سایه رکود بر سر اقتصاد جهان؛ ریزش در بازارهای اسرائیل و ایران
بازار بورس شرق آسیا دومین سقوط بزرگ خود را در ۳۷ سال اخیر تجربه کرد و بازار رمز ارزها نیز با ریزش شدید مواجه شد. معاملهگران بورس تهران و اصفهان میزهای خود را ترک کردند و بازار سهام اسرائیل هم افت شدید داشته است.
والاستریت ژورنال گزارش داد ایران تلاشهای ایالات متحده و کشورهای عربی را برای تعدیل واکنش خود به کشته شدن اسماعیل هنیه، رییس دفتر سیاسی حماس در تهران رد کرده است.
•
همزمان شاخص بورس نیکی ژاپن روز دوشنبه با ثبت بدترین فروش روزانه، نسبت به روز قبل، چهار هزار و ۴۵۱ واحد از دست داد.
این دومین سقوط بزرگ بازار بورس ژاپن از زمان «دوشنبه سیاه» در اکتبر ۱۹۸۷ به شمار میرود.
دوشنبه سیاه به سقوط بازار سهام در ۱۹ اکتبر ۱۹۸۷ اشاره دارد. در این روز در ایالات متحده آمریکا شاخص میانگین صنعتی داو جونز، ۵۰۸ واحد، معادل ۲۲/۶ درصد از ارزش خود را از دست داد که بیشترین مقدار افت روزانه شاخص در تاریخ بود.
نگرانیها از رکود احتمالی اقتصاد آمریکا و تقویت ین از سوی رسانههای اصلی ژاپن به عنوان دلایل اصلی وضعیت فعلی توصیف شدهاند.
فروش روزانه امروز بورس ژاپن حتی از اکتبر ۱۹۸۷ بدتر بوده است.
ناکا ماتسوزاوا، استراتژیست ارشد موسسه «نامورا» در ژاپن با اشاره به نگرانی سرمایهگذاران خارجی از حرکت ایالات متحده به سمت رکود گفت: «شرایط در واقع ارتباط مستقیمی به ژاپن ندارد.»
وضعیت بازار در کره جنوبی و تایوان هم به همین شکل بوده است: شاخص سهام بورس اصلی تایوان تا صبح امروز به وقت لندن، هشت درصد و شاخص کوسپی کره جنوبی حدود ۹ درصد سقوط کرد.
شاخص استریتتایمز سنگاپور هم بیش از چهار درصد سقوط کرده است.
دادههای دولتی ایالات متحده نشان میدهد سفارشهای کالاهای سرمایهای که به عنوان معیاری برای برنامه هزینههای تجاری در نظر گرفته میشود، کاهش یافته است.
این کاهش با افزایش نرخ بیکاری همراه شده که هر دو نشانههای منفی برای اقتصاد آمریکا تلقی میشوند.
ریزش ارزش رمز ارزها
همزمان با رکود بازارهای بورس، ریزش ارزش رمز ارزها نیز ادامه دارد.
قیمت و ارزش بازار بیت کوین طی یک هفته اخیر حدود ۱۳ درصد کاهش داشته است.
هفتم مرداد و پس از سخنرانی دونالد ترامپ، رییس جمهوری سابق آمریکا و نامزد جمهوریخواهان در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ در کنفرانس بیتکوین در تنسی، قیمت این رمز ارز به بیش از ۶۹ هزار دلار رسید.
اکنون قیمت اتر، توکن بلاک چین اتریوم، به حدود دو هزار و ۲۰۰ دلار کاهش یافته و توکن بیانبی بایننس نیز حدود ۲۰ درصد کاهش داشته است.
تبعات تنش بین جمهوری اسلامی و اسرائیل
ارزش شکل، واحد پول اسرائیل، برای ششمین روز سقوط کرد و به ۳/۸۳ در ازای هر دلار رسید.
دیروز ۱۴ مرداد، بلومبرگ خبر داد بازار سهام اسرائیل در روز یکشنبه تحت تاثیر حملات احتمالی جمهوری اسلامی بیشترین افت را از اکتبر سال گذشته تاکنون تجربه کرد.
در این روز شاخص سهام معیار بازار سهام ۲/۷ درصد سقوط کرد.
