شیخ حسینه، نخستوزیر ۷۶ ساله سابق بنگلادش که دوشنبه ۱۵ مرداد از سمتش استعفا داد و از این کشور فرار کرد، با ۱۵ سال حکمرانی پیوسته و یک دوره پنج ساله مجزا، رکورددار بیشترین دوران نخستوزیری در تاریخ بنگلادش و جهان است. او تجربه زندان، مهاجرت اجباری و ترور نزدیکانش را هم داشته است.
حسینه که از هر دو طرف خانواده پدری و مادری، اصالتی عراقی عرب دارد، در بسیاری از مصاحبهها و سخنرانیهای خود به شرایط سخت زندگی در حالی که پدرش زندانی سیاسی بود، اشاره کرده است.
پدر او شیخ مجیب الرحمن، بنیانگذار و رهبر استقلال بنگلادش از پاکستان در سال ۱۹۷۱ و اولین رییسجمهوری بنگلادش و مادرش، بیگم فضیلتالنساء مجیب است.
در بنگلادش از شیخ مجیب به عنوان «پدر ملت» یاد میشود.
مجیب و برخی اعضای خانواده او در یک کودتای نظامی در سال ۱۹۷۵ ترور شدند.
پس از قتل پدر، حسینه و خواهرش سالها در هند در تبعید زندگی کردند. او بعدها به بنگلادش بازگشت و رهبری حزب عوامی لیگ را بر عهده گرفت.
حسینه پس از پایان رژیم خودکامه حسین محمد ارشاد، در انتخابات سال ۱۹۹۱ به عنوان رهبر حزب عوامی لیگ (AL) شرکت کرد و نتیجه را به خالد ضیاء که با او علیه رژیم ارشاد همکاری کرده بود، باخت.
او به عنوان رهبر مخالفان، حزب ملیگرای بنگلادش (BNP) به رهبری ضیاء را به تقلب انتخاباتی متهم و پارلمان را تحریم کرد.
این اقدام حسینه با تظاهرات خشونتآمیز و ناآرامیهای سیاسی همراه شد و در نهایت ضیاء از دولت موقت استعفا داد و حسینه پس از انتخابات ژوئن ۱۹۹۶ نخستوزیر شد.
هر چند بنگلادش در طول دوره اول نخستوزیری او که در ژوییه ۲۰۰۱ به پایان رسید، با ناآرامیهای سیاسی بسیاری مواجه بود اما این اولین دوره کامل پنج ساله برای یک نخستوزیر بنگلادش از زمان استقلال کشور در سال ۱۹۷۱ بود.
او در سال ۲۰۰۷ و پس از بالا رفتن تنشها، بنگلادش را به مقصد آمریکا و بریتانیا ترک کرد.
دولت وقت، او را به مواردی همچون قتل و فساد متهم کرد و با کارشکنیهای فراوان تلاش کرد او را از بازگشت منصرف کند.
حسینه مدتی پس از بازگشت دستگیر شد اما نهایتا اتهامات علیه او به جایی نرسید
در سال ۲۰۱۴، او برای سومین دوره متوالی در انتخاباتی که از سوی مخالفان تحریم شده بود و انتقاد ناظران بینالمللی را به همراه داشت، دوباره به قدرت رسید.
روهینگیاییها و شیخ حسینه
حسینه در سال ۲۰۱۷، پس از ورود نزدیک به یک میلیون روهینگیایی که از نسلکشی در میانمار فرار کرده بودند، به خاطر پناه دادن و کمک به آنها تحسین شد.
روهینگیاییها مردمی مسلمان هستند که در ایالت راخین در غرب میانمار زندگی میکنند و چهار درصد کل جمعیت میانمار را تشکیل میدهند.
سازمان ملل متحد و اغلب رسانههای بینالمللی و سازمانهای حقوق بشری مردم روهینگیا را جزو ستمدیدهترین اقلیتها در جهان توصیف میکنند.
