یک مقام قضایی لبنان گفت مقامات این کشور در حال بررسی ناپدید شدن یک افسر امنیتی بازنشسته لبنانی هستند که ظاهرا برادرش در دستگیری رون آراد، خلبان نیروی هوایی اسرائیل، در سال ۱۹۸۶ دست داشته است.
هواپیمای آراد در جریان جنگ داخلی لبنان، بر فراز جنوب این کشور سقوط کرد. اعتقاد بر این بود که او در ابتدا بهدست جنبش شیعه امل دستگیر شده است و نزد آنان نگهداری میشود.
خبرگزاری فرانسه نوشت مدتهاست که گمان میرود او مرده باشد، اما بقایای جسدش هرگز بازگردانده نشده است.
مقام قضایی لبنانی که خواست نامش فاش نشود، سهشنبه دوم دی به این خبرگزاری گفت مقامات در حال بررسی ناپدید شدن احمد شکر، افسر بازنشسته امنیت عمومی، هستند که از هفته گذشته خبری از او در دست نیست.
بر اساس این گزارش، تحقیقات اولیه نشان میدهد که شکر از زادگاهش، نبی شیت، ربوده و به مکانی در نزدیکی شهر زحله منتقل و در آنجا ناپدید شده است.
یک منبع نزدیک به خانواده به خبرگزاری فرانسه گفت احمد شکر برادر حسن شکر است که «از شبهنظامیان گروهی بود که در دستگیری خلبان اسرائیلی، ران آراد، پس از سرنگونی هواپیمایش در ۱۶ اکتبر» در سال ۱۹۸۶ شرکت داشت.
او افزود حسن شکر در سال ۱۹۸۸ در نبردی بین نیروهای اسرائیلی و شبهنظامیان محلی، از جمله شبهنظامیان حزبالله، گروه نیابتی جمهوری اسلامی، کشته شد.
مقام قضایی لبنانی هم گفت اطلاعات نشان میدهد احمد شکر «از سوی دو سوئدی که دو روز قبل از ربوده شدنش به لبنان رسیده بودند، فریب خورده و آن دو نفر همان روز ناپدید شدن شکر از طریق فرودگاه بیروت، لبنان را ترک کردهاند.»
او اضافه کرد: بازرسان در حال بررسی احتمال کشته شدن او به دست ماموران اسرائیلی یا انتقالش به اسرائیل هستند. او افزود که تاکنون هیچ اثری از احمد شکر در لبنان پیدا نشده است.
بر اساس این گزارش، اسرائیل در گذشته چند لبنانی را در تلاش برای تعیین سرنوشت آراد بازداشت کرده است.
به گزارش روزنامه عربی زبان الشرق الاوسط، چاپ بریتانیا، شکر از بستگان فواد شکر، فرمانده نظامی حزبالله است که اسرائیل سال گذشته او را ترور کرد.
به نوشته این روزنامه، حسن شکر بخشی از گروهی به رهبری مصطفی دیرانی، فرمانده وقت امل، بود که در سرنگونی هواپیمای آراد و ربودن او شرکت داشت. این روزنامه نوشت که آراد مدتی در خانهای متعلق به خانواده شکر در نبی چیت نگهداری شد.
مدتهاست که تصور میشود دیرانی، که بعداً از امل جدا شد و به حزبالله پیوست، آخرین فردی بوده که آراد را زنده دیده است. او در سال ۱۹۹۴ به دست کماندوهای نخبه اسرائیلی ربوده شد و یک دهه بعد در تبادل با حزب الله آزاد شد.
اسرائیل معتقد است که آراد پس از مدتی اسارت توسط گروه امل، به تهران تحویل داده شده و از لبنان به ایران و سپس دوباره به لبنان منتقل شده است.
در دو سال اول حبس او، نشانههای متعددی از حیاتش دریافت شد، از جمله عکسها و نامههایی که آخرین آنها در ماهمه ۱۹۸۸ارسال شد.