در ایران نیز ریزش مکرر بازار بورس پس از کشته شدن هنیه شرایط کمسابقهای ایجاد کرده است.
پس از ریزش ۶۱ هزار واحدی شاخص کل بورس تهران در روز شنبه ۱۳ مرداد، معاملهگران بازار بورس تهران و اصفهان دست از کار کشیده و میزهای خود را ترک کردند.
تصاویر این رخداد کمسابقه در رسانههای داخل ایران منتشر شد.
قیمت دلار که روز سهشنبه نهم مرداد، یک روز قبل از مرگ هنیه حدود ۶۰ هزار تومان بود، اکنون به حدود ۶۲ هزار تومان رسیده است.
انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در آبان ۱۴۰۳ و سرنوشت تنش جمهوری اسلامی و اسرائیل از جمله مهمترین عوامل تاثیرگذار بر شرایط فعلی هستند.
ارزش شکل، واحد پول اسرائیل، برای ششمین روز سقوط کرد و به ۳/۸۳ در ازای هر دلار رسید. بلومبرگ خبر داد بازار سهام اسرائیل در یکشنبه تحت تاثیر حملات احتمالی جمهوری اسلامی بیشترین افت را از ماه اکتبر سال گذشته تاکنون تجربه کرد. در این روز شاخص سهام معیار بازار سهام ۲/۷ درصد سقوط کرد.
رییس سازمان مدیریت بحران کشور نرخ فرونشست در دشتهای ایران را ۱۲ تا ۱۵ سانتیمتر عنوان و این وضعیت را «بسیار شدید و خطرناک» توصیف کرد. به گفته محمدحسن نامی، میزان آبهای زیرزمینی برداشت شده در برخی نقاط ۸۰ تا ۸۵ درصد است و از مرحله خطر، خطرناک و بسیار پرخطر، عبور کرده است.
نامی در گفتوگو با ایلنا گفت: «در همه جای دنیا اگر به محدودهای برسند که ۲۰ درصد از آبهای زیرزمینی را برداشت کنند، به خط قرمز رسیدهاند.»
او با اشاره به اینکه در تهران آب زیادی از سفرههای زیرزمینی خارج میشود و نرخ فرونشست در این استان به ۱۸ میلیمتر رسیده، گفت: «راهبرد قبلی این بود که ۷۵ درصد از آبهای سطحی و ۲۵ درصد از آبهای چاه استفاده کنیم ولی الان این موضوع برعکس شده و در نتیجه هر روز چاههای جدیدی وارد مدار میشود و این خطری برای استان تهران است.»
روز پنجم مرداد امسال، به دنبال فرونشست زمین در محدوده میدان ونک تهران و ایجاد یک گودال، یک نفر مصدوم و عبور و مرور در منطقه دچار اختلال شد.
علی نصیری، رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، همان روز دلیل این رخداد را «ترکیدگی لوله در خیابان برزیل» اعلام کرد و گفت که این اتفاق، باعث آبشستگی در خیابان ولیعصر، شکست آسفالت و ریزش در محدوده جنوب به شمال خیابان ولیعصر قبل از تقاطع پل همت شد.
نامی در گفتوگوی خود با ایلنا درباره علل فرونشست زمین در خیابان ونک، پدیده فرونشست را زمینلرزه خاموش نامید و گفت از دلایل عمده وقوع این پدیده، «برداشت بیرویه از منابع محدود آبهای زیرزمینی و عدم طرح الگوی کشت» است.
او خسارت خوردن سازههای مختلف از جمله خیابانها، پلها، ساختمانها و زیرساختهای انتقال برق، آب و گاز را یکی از خطرناکترین عوارض فرونشست توصیف کرد.
امیر شمشکی، مدیرکل دفتر زیست محیطی سازمان زمینشناسی هم روز ۱۳ مرداد امسال با اعلام اینکه مناطق ۱۷، ۱۸ و ۱۹ تهران درگیر فرونشست هستند، گفت: «تاثیر فرونشست بیشتر در سازههای خطی مانند خطوط راهآهن، مترو و لولههای آب اتفاق میافتد و میتواند مشکلساز شود.»