پیروزی حسینه در انتخابات سالهای ۲۰۱۸ و ۲۰۲۴ باز هم با خشونت، تقلب و اعتراض همراه بود و به نظر میرسد در دوران نخستوزیری او، بنگلادش تجربه عقبگرد دموکراتیک داشته است.
سازمان دیدهبان حقوق بشر اسناد گستردهای از ناپدید شدنهای اجباری و قتلهای خارج از چارچوب قضایی تحت دولت او را ثبت کرده است.
بسیاری از سیاستمداران و روزنامهنگاران به طور سیستماتیک و قضایی به دلیل به چالش کشیدن دیدگاههای او مجازات شدند.
در سال ۲۰۲۱، سازمان گزارشگران بدون مرز یک ارزیابی منفی از سیاست رسانهای حسینه برای محدود کردن آزادی مطبوعات در بنگلادش ارائه کرد.
در بنگلادش، حسینه به دلیل نزدیکی بیش از حد به هند، همواره مورد انتقاد بود. از او به عنوان تجسمی از دخالت هند در سیاستهای بنگلادش یاد شده و منتقدان، پشتیبانی هند از او را دلیل اصلی قدرت حسینه در سالهای گذشته توصیف کردند.
حسینه در سال ۲۰۱۸ در فهرست ۱۰۰ نفر از تاثیرگذارترین افراد جهان تایم قرار گرفت و در سالهای ۲۰۱۵، ۲۰۱۸ و ۲۰۲۲ نام او در فهرست ۱۰۰ زن قدرتمند جهان مجله فوربس منتشر شد.
فرار از بنگلادش
خبرگزاری رویترز روز سهشنبه ۱۶ مرداد به نقل از منابع دولتی هند گزارش داد نخستوزیر مستعفی بنگلادش که از کشورش فرار کرده، در هند باقی خواهد ماند.
رسانههای هند روز دوشنبه خبر دادند حسینه پس از استعفا از سمت نخستوزیری، در پایگاه نیروی هوایی هیندن در دهلی فرود آمده و احتمال دارد به لندن پرواز کند.
بر اساس گزارشهای رسانههای بینالمللی، او پس از فرار از داکا، پایتخت بنگلادش، به شهر آگارتالا در شمال شرقی هند رفت.
فرار او از کشور، بازتاب گستردهای در رسانههای جهان داشت.
خروج شیخ حسینه از بنگلادش در شرایطی صورت گرفت که عده زیادی از شهروندان در اعتراضات اخیر این کشور کشته شدند.
به گفته مخالفان دولت و مدافعان حقوق بشر، شیخ حسینه متهم است رقیب اصلی خود را ناعادلانه زندانی و آزادی مطبوعات را محدود کرده است.
او به دنبال حذف همه مخالفان به ویژه از طریق کشتن فعالان مخالف بوده است.
ریشه اعتراضات
آتش این دور از اعتراضات با اختصاص سهمیه ۵۶ درصدی برای کسب مشاغل دولتی به خانوادههایی که در جنگ استقلال بنگلادش شرکت کرده بودند، روشن شد.
هر چند دیوان عالی بنگلادش روز یکشنبه ۳۱ تیر بخش عمده سهمیههای مشاغل دولتی را لغو کرد اما اعتراضات که با صدها کشته و مجروح و زندانی همراه بود با محوریت دانشجویان و جوانان ادامه یافت.
عذرخواهی عمومی شیخ حسینه و بازگشایی دانشگاهها که با شروع خشونتها بسته شدند از جمله خواستههای معترضان بود.
اعتراضات اخیر در این کشور ۱۷۰ میلیون نفری با اکثریت مسلمان، در پس بیکاری گسترده در میان فارغالتحصیلان دانشگاهها روی داد.
