برنامه جهانی غذا، آژانس متعلق به افغانستان، روز چهارشنبه در شبکه اجتماعی اکس نوشت که بیشترین بار بحرانهای متعدد در افغانستان را دختران و زنان تحمل میکنند و این کشور بدترین کشور جهان برای زنان است.
این روزنامهنگار که از نوشتههایش در رسانه اجتماعی ایکس پیداست نگران است مهاجران افغان ترکیب جمعیتی کشور او را تغییر دهند، در توییتی با عکس یک شناسنامه که به نام یک مرد متولد ولایت غور افغانستان صادر شده است، نوشت: «سازمان ثبت احوال گفت ما به افغانها شناسنامه نمیدهیم. نهاد غیرقانونی سازمان ملی مهاجرت هم گفت ما صادر نکردیم. چرا در این مملکت کسی فاجعه افغانها را گردن نمیگیرد. [این شناسنامه] را عمه من صادر کرده؟»
این نوشته اعتراضی، در برخی سایتهای خبری ایران از جمله روزنامه اصلاحطلب اعتماد بازنشر شده است.
هفته پیش سازمان ملی مهاجرت ایران به جنجالها درباره صدور شناسنامه ایرانی برای مهاجران افغان واکنش نشان داد.
این سازمان در اطلاعیهای گفت: «صدور این شناسنامه به هیچ کدام از طرحهای این سازمان مربوط نمیشود و حضور در طرحهای سازمان، تابعیت ایرانی برای مهاجرین ایجاد نمیکند.»
آیا ایران برای مهاجران افغان شناسنامه صادر میکند؟
جمهوری اسلامی در سالهای اخیر اعلام کرده است برای کودکان مهاجری که از مادر ایرانی متولد شده باشند، شناسنامه ایرانی صادر میکند.
مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۹۸ لایحه پیشنهادی دولت وقت را برای دادن شناسنامه ایرانی به فرزندان مادر ایرانی و پدر غیرایرانی تصویب کرد.
خبرگزاری ایرنا اوایل بهمن ماه امسال گزارش داد با استفاده از این طرح تا کنون ۲۵۰ هزار درخواست در سامانه آنلاین درخواست شناسنامه ثبت شده است.
اما شناسنامههایی که تصویر آنها در کنار ابراز نگرانی از دادن تابعیت به افغانها در شبکههای اجتماعی و رسانهها منتشر شده، محل تولد دارندگان آنها و والدینشان را افغانستان نشان میدهد.
به این ترتیب این شناسنامهها شامل مصوبه مجلس نمیشود.
دستکم یکی از این شناسنامهها مربوط به پدر یک شبهنظامی است که در قالب لشکر فاطمیون برای جمهوری اسلامی در سوریه میجنگیده است اما نه روزنامهنگاری که از این تصویر برای ایجاد نگرانی درباره حضور افغانها در ایران و احتمال سوءاستفاده جمهوری اسلامی از حضور آنها استفاده کرده و نه رسانههایی که این نگرانی را بازنشر کردهاند، ظاهرا نخواستهاند از امکانات موجود در اینترنت از جمله جستوجوی معکوس تصویر (Reversed Image Search) برای پیدا کردن پیشینه عکس استفاده کنند.
این عکس دو سال پیش در گزارشی در سایت مشرقنیوز منتشر شده است.
خبرنگار این رسانه وابسته به سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، شهریور ۱۴۰۰ به دیدار خانواده یک شبهنظامی کشته شده افغان در لشکر فاطمیون به نام علیخان رضایی رفته بود.
جمهوری اسلامی این کشتهشدگان را «شهدای مدافع حرم» میخواند و به فرمان علی خامنهای به خانوادههای آنها اقامت و شناسنامه میدهد.
رمضان رضایی، پدر علیخان، در این گزارش به خبرنگار مشرقنیوز گفته است حکومت جمهوری اسلامی به او و همسرش شناسنامه داده اما پسران و دخترانش نه شناسنامه ندارند نه اقامت ایران.
بهنظر میرسد منتقدان حضور مهاجران افغان در ایران، دانسته یا ندانسته از عکس شناسنامههای صادر شده برای اعضای خانواده لشکر فاطمیون به منظور ایجاد نگرانی از احتمال نفوذ افغانها به ایران و دامن زدن به رفتارهای مهاجرستیزانه استفاده کردهاند.
فاطمیون چیست؟
جمهوری اسلامی ایران ۱۰ سال پیش لشکری از حدود ۲۰ هزار شبهنظامی افغان برای جنگ با مخالفان دولت بشار اسد، دیکتاتور تحت حمایت خود در سوریه، به این کشور فرستاد. این لشکر وابسته به سپاه قدس، شاخه برون مرزی سپاه پاسداران است.
جمهوری اسلامی میگوید لشکر فاطمیون از داوطلبان افغان تشکیل شده اما شواهدی وجود دارد که مهاجران افغان برای حضور در جنگهای نیابتی جمهوری اسلامی در سوریه، تطمیع شدهاند.
یکی از شواهد، وعده اقامت در ایران و شناسنامه ایرانی برای مهاجرانی است که به نیابت از جمهوری اسلامی در سوریه جنگیدهاند.
در سال ۱۳۹۵، سه سال پس از تشکیل لشکر فاطمیون، محمدعلی شهیدی، ریيس بنیاد شهید، به روزنامه جوان، وابسته به سپاه پاسداران گفت رهبر جمهوری اسلامی دستور داده است به نیروهای لشکر فاطمیون تابعیت ایرانی داده شود.
این مقام جمهوری اسلامی با اشاره به احتمال در خطر بودن خانوادههای اعضای فاطمیون در صورت بازگشت به افغانستان، از خامنهای چنین نقل قول کرد: «حفاظت از اين خانوادهها به دوش ماست. به همين دليل حتما برايشان تابعيت درست كنيد و حتما آنها را زير پوشش بنياد شهيد بگيريد.»