استاندارهای جهانی و وضعیت ایران
نامی در بخش دیگری از گفتگوی خود با ایلنا با بیان اینکه بر اساس استانداردهای جهانی و اتحادیه اروپا، چهار میلیمتر فرونشست در سال طبیعی است، تصریح کرد در برخی کشورها آبخیزداری و آبخوانداری به معنای کامل انجام شده اما در ایران حدود ۲۰ الی ۳۰ میلیون هکتار انجام شده و ۹۳ میلیون هکتار همچنان باقی مانده است.
رییس سازمان مدیریت بحران، میزان فرونشست در سال را نماد بحران خواند و گفت: «در ۴۰۶ الی ۴۰۹ دشت کشور، از جمله اصفهان، کرمان و یزد، وضعیت از مرز بحران گذشته است.»
محمد درویش، کارشناس محیط زیست، روز پنجم خرداد با بیان اینکه فرونشست ناشی از برداشت بیرویه از آبخوانها به گستردهای به وسعت دستکم ۵۷ هزار کیلومتر مربع رسیده، بزرگترین دلیل فرونشست در ایران را «ناترازی آبخوانها» دانست که به بیش از ۱۵۰ میلیارد متر مکعب رسیده است.
فرونشست زمین پدیدهای پیچیده، چندوجهی و غیرقابل برگشت است که به گفته کارشناسان، تاثیر دائمی آن شامل مواردی از جمله «از دست رفتن منابع آبی، کاهش تولیدات کشاورزی، تبدیل دشتها به کویر و ایجاد شکافهای عمیق در سطح زمین» میشود.
کارشناسان هشدار دادهاند عواملی چون خشکسالیهای پی در پی و بهرهبرداری بیرویه از منابع آب زیرزمینی بدون مدیریت مسئولانه، تمامی کشور را در مرحله فوق بحرانی قرار داده و اکنون پدیده فرونشست، تبدیل به «تهدیدی سرزمینی برای ایران» شده است.
در صورت بروز زمینلرزه، فرونشست ۳۸۰ شهر و ۹ هزار و ۲۰۰ روستا را در سراسر ایران در معرض خطر قرار میدهد.
ایراناینترنشنال در اردیبهشت ۱۴۰۲ در گزارشی خبر داد همزمان با بحرانیتر شدن فرونشستها در کشور، جمهوری اسلامی به عمد اطلاعات در این زمینه را از دید مردم پنهان کرده است.
گروه ۷ در بیانیهای خواستار خویشتنداری و کاهش تنش در خاورمیانه شد و نوشت رویدادهای اخیر «تهدیدی بر شعلهور شدن درگیری گستردهتری در منطقه» است.
در این بیانیه از طرفهای درگیر در خاورمیانه خواسته شد از تداوم چرخه ویرانگر اقدامات تلافیجویانه خودداری و در کاهش تنش مشارکت کنند.
با ادامه ناآرامیها و تظاهرات خشونتبار علیه حضور مهاجران در شهرهای مختلف بریتانیا، آیتیوی گزارش داد کییر استارمر، نخستوزیر بریتانیا، دستور داده است روز دوشنبه ۱۵ مرداد جلسه کبرا، نشست کمیته اضطراری دولت، برای رسیدگی به این موضوع برگزار شود.
صدها تن از طرفداران گروههای راست افراطی در بریتانیا روز یکشنبه ۱۴ مرداد به یک هتل در شهر راترهام در یورکشایر جنوبی حملهور شدند و با ماموران پلیس به زد و خورد پرداختند.
این هتل برای اسکان مهاجران مورد استفاده قرار میگرفت.
روزنامه تلگراف نوشت مهاجمان اشیای مختلفی را به سوی ماموران پلیس در خارج از هتل «هالیدی این اکسپرس» پرتاب و آنان را وادار به عقبنشینی کردند.
ویدیوهای منتشرشده در رسانههای اجتماعی نشان میدهند مهاجمان شیشههای این هتل را شکستند و به سوی آن یورش بردند. یکی از ورودیهای هتل نیز در پی این درگیریها به آتش کشیده شد.
معترضان شعارهای «آنها را بیرون کنید» و «یورکشایر» سر میدادند و تعدادی از آنها ماسک بر صورت داشتند.