رفتوآمدها در خیابانهای داکا، پایتخت بنگلادش در روز سهشنبه ۱۶ مرداد کمتر از حد معمول بود و مدارس پس از یک دوره تعطیلی از اواسط ماه گذشته میلادی به دلیل افزایش اعتراضات علیه سهمیهبندی در مشاغل دولتی، بازگشایی شدند.
در خشونتهایی که سراسر بنگلادش را طی هفتههای اخیر درنوردید، حدود ۳۰۰ نفر کشته و هزاران نفر زخمی شدند.
کارخانههای پوشاک بنگلادش که پوشاک برخی از برندهای برتر دنیا را تولید میکنند و ستون اصلی اقتصاد این کشور هستند، روز سهشنبه همچنان تعطیل ماندند.
انجمن اصلی تولیدکنندگان پوشاک گفت که برنامههای بازگشایی این کارخانهها بعدا اعلام خواهد شد.
خبرگزاری رویترز گزارش داد فرمانده ارتش بنگلادش روز سهشنبه با سازماندهندگان معترضان دانشجویی دیدار خواهد کرد.
رهبران دانشجویان که سازماندهی جنبش ضد دولتی اخیر را بر عهده داشتند و خواستار کنارهگیری حسینه بودند، بامداد سهشنبه گفتند از محمد یونس، برنده جایزه صلح نوبل، میخواهند که مشاور ارشد دولت موقت شود.
ناهید اسلام، یکی از سازماندهندگان کلیدی جنبش دانشجویی گفت: «هیچ حکومتی غیر از حکومتی که ما توصیه کردیم، پذیرفته نمیشود.»
او در ویدیویی که در فیسبوک منتشر کرد همراه با سه سازماندهنده دیگر جنبش دانشجویی گفت: «ما هیچ دولتی تحت حمایت ارتش یا تحت رهبری ارتش را نمیپذیریم.»
اسلام افزود: «ما با محمد یونس نیز گفتوگو کردهایم و او پذیرفته است که به دعوت ما این مسئولیت را بر عهده بگیرد.»
یونس ۸۴ ساله برنده جایزه صلح نوبل سال ۲۰۰۶ و گرامین بانک که تحت نظر او فعالیت میکند و برای رهایی میلیونها نفر از فقر به مردم وامهای کوچک اعطا میکند، در ماه ژوئن از سوی دادگاه به اختلاس متهم شدند اما یونس اتهامات علیه خود را تکذیب کرد.
صابر عثمانی، سخنگوی مطبوعاتی او گفت که یونس تحت درمان پزشکی در پاریس است اما هنوز در مورد اظهارات رهبران دانشجویی بنگلادش اظهار نظر نکرده است.
این برنده جایزه نوبل در مصاحبهای ضبط شده به یک رسانه هندی گفت که دوشنبه «دومین روز آزادی» بنگلادش پس از جنگ استقلال این کشور در سال ۱۹۷۱ از پاکستان بوده است.
او همزمان اضافه کرد که بنگلادشیها از همسایهشان، هند، عصبانی هستند که به حسینه پس از فرار از داکا اجازه داده است در آنجا فرود بیاید.
یونس گفت: «هند بهترین دوست ما است اما مردم از هند عصبانی هستند زیرا شما از کسی که زندگی ما را ویران کرد حمایت میکنید.»
دو مقام دولت هند به رویترز گفتند که حسینه روز دوشنبه پس از ترک داکا در یک فرودگاه نظامی در هندون، نزدیک دهلی فرود آمد.
آنان افزودند آجیت دوال، مشاور امنیت ملی هند در آنجا با حسینه ملاقات کرد.
این مقامات هندی در مورد اقامت و برنامههای حسینه توضیح بیشتری ندادند.
سوبرهمانیام جایشانکار، وزیر امور خارجه هند، صبح سهشنبه در یک نشست غیرعلنی احزاب در پارلمان این کشور درباره بحران بنگلادش سخن گفت.
او بدون اشاره به جزییات در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «از حمایت و تفاهم یکپارچهای که ایجاد شد قدردانی میکنیم.»