از اواسط دهه ۱۹۹۰، فرض بر این بود که او مرده است، اگرچه گزارشهای اطلاعاتی در مورد شرایط، زمان و محل مرگ او متفاوت بودهاند.
در سال ۲۰۱۶، گزارشی حاکی از آن بود که آراد در سال ۱۹۸۸ در نزدیکی بیروت کشته و دفن شده است. اما کمیسیون نیروهای دفاعی اسرائیل در سال ۲۰۰۴ مشخص کرد که آراد در دهه ۱۹۹۰ پس از آنکه از درمان پزشکی محروم شد، درگذشته است.
در سال ۲۰۲۱، گزارشهایی مبنی بر ربوده شدن یکی از فرماندهان جمهوری اسلامی به دست ماموران موساد در بحبوحه تلاشهای جدید برای یافتن اطلاعات جدید در مورد آراد منتشر شد. بر اساس این گزارشها، ماموران موساد این فرمانده را از سوریه ربودند تا قبل از انتقال به آفریقای جنوبی و آزادیاش، از او بازجویی کنند.
گفته میشود که این تلاشها هیچ اطلاعات جدید قابل توجهی به همراه نداشته است.
این نشریه بهنقل از منابع آگاه نوشت پس از موفقیتهای نظامی اسرائیل علیه جمهوری اسلامی و گروههای نیابتیاش، نیروهای حزبالله بهطور فزایندهای راهی ونزوئلا شدهاند و بیش از هر زمان دیگر به قاچاق مواد مخدر برای تامین درآمد روی آوردهاند.
مارشال بیلینگزلیا، معاون پیشین وزارت خزانهداری آمریکا در امور تامین مالی تروریسم، در ماه اکتبر و در جلسه استماع «کمیته بینالمللی کنترل مواد مخدر» در سنای آمریکا گفت که بیش از ۴۰۰ فرمانده میدانی حزبالله دستور گرفتهاند به آمریکای لاتین و بهطور مشخص ونزوئلا منتقل شوند. این فرماندهان به حدود ۱۱ هزار نیروی وابسته به حزبالله پیوستهاند که بین سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ وارد ونزوئلا شدهاند.
بهنوشته واشینگتن فریبیکن، اگرچه این گروه مورد حمایت جمهوری اسلامی سالهاست از میزبانی حکومت ونزوئلا بهرهمند بوده، تمرکز فزاینده بر قاچاق مواد مخدر نشان میدهد که حزبالله در تلاش است منابع مالی خود را خارج از جمهوری اسلامی تامین کند.
به گفته منابع آگاه از حضور حزبالله در آمریکای لاتین، ایران سالانه بیش از ۷۰۰ میلیون دلار به حزبالله کمک میکرده است، رقمی که حدود ۷۰ درصد از بودجه سالانه این گروه را تشکیل میدهد، اما اکنون دیگر توان تامین مالی کافی برای سرپا نگه داشتن این نیروی نیابتی را ندارد.
شبکه کان اسرائیل، دوشنبه اول دی گزارش داد که مقامات حزبالله لبنان در مذاکرات اخیر با فرماندهان نیروی قدس سپاه، خواستار افزایش کمک مالی جمهوری اسلامی تا حدود دو میلیارد دلار در سال شدهاند. با این حال، تهران تنها با پرداخت نزدیک به یک میلیارد دلار به اصلیترین گروه نیابتی خود موافقت کرده است.
متیو لویت، تحلیلگر پیشین وزارت خزانهداری آمریکا در حوزه تامین مالی تروریسم و پژوهشگر ارشد کنونی موسسه واشینگتن برای سیاست خاور نزدیک، به واشینگتن فریبیکن گفت بهدلیل جنگ ۱۲روزه، بازگشت تحریمهای دولت ترامپ و بحرانهای انرژی و آب که ماههاست در ایران ادامه دارد، جمهوری اسلامی «ظاهرا دیگر قادر نیست همانند پس از جنگ سال ۲۰۰۶ حزبالله با اسرائیل، هزینههای بازسازی این گروه را تامین کند».