با فروکش کردن جنگ در سوریه و گزارشها درباره شکست گروه دولت اسلامی (داعش) در این کشور، پرسشهایی درباره سرنوشت لشکر فاطمیون مطرح شد.
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه وقت جمهوری اسلامی در مصاحبهای گفت که دولت وقت افغانستان میتواند از این افراد در مقابله با داعش استفاده کند.
بامداد روز ۲۰ بهمن گزارشی درباره سقوط مردی ۲۰ ساله به نام الیاس محمدی از روی پل نیایش در تهران منتشر شد.
چندی بعد اعلام شد که محمدی مشغول رفتگری و نظافت پل بود که از سوی فردی از روی پل به پایین پرتاب شد.
به گفته شاهدان، خودروهای عبوری پیکر نیمه جان او را زیر گرفتند که منجر به مرگ این جوان شد.
با وجود حاشیههای متعددی که درباره مرگ الیاس محمدی شکل گرفت، مقامهای جمهوری اسلامی از جمله مدیران شهرداری تهران بهعنوان کارفرمای این جوان از اظهارنظر درباره موضوع و اعلام جزییاتی دقیقتر درباره حادثه خودداری کردهاند.
یکی از بستگان محمدی که نخواست نامی از او برده شود به افغانستاناینترنشنال گفت یک هفته طول کشید تا خانواده مقتول موفق به تحویل گرفتن جسد و انتقالش به هرات شوند.
به گفته این منبع، پیکر الیاس محمدی روز شنبه ۲۸ بهمن در زادگاهش، روستای بند بنفش در استان هرات به خاک سپرده شد.
الیاس محمدی شش سال پیش و در ۱۴ سالگی به ایران مهاجرت کرد.
او روزها در یک میوهفروشی واقع در منطقه پنج تهران کار میکرد و شبها زیر نظر یک شرکت پیمانکار شهرداری، به رفتگری مشغول بود.
پس از انتشار خبر قتل الیاس محمدی، همکاران او به رسانهها گفتند در شب حادثه، همگی مشغول شستن و نظافت دیوارههای روگذر نیایش بودند که یک خودرو پژو پرشیای سیاهرنگ مقابلشان توقف کرد، سرنشین آن از خودرو پیاده شد و به سمت آنان رفت.
به گفته آنها، متهم بدون هیچ مقدمهای با الیاس محمدی گلاویز شد و بعد او را از بالای پل به پایین انداخت.
همکاران این پاکپان درباره اتفاقات بعد از آن توضیح دادند: «فورا به سمت او رفتیم تا مانع فرارش شویم اما قاتل ما را هم تهدید کرد و گفت اگر دنبالش برویم، ما را هم به پایین پرتاب میکند. او سپس سوار خودرو شد و با همراهانش فرار کرد.»
ساعاتی بعد از حادثه، دوربینهای مداربسته منطقه بررسی، شماره پلاک خودروی متهم به قتل شناسایی و راننده خودروی پژو ظهر روز ۲۱ بهمن دستگیر شد.
بر اساس گزارشهای منتشر شده در رسانهها، فرد متهم به قتل جوانی ۲۵ ساله، دارای مدرک لیسانس و از نیروهای بسیج است.
همشهری آنلاین، رسانه وابسته به شهرداری تهران گفتوگویی را با فرد متهم به قتل منتشر کرد که در بخشی از آن درباره فرد مقتول و دیگر پاکپانهای روی پل نیایش گفته بود: «تصور کردم آنها قصد اهانت به پرچمهایی را دارند که کنار اتوبان به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب نصب شده بود و میخواهد آن را از بین ببرد.»
او مدعی شد موضوع را به پلیس گزارش داده است با این حال از خودرویش پیاده شد و پس از درگیری با مقتول، او را هل داد و از بالای پل پرتاب کرد.
همشهری آنلاین مدتی پس از انتشار گفتوگو، خبر را از روی خروجی خود حذف کرد و نسخه جدید مصاحبه را بدون عبارت «اهانت به پرچم» بازنشر کرد.
جمهوری اسلامی در دو هفتهای که از این حادثه میگذرد، درباره کشته شدن الیاس محمدی سکوت کرده است اما کاربران ایرانی شبکههای اجتماعی برای دادخواهی این پاکپان، کارزاری آنلاین راه انداختهاند.
علیرضا زاکانی، شهردار تهران روز سهشنبه اول اسفند، در حاشیه جلسه شورای شهر درباره این ماجرا به خبرنگاران گفت: «بیان ابعاد و جزییات مرگ پاکبان، از حوزه اختیارات ما خارج است.»
مهدی چمران، رییس شورای شهر تهران هم درباره جزییات حادثه اظهار بیاطلاعی کرد و آن را به حوادث و تصادفهایی نسبت داد که عمدتا شبها برای پاکبانان اتفاق میافتد.
همشهری آنلاین پس از مصاحبه اولیه یک بار دیگر با قاتل گفتوگو و جزییاتی از انگیزه او برا این قتل که آن را سهوی نامیده بود، منتشر کرد.
با اینحال تاکنون هویت و اطلاعاتی از پاکبان کشته شده از سوی این رسانه یا مقامات مسئول منتشر نشده است.
روز چهارشنبه دوم اسفند، رسانههای فارسیزبان خارج از ایران نام، تصویر و ملیت الیاس محمدی را منتشر کردند.
با وجود اعلام هویت و ملیت افغان فرد مقتول، طالبان و سفارت افغانستان در تهران تاکنون واکنشی به این حادثه نشان ندادهاند.
