مطالب مرتبط
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، گفت هیچکس در ایران برنامه هستهای را رها نخواهد کرد. او افزود جمهوری اسلامی سالها نشان داده که به پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (انپیتی) پایبند است، اما این پیمان «نتوانست از برنامهمان محافظت کند».
این سخنان عراقچی در حالی است که بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در پیامی ویدیویی هشدار داده: «اگر ایران برنامه هستهای خود را از سر بگیرد، با همان قاطعیت وارد عمل خواهیم شد.»
وزیر خارجه جمهوری اسلامی اضافه کرد: «پذیرش آتشبس از سوی ایران، با هدف حفظ برتری اخلاقی و ارزشی صورت گرفت. این تصمیم بر پایه ایجاد رویکردی جدید در سیاست خارجی ایران بنا شده است که بر ارزشهای منطقهای و اسلامی تکیه دارد.»
او اشاره کرد که حملات نظامی علیه جمهوری اسلامی بر مسیر آینده حکومت ایران در زمینه برنامه اتمی تاثیرات عمیق و گستردهای خواهد داشت.
عراقچی گفت: «بهنظر من نگاه ما به برنامه هستهای و به نظام عدم اشاعه، دستخوش تغییراتی خواهد شد که فعلا نمیتوانم درباره جهتگیری دقیق آن قضاوت کنم.»
در پی حمله نظامی آمریکا به تاسیسات اتمی جمهوری اسلامی، دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، گفت این حملات برنامه هستهای تهران را به طور کامل نابود کرده است.
مجلس تعلیق همکاری جمهوری اسلامی با آژانس را تصویب کرد
علیرضا سلیمی، سخنگوی هیاترییسه مجلس، چهارشنبه چهارم تیر گفت نمایندگان کلیات و جزییات طرحی را تصویب کردند که طبق آن همکاریهای جمهوری اسلامی با آژانس بینالمللی انرژی اتمی تعلیق میشود.
او افزود طبق مصوبه مجلس، ماموران آژانس حق ورود به کشور برای بازرسی ندارند مگر اینکه امنیت تاسیسات هستهای و فعالیت صلحآمیز هستهای کشور تضمین شود و این هم منوط به موافقت شورای عالی امنیت ملی است.
تصویب این طرح در حالی است که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، خواستار ازسرگیری فوری فعالیتهای راستیآزمایی هستهای در ایران شده است.
سلیمی در ادامه سخنانش گفت: «مجلس در مصوبات خود مجازاتی تعیین کرده برای کسانی که اجازه ورود ماموران آژانس به کشور را میدهند. مصوبات مجلس شامل همکاریهای پادمانی و فراپادمانی میشود.»
براساس گزارش گروسی به شورای حکام، در حملات اخیر ایالات متحده به تاسیسات فردو و نطنز، ورودیهای زیرزمینی، جادههای دسترسی و بخشهایی از سالنهای غنیسازی آسیب دیدهاند و احتمال آلودگی موضعی مواد پرتوزا و شیمیایی وجود دارد. آژانس تاکید کرده که رآکتورهای تحقیقاتی و نیروگاههای قدرت ایران در جریان حملات هدف قرار نگرفتهاند.
با توجه به اهمیت تایید موجودی بیش از ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنیشده تا ۶۰ درصد که پیش از آغاز حملات در ۱۳ ژوئن ثبت شده بود، آژانس خواستار دسترسی سریع به سایتها برای ارزیابی دقیق وضعیت و تداوم بازرسیها شده است.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرد پس از حملات هوایی آمریکا به تاسیسات هستهای ایران، محل نگهداری حدود ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنیشده جمهوری اسلامی نامشخص است.
گروسی در گفتوگو با شبکه فاکسنیوز افزود ایران مدعی شده برای اقدامات محافظتی این مواد را جابهجا کرده، اما آژانس از محل دقیق آن اطلاعی ندارد.
او تاکید کرد تاسیسات نطنز آسیب جدی دیده و اصفهان نیز خسارت دیده است، اما هنوز امکان بازرسی مستقیم فراهم نشده.
گروسی خواستار ازسرگیری فوری فعالیتهای نظارتی آژانس شد و افزود: «وظیفه من، ردیابی هر گرم اورانیوم در ایران است.»
او در واکنش به اظهارات مقامهای آمریکایی مبنی بر ناکامماندن برنامه ایران برای رسیدن به سلاح اتمی گفت: «داشتن اورانیوم ۶۰ درصد بهتنهایی کافی نیست، اما مهمتر از آن این است که بدانیم این مواد کجاست.»
سهشنبه سوم تیر، در دوازدهمین روز جنگ جمهوری اسلامی و اسرائیل، رییسجمهوری آمریکا از برقراری آتشبس میان طرفین خبر داد، اما با وجود تاکید دونالد ترامپ بر رعایت آتشبس، گزارشها از نقض آتشبس از سوی جمهوری اسلامی و البته وقوع چندین انفجار در شهرهای مختلف کشور حکایت داشتند.
تا نیمههای شب نیز گزارشهایی از فعالیت پدافند در چندین شهر ایران شنیده شد.
مشروح تحولات جنگ در ایران در دو روز گذشته را اینجا بخوانید.
چندین کارشناسان به ایراناینترنشنال گفتند جمهوری اسلامی به آنچه قبل از حملات هوایی اسرائیل و آمریکا بود، باز نخواهد گشت، اما اینکه در آینده چه رخ خواهد داد، نامشخص است.