به گفته او، حزبالله در واکنش به این وضعیت، بیش از پیش به تجارت مواد مخدر تکیه کرده است.
محور اصلی فعالیت حزبالله در این حوزه «کوکائین سیاه» است؛ مادهای که به شکل آجرهای زغالمانند در میآید تا از شناسایی آن از سوی نیروهای امنیتی جلوگیری شود.
بهنوشته واشینگتن فریبیکن درآمد حاصل از فروش این مواد مخدر، عملیات تروریستی جهانی حزبالله را تامین مالی میکند، در عین حال حکومت ونزوئلا نیز سهمی از این درآمد را دریافت و از این طریق به بقای خود کمک میکند.
برآورد اداره مبارزه با مواد مخدر آمریکا (DEA) در سال ۲۰۱۶ نشان میدهد که حزبالله سالانه تا ۴۰۰ میلیون دلار کوکائین را از طریق شبکههای جنایی در آمریکای لاتین جابهجا میکند. به گفته یک گزارش بنیاد دفاع از دموکراسیها، این رقم پس از جنگ با اسرائیل اسرائیل بهاحتمال زیاد افزایش یافته است.
افزایش نقش حزبالله در تجارت مواد مخدر همزمان با تشدید اقدامات آمریکا برای مقابله با قاچاق در منطقه رخ داده است. دولت ترامپ از پاییز امسال، در چارچوب آنچه «درگیری مسلحانه غیر بینالمللی» با کارتلها مینامد، حملات خود به قایقهای قاچاق مواد مخدر را آغاز کرد. آمریکا این کارتلها را «سازمانهای تروریستی خارجی» اعلام کرده است.
مقامهای کنونی و پیشین آمریکا گفتهاند که از افزایش فعالیتهای حزبالله در ونزوئلا آگاه هستند. مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، اوایل دسامبرگفت ونزوئلا به مرکز فعالیتهای جمهوری اسلامی در نیمکره غربی تبدیل شده است.
روبیو گفت: «حکومت ایران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و حتی حزبالله در آمریکای جنوبی حضور دارند و یکی از پایگاههای اصلی آنها، بهویژه برای ایرانیها، ونزوئلا است. جایی که آنها پرچم خود را در نیمکره ما برافراشتهاند، خاک ونزوئلا است.»
ویلیام بار، دادستان کل پیشین ایالات متحده، نیز جمعه در مصاحبهای پادکستی به نقش حزبالله در قاچاق مواد مخدر اشاره کرد.
بار گفت: «ونزوئلا یک دشمن راهبردی و تهدیدی برای ایالات متحده است. این کشور پایگاهی برای حزبالله است، از حزبالله حمایت میکند و در انواع معاملات، از پولشویی گرفته تا توافقهای دیگر، برای تسهیل قاچاق مواد مخدر حزبالله به داخل آمریکا نقش دارد.»
او ونزوئلا را «لنگر حزبالله در نیمکره ما» توصیف کرد.
در حالی که مقامهای آمریکایی درباره نقش حزبالله در قاچاق مواد مخدر در ونزوئلا سخن میگویند، علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، نیز به کارزار فشار اخیر دولت ترامپ علیه نیکلاس مادورو، رییسجمهوری ونزوئلا، واکنش نشان داده است. خامنهای هفته گذشته در یک سخنرانی عمومی، توقیف یک نفتکش در دریای کارائیب از سوی دولت ترامپ را محکوم کرد.
با این حال، به گفته مایکل روبین، پژوهشگر ارشد موسسه امریکن اینترپرایز، شراکت میان ونزوئلا و جمهوری اسلامی، و نیروهای نیابتی آن، صرفا مالی نیست و ریشههای ایدئولوژیک نیز دارد.
روبین به واشنگتن فری بیکن گفت: «انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ روحالله خمینی در ایران به همان اندازه که اسلامی بود، یک انقلاب چپگرایانه هم محسوب میشد. در واقع، کل ائتلاف او بر ادغام این دو گرایش بنا شده بود. حالا ۴۶ سال بعد، اگر نمودار همپوشانی ضدآمریکایی را ترسیم کنیم، همپوشانی قابلتوجهی میان گروههای شبهنظامی شیعه مانند حزبالله و دولتهای سوسیالیستی مانند ونزوئلا دیده میشود.»
