سیبزمینیهای سران سه قوه، طبق اعلام مراجع رسمی قرار است از ترکیه و پاکستان به کشور وارد شوند. در سال جاری، ایران به همین دو کشور صادرات سیبزمینی داشته است، میانگین قیمت سیبزمینی صادراتی به پاکستان از گمرکات منطقه ویژه اقتصادی بم، منطقه آزاد تجاری چابهار، ميرجاوه و پيشين، حدود ۱۵ هزار و ۵۰۰ تومان و میانگین قیمت سیبزمینیهای صادراتی به ترکیه از مرز بازرگان و ارومیه ۱۳ هزار و ۶۰۰ تومان بوده است.
یارانه نقدی یکماه برابر خرید ۳/۵ کیلو سیبزمینی
دادههای مرکز آمار نشان میدهد قیمت هر کیلو سیبزمینی در بهمنماه سال ۱۴۰۲ حدود ۱۶ هزار تومان بوده است. مرکز آمار هنوز گزارش مربوط به بهمنماه را منتشر نکرده است، اما بر اساس گزارش رسانههای ایران، میانگین قیمت سیبزمینی از بازار ترهبار تا سوپرمارکت، هم اکنون حدود ۶۷ هزار تومان است. این یعنی در بهمنماه امسال، قیمت این محصول نسبت به زمان مشابه سال گذشته نزدیک به ۳۲۰ درصد افزایش قیمت داشته است.
گزارش مرکز آمار از قیمت مواد غذایی در دیماه نیز نشان میدهد هر کیلو سیبزمینی ماه گذشته حدود ۲۷ هزار تومان قیمت داشته است، این یعنی قیمت این محصول پر مصرف، در یک ماه حدود ۱۵۰ درصد افزایش پیدا کرده است.
حتی اگر سیبزمینی سران سه قوه به قیمت کیلویی ۳۰ هزار تومان، در بازار به طور گسترده توزیع شود، باز هم قیمت آن نسبت به سال گذشته، دو برابر افزایش داشته است.
سیبزمینی بعد از گندم و برنج، از پر مصرفترین اقلام مصرفی خانوارهای ایرانی برای تامین کالری مورد نیاز است.
در سالهای اخیر، همزمان با افزایش قیمت مواد پروتئینی مانند گوشت قرمز و سفید و فراوردههای آنها، مردم برای تامین کالری مورد نیاز خود، به سمت استفاده بیشتر از سیبزمینی روی آوردند، بهطوری که هم اکنون سرانه مصرف این محصول برای هر ایرانی ماهانه حدود سه و نیم کیلو تخمین زده میشود.
با قیمتهای فعلی، تامین سهونیم کیلو سیب زمینی، نزدیک به ۲۳۰ هزار تومان خرج بر میدارد، کمی کمتر از یارانه ۳۰۰ هزار تومانی که در حال حاضر به خانوادههای کمدرآمد اختصاص داده میشود.