روزنامه ایندین اکسپرس گزارش داد حسینه پس از ورودش به هندون به یک «خانه امن» منتقل شده و احتمال دارد به بریتانیا سفر کند اما خبرگزاری رویترز روز سهشنبه به نقل از منابع دولتی هند نوشت نخستوزیر مستعفی بنگلادش که از کشورش فرار کرده، در هند باقی خواهد ماند.
اکنون در بنگلادش احزاب منتظر تصمیمها برای تشکیل دولت هستند.
حسینه ۷۶ ساله از زمانی که در سال ۲۰۰۹ بار دیگر قدرت را به دست گرفت، به گفته مخالفان دولت و مدافعان حقوق بشر، متهم است رقیب اصلی خود را ناعادلانه زندانی و آزادی مطبوعات را محدود کرده است.
همچنین او متهم است به دنبال حذف همه مخالفان به ویژه از طریق کشتن فعالان مخالف بوده است.
در جریان اعتراضات اخیر در بنگلادش، حکومت تمام دانشگاههای دولتی و خصوصی را تعطیل کرد و خدمات شبکههای مخابراتی را بست.
ولکر تورک، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، سرکوب معترضان در بنگلادش را محکوم کرد و آن را «تکاندهنده و غیرقابل قبول» خواند.
عذرخواهی عمومی شیخ حسینه و بازگشایی دانشگاههایی که با شروع خشونتها بسته شدند از جمله خواستههای معترضان بود.
اعتراضات اخیر در این کشور ۱۷۰ میلیون نفری با اکثریت مسلمان، در پس بیکاری گسترده در میان فارغالتحصیلان دانشگاهها روی داد.
روز یکشنبه ۳۱ تیر، دیوان عالی بنگلادش بخش عمده سهمیههای مشاغل دولتی را لغو کرد.
در حکم دادگاه هفت درصد مشاغل دولتی برای افراد دارای سهمیه و ۹۳ درصد مشاغل دولتی برای نامزدهای بدون سهمیه در نظر گرفته شده است.
بر اساس این تصمیم، سهمیه ۵۶ درصدی خانوادههایی که در جنگ استقلال بنگلادش شرکت کرده بودند برای کسب مشاغل دولتی دوباره لغو میشود.
دانشجویان معترض به بیکاری و نبود شغل کافی، خواهان لغو این سهمیهبندی حکومت بودند.
مالزی و هند به دلیل خشونتهای اخیر، شهروندان خود را از بنگلادش تخلیه کردند.
ماسک در واکنش به ویدیویی که معترضان را در حال حمله به نیروهای پلیس نشان میداد، نوشته بود «جنگ داخلی» در بریتانیا «اجتنابناپذیر» است.
سخنگوی نخستوزیر بریتانیا موضع مالک ایکس را مورد انتقاد قرار داد و تاکید کرد: «هیچ توجیهی برای اظهارنظرهایی از این دست وجود ندارد.»
او افزود شبکههای اجتماعی در چنین شرایطی «مسئولیت» دارند و باید به آن عمل کنند.
در روزهای اخیر تعدادی از شهرهای بریتانیا صحنه ناآرامی و رویارویی معترضان به سیاستهای مهاجرتی این کشور و نیروهای پلیس بودهاند.
درگیریها در بریتانیا پس از آن آغاز شد که یک نوجوان ۱۷ ساله با نام اکسل روداکوبانا روز هشتم مرداد با چاقو به کلاس یوگا و رقص کودکان در ساوتپورت حمله کرد و سه دختر بچه را کشت.
۱۰ تن دیگر، از جمله هشت کودک و دو بزرگسال در این حمله زخمی شدند.
روداکوبانا از والدینی رواندایی در بریتانیا متولد شده است. با این حال، ساعاتی پس از این رویداد مرگبار، اطلاعات نادرستی در مورد هویت مهاجم در فضای مجازی منتشر شد و برخی به اشتباه گمانهزنی کردند که او یک مهاجر غیرقانونی و مسلمان است.