در روزهای اخیر تعدادی از شهرهای بریتانیا صحنه ناآرامی و رویارویی معترضان به سیاستهای مهاجرتی این کشور و نیروهای پلیس بودهاند.
درگیریها در بریتانیا پس از آن آغاز شد که یک نوجوان ۱۷ ساله با نام اکسل روداکوبانا روز هشتم مرداد با چاقو به کلاس یوگا و رقص کودکان در ساوتپورت حمله کرد و سه دختر بچه را کشت.
۱۰ تن دیگر، از جمله هشت کودک و دو بزرگسال در این حمله زخمی شدند.
روداکوبانا از والدینی رواندایی در بریتانیا متولد شده است. با این حال، ساعاتی پس از این رویداد مرگبار، اطلاعات نادرستی در مورد هویت مهاجم در فضای مجازی منتشر شد و برخی به اشتباه گمانهزنی کردند که او یک مهاجر غیرقانونی است.
روزنامه تلگراف نوشت تعدادی از اعضای گروه «در برابر نژادپرستی بایستید» که از حقوق مهاجران در بریتانیا حمایت میکند، ساعاتی پیش در برابر هتل «هالیدی این اکسپرس» حضور داشتند اما بنا بر گزارشها، اکنون این محل را ترک کردهاند.
این هتل پیشتر و در فوریه ۲۰۲۳ نیز شاهد تظاهرات گروههای مخالف مهاجران بود.
سارا چامپیون، نماینده راترهام در پارلمان بریتانیا روز ۱۴ مرداد در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس، حمله به هتل محل اسکان مهاجران را «وحشتناک» توصیف کرد.
شبکه خبری اسکاینیوز گزارش داد دستکم یک نیروی پلیس در خشونتها در راترهام مجروح شده است.
درگیری میان نیروهای پلیس و معترضان به حضور مهاجران در بریتانیا، راترهام، ۱۴ مرداد
گزارشها همچنین از تجمع معترضان به سیاستهای مهاجرتی بریتانیا در شهر میدلزبورو در یورکشایر شمالی حکایت دارند.
تلگراف نوشت معترضان در میدلزبورو با نیروهای پلیس درگیر شدهاند.
همزمان، پلیس بریتانیا تدابیر قانونی ویژهای را برای جلوگیری از شدت یافتن خشونتها در شهرهای بولتون، لیورپول و ساوتپورت به کار گرفته است.
در چارچوب این تدابیر، نیروهای پلیس در یک بازه زمانی مشخصشده، از اختیارات بیشتری برای متوقف کردن وسائل نقلیه و بازرسی آنها برخوردار خواهند بود.
دولت بریتانیا اعلام کرد «هر آنچه لازم است» به کار خواهد بست تا با افرادی که در خشونتهای اخیر به اقدامات مجرمانه دست زدند، برخورد کند.
لورد والنی، مشاور دولت بریتانیا در امور خشونت و اخلال سیاسی در مصاحبه با اسکاینیوز هشدار داد که «بازیگران راست افراطی» که در حال سوءاستفاده از حمله مرگبار به کودکان در ساتپورت هستند، «از سوی دولتهای متخاصم مورد حمایت قرار میگیرند».
والنی افزود این همدستی در «انتشار روایتهای نادرست» از حادثه ساتپورت بر اساس «اطلاعات جعلی» قابل مشاهده است.
دولت پیشین بریتانیا به رهبری ریشی سوناک طرحی را در دستور کار داشت که بر اساس آن قرار بود مهاجرانی که به صورت غیرقانونی به این کشور میآمدند، پس از بازداشت در اسرع وقت به رواندا در شرق آفریقا منتقل شوند.
کییر استارمر، رهبر حزب کارگر پس از پیروزی در انتخابات اخیر بریتانیا دستور لغو این طرح را صادر کرد.
نایب رییس اتحادیه مشاوران املاک استان تهران، گفت که مالکان حاضر به اجاره دادن خانههای خود با افزایش ٢۵ درصدی نیستند و در برخی مناطق پایتخت، میزان اجارهبهای درخواستی تا ۵٠ درصد هم افزایش داشته است.