این کارشناسان افزودند ایران اکنون با یک انتخاب تعیینکننده روبرو است: دکترین خصومت چند دههای خود نسبت به اسرائیل و آمریکا را کنار بگذارد، یا آن را تقویت کند و خطر فروپاشی را بپذیرد.
الکس وطنخواه، مدیر برنامه ایران «موسسه خاورمیانه» در این زمینه گفت: «این علی خامنهای است که جهانبینیاش مسلما در مرکز این مساله قرار دارد که چرا وارد درگیری شدیم.»
چندین تحلیلگر خاورمیانه به ایراناینترنشنال گفتند حکومت مذهبیان که زمانی غیرقابل نفوذ تلقی میشد، اکنون در حال فروپاشی است، اقتدارش در داخل تضعیف شده و آیندهاش نامشخص است.
وطنخواه این پرسش را مطرح کرد که چه واکنشی از درون رژیم نشان داده میشود و افزود: «سیاستهای تندروها، قدرتنمایی، داشتن موشکهای بالستیک، اقدامات مقاومتی، مبارزه علیه آمریکا و اسرائیل. اینها این فاجعه را برای ایران به ارمغان آوردند.»
تهران در دفاع از حریم هوایی خود، محافظت از مقامات و وفاداران به حکومتش و همچنین حفاظت از برنامههای هستهای و موشکی خود شکست خورد.
در حالی که جمهوری اسلامی مدتهاست به بیثباتی در منطقه دامن میزند، این اولین بار در دهههای اخیر است که جنگ به خاک خود ایران میرسد. این ممکن است یک نقطه عطف باشد.
وطنخواه گفت: «جنگ علیه اسرائیل و ایالات متحده به عنوان چیزی که در خارج از مرزهای ایران انجام میشود، تبلیغ میشد. این جنگ ناگهان در خاک ایران و به معنای واقعی کلمه در شهرها و شهرستانهایی که مردم در آن زندگی میکنند، به وقوع پیوست.»
تغییر در راه است
این لرزش داخلی ممکن است منجر به فروپاشی نشود، اما میتواند دگرگونی جدی ایجاد کند.
آوی ملامد، یک مقام سابق اطلاعاتی اسرائیل و بنیانگذار «درون خاورمیانه: دیدگاههای اطلاعاتی»، گفت: «من انتظار پسلرزههای قابلتوجهی را در ساختار رژیم دارم.»
ملامد افزود: «تغییر در درون رژیم، نه تغییر رژیم. اما باز هم، ممکن است تغییر در درون رژیم منجر به پویایی شود که در نهایت باعث تغییر رژیم میشود.»
در همین حال، دولت ترامپ در حال شادی پیروزی است. دونالد ترامپ روز سهشنبه در شبکه اجتماعی تروث سوشال نوشت که چین اکنون میتواند خرید نفت از ایران را از سر بگیرد- چرخشی شدید نسبت به تهدیدهای قبلیاش.
ترامپ نوشت: «چین اکنون میتواند به خرید نفت از ایران ادامه دهد. امیدوارم که آنها مقدار زیادی هم از آمریکا خریداری کنند. این افتخار بزرگی برای من بود که این اتفاق بیفتد!»
تنها یک ماه پس از هشدار به جهان در مورد خرید نفت ایران، ترامپ به خبرنگاران گفت که امیدوار است ایران «یک کشور تجارتکننده بزرگ» باشد.
کارشناسان میگویند این واقعیت که ایران و اسرائیل سیگنال آتشبس را پذیرفتند، نشان میدهد که هیچ یک از طرفین خواهان درگیری طولانیمدت نیستند.
به گفته کامران متین، استاد روابط بینالملل در دانشگاه ساسکس، اکنون به نظر میرسد که سطحی از تغییر سیاسی اجتنابناپذیر است.
او گفت: «انواع امتیازاتی که ایران مجبور خواهد شد در مذاکرات احتمالی پس از آتشبس بر سر پروژههای هستهای و موشکی خود بدهد، بسیار فراتر از محدودیتهای ایدئولوژیک سیاسی رهبری فعلی علی خامنهای است.»
متین افزود: «او از هفتم اکتبر مجبور شده در مورد مسائل مهم امنیت ملی به طور مکرر متناقض باشد.»
در حال حاضر، ناظران از نزدیک نظارهگر هستند تا ببینند آیا جمهوری اسلامی که احساس ضعف میکند، در داخل کشور به شدت واکنش نشان میدهد یا خیر.
روز دوشنبه دوم تیر، مقامات ایرانی محمدامین مهدوی شایسته را به اتهام جاسوسی برای اسرائیل اعدام کردند.
متین هشدار داد: «رژیم ممکن است با تشدید چشمگیر سرکوب مخالفان و حتی تکرار اعدامهای دستهجمعی زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷، به دنبال کاهش حس تحقیر خود باشد.»
چنین اقدامی میتواند اعتراضات گستردهای را برانگیزد و به طور بالقوه جمهوری اسلامی شکننده را به سمت فروپاشی سوق دهد.
حملات هوایی ممکن است پایان یافته باشد، اما نبرد واقعی برای آینده ایران تازه آغاز شده است. حملات اسرائیل جمهوری اسلامی را تا مغز استخوان لرزاند، رهبری آن آسیب دیده، ساختار قدرتش در معرض خطر قرار گرفته و مشروعیتش در داخل کشور عمیقا از بین رفته است.
نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد در نامهای به شورای امنیت این نهاد اعلام کرد حمله سپاه پاسداران به پایگاه العدید آمریکا در قطر طبق حقوق بینالملل و حقوق بینالملل بشردوستانه بوده و خسارت جانبی وارد نشده است.