ایلان ماسک تاکنون بارها با سخنان جنجالی خود در فضای مجازی خبرساز شده است.
در یکی از آخرین موارد از این اظهارات، ماسک به نیکولاس مادورو، رییسجمهوری ونزوئلا که به تقلب در انتخابات این کشور متهم شده است، به شدت تاخت و در ایکس نوشت: ««الاغ بیشتر از مادورو میفهمد.»
کییر استارمر، نخستوزیر بریتانیا روز ۱۵ مرداد برای بررسی آخرین تحولات در رابطه با ناآرامیها، جلسهای اضطراری با وزیران کابینه و فرماندهان پلیس این کشور برگزار کرد.
استارمر در جلسه کمیته اضطراری دولت، موسوم به جلسه «کُبرا»، هشدار داد قوانین بریتانیا در خصوص جرمانگاری خشونت تنها منحصر به خیابانها نیست و در مورد فضای مجازی نیز اعمال خواهد شد.
نخستوزیر بریتانیا افزود: «اگر به خشونت دامن میزنید، فرقی نمیکند آنلاین باشد یا آفلاین.»
صدها تن از طرفداران گروههای راست افراطی در بریتانیا روز ۱۴ مرداد به یک هتل در شهر راترهام در یورکشایر جنوبی حملهور شدند و با ماموران پلیس به زد و خورد پرداختند. این هتل برای اسکان مهاجران مورد استفاده قرار میگرفت.
بنا بر ویدیوهای منتشرشده در رسانههای اجتماعی، مهاجمان شیشههای این هتل را شکستند و به سوی آن یورش بردند. یکی از ورودیهای هتل نیز در این درگیریها به آتش کشیده شد.
معترضان شعارهای «آنها را بیرون کنید» سر میدادند و تعدادی از آنها ماسک بر صورت داشتند.
نخستوزیر بریتانیا در ادامه اظهارات خود تاکید کرد آندسته از افرادی که در خشونتهای خیابانی اخیر شرکت داشتند، باید با «بازداشت، تفهیم اتهام و پیگرد قانونی» روبهرو شوند.
استارمر گفت: «به همین ترتیب، اگر فردی مرتکب یک جرم کیفری آنلاین شده است، میتواند در انتظار پاسخ مشابهی باشد.»
خبرگزاری رویترز نوشت تاکنون ۴۲۰ نفر در ناآرامیهای چند روز اخیر در بریتانیا دستگیر شدهاند.
رویترز با اشاره به کارزار پخش اطلاعات جعلی در خصوص حمله به کودکان در ساوتپورت نوشت گروههای ضد مهاجران و ضد مسلمانان این رویداد را به نفع خود مصادره کردند.
پلیس بریتانیا اعلام کرد عامل حمله به کودکان در بریتانیا به دنیا آمده و این حادثه به عنوان حملهای تروریستی طبقهبندی نشده است.
ایوت کوپر، وزیر کشور بریتانیا در این رابطه گفت آشوبگران با سوءاستفاده از شرایط این جسارت را پیدا کردند تا به «نفرت نژادی» دامن بزنند.
معترضان به سیاستهای مهاجرتی دولت بریتانیا طی روزهای اخیر علاوه بر درگیری با پلیس، برخی مغازهها را غارت کردند و تعدادی از مساجد و کسبوکارهای آسیایی را هدف قرار دادند.
دولت پیشین بریتانیا به رهبری ریشی سوناک طرحی را در دستور کار داشت که بر اساس آن قرار بود مهاجرانی که به صورت غیرقانونی به این کشور میآمدند، پس از بازداشت در اسرع وقت به رواندا در شرق آفریقا منتقل شوند.
استارمر، رهبر حزب کارگر پس از پیروزی در انتخابات اخیر بریتانیا دستور لغو این طرح را صادر کرد.