به گفته داوود بیگینژاد، طبق قانون، مشاوران املاک نباید قراردادهای اجاره با نرخ بالای ٢۵ درصد منعقد کنند و این قراردادها، «پنهانی» منعقد میشوند.
بیگینژاد روز دوشنبه ۱۵ مرداد به خبرگزاری دولتی کار ایران (ایلنا) گفت در حالی که نرخ تورم نقطه به نقطه ۴٧ درصد و تورم سالانه ٣٧ درصد است، مالکان حاضر به افزایش اجاره تا ٢۵ درصد نیستند: «اکنون اجارهبها در برخی از مناطق به بیش از ۵٠ درصد افزایش پیدا کرده است.»
به گفته او، رعایت نرخ مصوب ٢۵ درصدی سقف اجارهبها توافقات در بازار مسکن را به هم میزند: «اجرای این تصمیم در نهایت بار پروندههای قوه قضاییه را افزایش میدهد. در اجرای افزایش ٢۵ درصدی نرخ اجارهبها به مستاجران توصیه شده اگر موجر افزایش بالاتر از ٢۵ درصد داشت و آن نرخ را پذیرفتید، این امکان را دارید که تا پنج سال بعد از عقد آن قرارداد، شکایت کنید. این در حالی است که اگر مستاجر توان پرداخت این میزان افزایش اجاره را داشت که بدون جریان حقوقی آن را میپذیرفت.»
کرایه خانه در حال حاضر به یکی از مهمترین دغدغههای اقتصادی ایرانیان تبدیل شده است و بخشی از پیامهای منتشر شده از سوی شمار زیادی از کاربران فضای مجازی بهطور روزانه به مساله اجارهبها، گرانی و تورم در این حوزه اختصاص دارد.
محور مشترک عمده این پیامها، ناتوانی در پرداخت اجاره خانه و گرانی ماه به ماه آن به ویژه در پایتخت است.
به گفته نایب رییس اتحادیه مشاوران املاک، اکنون در بازار تقاضا برای اجاره بیش از عرضه است و همین یکی از دلایل افزایش اجارهبها شده است: «دولت باید مشوقهایی ایجاد کند که موجران به ارائه واحد خود به بازار اجاره ترغیب شود نه اینکه جلوی آن را بگیرد. وقتی عرضه افزایش پیدا کند خود به خود با مکانیزم عرضه و تقاضا، نرخ اجاره کاهش پیدا میکند.»
اوایل خرداد ماه مهدی هدایت، مدیر عامل سازمان نوسازی شهر تهران با اشاره به تناسب نداشتن عرضه و تقاضای مسکن در پایتخت گفت که ۴۲ درصد خانوارهای تهران زیر خط فقر مسکن هستند.
او با بیان این که تهران در شاخص توانپذیری مسکن وضع خوبی ندارد، تاکید کرد این مساله نیاز شهر به مسکنسازی را تشدید میکند.
هدایت با تاکید بر ضرورتهای تولید مسکن در پایتخت گفت: «در شهر تهران از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۹۵ شاهد کم شدن بعد خانوار از ۵/۱ به ۳/۳ بودیم؛ در حالی که تعداد خانوارها افزایش یافته است.»
او با اشاره به این که آمار شهرنشینی در ایران از ۳۱ درصد در سال ۱۳۳۵ به ۸۵ درصد در سال ۱۴۰۳ رسیده، تاکید کرد این مساله نیاز شهرها به مسکن را افزایش داده است.
هدایت با اشاره به پنج مولفه موثر در حوزه تولید مسکن، شامل واحدهای مسکونی خالی، میزان مهاجرت، بعد خانوار، میزان ازدواج و تعداد واحدهای مسکونی فرسوده و ناپایدار، گفت با توجه به این مولفهها، باید در یک دوره ۱۰ ساله در شهر تهران یکونیم میلیون واحد مسکونی ساخته شود.
فروردین ماه امسال، بانک مرکزی با انتشار گزارشی جدید اعلام کرد در اسفند سال گذشته قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در شهر تهران ۸۱ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان بود که رشدی حدود چهار درصدی را نسبت به ماه قبل از آن (بهمن ماه) نشان میداد.