تماس تلفنی گزارششده در ۹ دسامبر میان مادورو و مسعود پزشکیان، رییس دولت در جمهوری اسلامی، نیز مؤید همین دیدگاه است.
پزشکیان در این تماس گفت: «جمهوری اسلامی، ونزوئلا را دوست و متحد واقعی خود میداند و در تمامی شرایط، بهویژه در وضعیت حساس کنونی، از این کشور حمایت میکند.»
حساب رسمی عبدالحمید جببه، نخست وزیر لیبی در فیسبوک سهشنبه دوم دی نوشت الفيتوری غريبيل، رییس ستاد نیروهای زمینی ارتش لیبی، محمود القطيوی، مدیر صنایع نظامی، محمد العصاوی دياب، مشاور رییس ستاد کل ارتش لیبی و محمد عمر احمد محجوب، عکاس دفتر رسانهای رییس ستاد کل، دیگر مسافران این پرواز بودند و همگی در پی این حادثه جان خود را از دست دادهاند.
پیش از این حادثه، وزارت دفاع ترکیه اعلام کرده بود که الحداد به دعوت رسمی سلجوق بایراکتاراوغلو، رییس ستاد کل نیروهای مسلح ترکیه، به آنکارا سفر کرده و در دیداری رسمی با یاشار گولر، وزیر دفاع ترکیه، گفتوگو داشته است.
سقوط پس از ۴۰ دقیقه پرواز
به گزارش روزنامه صباح یک فروند جت تجاری فالکون ۵۰ که از فرودگاه اسنبوغا در آنکارا، پایتخت ترکیه، به مقصد طرابلس در لیبی پرواز کرده بود، دقایقی پس از برخاستن از صفحه رادار ناپدید و در نزدیکی شهرستان هایمانا سقوط کرد.
این هواپیما سهشنبه دوم دی، حدود ۴۰ مایل (حدود ۶۵ کیلومتر) پس از ترک فرودگاه از صفحه رادار خارج شد.
در پی این حادثه مقامهای ترکیه اعلام کردند بقایای هواپیما در نزدیکی منطقه هایمانا در استان آنکارا پیدا شده است.
علی یرلیکایا، وزیر کشور ترکیه، در پیامی در شبکههای اجتماعی اعلام کرد تماس با این جت تجاری که ساعت ۲۰:۱۰ به وقت محلی از آنکارا به مقصد طرابلس پرواز کرده بود، ساعت ۲۰:۵۲ قطع شده است.
به گفته او، پیش از قطع کامل ارتباط، یک پیام «درخواست فرود اضطراری» از حوالی هایمانا دریافت شده بود، اما پس از آن تماس دوباره برقرار نشد.
در پی این سانحه، پروازها در آنکارا بهطور موقت متوقف شد.
تصاویر منتشرشده از دوربینهای امنیتی، لحظه سقوط هواپیما را همراه با انفجار شدید نشان میدهد.
رسانههای ترکیه همچنین تصاویری از آخرین موقعیت ثبتشده هواپیما روی رادار منتشر کردهاند که نشان میدهد هواپیما مدت کوتاهی پس از برخاستن دچار مشکل شده است.
فالکون ۵۰
بر اساس اطلاعات منتشرشده، این هواپیما یک جت تجاری سهموتوره فالکون ۵۰ ساخت شرکت فرانسوی داسو بوده و با شماره ثبت ۹اچ-دیافجی پرواز میکرد.
برخی رسانهها گزارش دادهاند این هواپیما به یک شرکت خصوصی مستقر در مالت تعلق داشته است.
فالکون ۵۰ قابلیت پرواز تا حدود شش و نیم ساعت را دارد و معمولا برای پروازهای دولتی و تجاری استفاده میشود.