بر اساس گزارشهای رسانههای بینالمللی، نخستوزیر مستعفی بنگلادش روز دوشنبه ۱۵ مرداد پس از فرار از داکا، پایتخت این کشور، به شهر آگارتالا در شمال شرقی هند رفت.
به گزارش سیانان، به نقل از منابع اطلاعاتی، هند قرار است یک گذرگاه امن به حسینه ارائه دهد.
به گزارش رسانههای بنگلادشی، شیخ حسینه با هلیکوپتر نظامی به سوی هند پرواز کرد.
یک منبع نزدیک به شیخ حسینه به خبرگزاری فرانسه گفت او در پی اعتراضات گسترده، پایتخت بنگلادش را به مقصد «مکان امنتری» ترک کرده است.
یک منبع در ارتش بنگلادش روز دوشنبه به رویترز گفت شیخ حسینه از مقام نخستوزیری استعفا داد و کشور را ترک کرد.
همزمان فرمانده ارتش بنگلادش از شهروندان خواست که به ارتش اعتماد کنند.
او گفت دولت موقت تشکیل خواهد شد.
تصاویر تلویزیونی، هزاران نفر را نشان دادند که به خیابانهای داکا ریختند و شعارهایی سر دادند.
همچنین تصاویر پخش شده از تلویزیون بنگلادش نشان دادند معترضان در پایتخت این کشور وارد کاخ نخستوزیر شدند.
خروج شیخ حسینه از کشور در شرایطی صورت گرفت که عده زیادی از شهروندان در اعتراضات اخیر بنگلادش کشته شدند.
به گفته مخالفان دولت و مدافعان حقوق بشر، شیخ حسینه متهم است رقیب اصلی خود را ناعادلانه زندانی و آزادی مطبوعات را محدود کرده است.
او به دنبال حذف همه مخالفان به ویژه از طریق کشتن فعالان مخالف بوده است.
دولت بنگلادش پیش از این حکم دادگاه را برای کاهش سهمیههای شغلی دولتی پذیرفت که یکی از خواستههای کلیدی دانشجویان معترض در روزهای گذشته بود.
در پی اعتراضات دانشجویی در بنگلادش در روزهای گذشته بیش از حدود ۳۰۰ نفر کشته و صدها نفر دستگیر شدند.
حکومت تمام دانشگاههای دولتی و خصوصی را تعطیل کرد و خدمات شبکههای مخابراتی را بست.
ولکر تورک، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، سرکوب معترضان در بنگلادش را محکوم کرد و آن را «تکاندهنده و غیرقابل قبول» خواند.
خواستههای معترضان
عذرخواهی عمومی شیخ حسینه، نخستوزیر بنگلادش و بازگشایی دانشگاههایی که با شروع خشونتها بسته شدند از جمله خواستههای معترضان بود.
اعتراضات اخیر در این کشور ۱۷۰ میلیون نفری با اکثریت مسلمان، در پس بیکاری گسترده در میان فارغالتحصیلان دانشگاهها روی داد.
روز یکشنبه ۳۱ تیر، دیوان عالی بنگلادش بخش عمده سهمیههای مشاغل دولتی را لغو کرد.
در حکم دادگاه هفت درصد مشاغل دولتی برای افراد دارای سهمیه و ۹۳ درصد مشاغل دولتی برای نامزدهای بدون سهمیه در نظر گرفته شده است.
بر اساس این تصمیم، سهمیه ۵۶ درصدی خانوادههایی که در جنگ استقلال بنگلادش شرکت کرده بودند برای کسب مشاغل دولتی دوباره لغو میشود.
دانشجویان معترض به بیکاری و نبود شغل کافی، خواهان لغو این سهمیهبندی حکومت بودند.
مالزی و هند به دلیل خشونتهای اخیر، شهروندان خود را از بنگلادش تخلیه کردند.
