در پی انفجار مرگبار روز ششم اردیبهشت در بندر رجایی بندرعباس، که به گفته منابع رسمی تاکنون دستکم ۷۰ کشته و بیش از هزار و ۳۰۰ زخمی بر جای گذاشته، گزارشها از نقش بنیاد مستضعفان، وابسته به دفتر علی خامنهای، و سپاه پاسداران در این حادثه خبر میدهند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس اعلام کرده منشا انفجار، انباری بوده که نهایتا تحت مالکیت بنیاد مستضعفان قرار دارد؛ نهادی که وزارت خزانهداری آمریکا بهدلیل حمایت مالی از رهبر جمهوری اسلامی و سرکوب مخالفان تحریم کرده است.
همزمان با سکوت مقامهای حکومتی درباره علت انفجار، گزارشهای اختصاصی ایراناینترنشنال حاکی از آن است که شرکت «سینا»، متعلق به بنیاد مستضعفان، سالهاست مواد شیمیایی خطرناک مورد استفاده در صنایع موشکی را در پوشش مواد غذایی جابهجا کرده است. این شرکت بیش از نیمی از عملیات کانتینری کشور را در اختیار دارد و محوطه اختصاصی آن محل وقوع انفجار بوده است.
یک کارگر سابق بندر رجایی به ایراناینترنشنال گفته آمار واقعی کشتهشدگان، از جمله پرسنل شرکت سینا، کارگران افغان و بلوچ، و رانندگان کامیون، بیش از ۳۰۰ نفر است. به گفته او برخی کانتینرها پس از انفجار توسط نیروهای اطلاعات سپاه به مناطق تحت کنترل قرارگاه خاتم منتقل یا غرق شدهاند.
شیرین عبادی، برنده جایزه نوبل صلح، در بیانیهای به مناسبت روز جهانی کارگر، این فاجعه را نمادی از «سیاستهای ضدانسانی حاکمان» خواند و گفت: «کارگران، نخستین قربانیاناند.»
آندره سلا، استاد شیمی در کالج دانشگاهی لندن، نگهداری ماده پرانرژی در وسط انبار بندر را «کاملا دیوانگی» توصیف کرد و گفت جمهوری اسلامی برای دور زدن تحریمها از چنین روشهایی استفاده کرده است.
در حالی که دولت هنوز گزارشی رسمی از دلیل انفجار منتشر نکرده، معاون سیاسی صداوسیما ادعا کرده که «واقعیتها» بهصورت زنده پوشش داده شده است. در مقابل، سخنگوی دولت پزشکیان صدور دستور برای اطلاعرسانی نکردن را تأیید کرده و گفته هدف آن «صدای واحد» بوده است.
همزمان گزارشهای متعددی از اعمال محدودیت برای برگزاری مراسم سوگواری، فضای امنیتی در بندرعباس، و تهدید فعالان رسانهای منتشر شده است.
در بعد اقتصادی، تحلیلگران وابستگی تجارت ایران به بندر رجایی را «غیربهینه و پرریسک» توصیف کرده و نسبت به بحران ساختاری در مدیریت بنادر هشدار دادهاند.
در حالی که مقامهای حکومتی از بازگشت فعالیت بندر به حالت عادی خبر میدهند، همچنان عملیات جستوجو برای یافتن مفقودشدگان ادامه دارد و کارشناسان وزارت بهداشت از آسیبهای روانی گسترده در میان بازماندگان خبر دادهاند.
در این ارتباط بیشتر بخوانید: یک کارگر بندر رجایی به ایران اینترنشنال: بیش از ۳۰۰ نفر در انفجار کشته شدند


محسن مهدوی، دانشجوی فلسفه و فعال فلسطینی دانشگاه کلمبیا، که هنگام دعوت به مصاحبهای مرتبط با فرآیند گرفتن شهروندی ایالات متحده در ایالت ورمانت بازداشت شده بود، به حکم یک قاضی فدرال آزاد شد.
جفری کرافورد، قاضی فدرال، بازداشت محسن مهدوی به دست ماموران اداره مهاجرت را تلافیجویانه خوانده بود.
مهدوی، ۳۴ ساله، از فعالان شناختهشده جنبش حمایت از فلسطین در دانشگاه کلمبیا، چهارشنبه ۱۰ اردیبهشت، بیش از دو هفته پس از بازداشت آزاد شد.
او در حالی بازداشت شد که تصور میکرد برای یک مرحله از روند کسب شهروندی آمریکا به مصاحبهای در نزدیکی شهر برلینگتون در ایالت ورمانت دعوت شده است.
واشینگتنپست گزارش داده قاضی کرافورد در جلسه رسیدگی اعلام کرد مهدوی «دلایل محکم و معتبری ارائه کرده که او در تلافی صحبتهایی که پیشتر در دانشگاه کلمبیا در چارچوب آزادی بیان ایراد کرده بود، بازداشت شده است.»
به نوشته نیویورک تایمز، نیز قاضی ضمن اشاره به شباهتهای سیاسی دوران کنونی با دوره مککارتیسم گفت: «این نخستینبار نیست که دولت آمریکا برای ساکت کردن اعتراضات، به اقدامات بازدارنده متوسل میشود.»
بنا بر حکم دادگاه، مهدوی که هنوز به هیچ جرمی متهم نشده است، اجازه دارد تا پایان رسیدگی به پرونده مهاجرتیاش، بیرون از بازداشتگاه زندگی و از خود دفاع کند.
قاضی کرافورد در حکم خود به دریافت بیش از ۹۰ نامه از افراد مختلف از جمله استادان دانشگاه و افرادی که «بسیاری از آنها یهودی بودند» اشاره کرده و نوشته آنها در نامههای خود مهدوی را فردی «صلحطلب» و «متعهد به گفتوگوی مدنی» توصیف کردهاند.
از کرانه باختری تا دانشگاه کلمبیا
به گزارش واشینگتنپست، مهدوی که در اردوگاه پناهندگان در کرانه باختری به دنیا آمد در در سال ۲۰۱۸ تحصیل در دانشگاه لیهای در پنسیلوانیا را آغاز کرد و در سال ۲۰۲۱ به دانشگاه کلمبیا منتقل شد.
به گفته وکلای این دانشجوی فلسطینی، او پس از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ گروه حماس به اسرائیل، از منتقدان آشکار جنگ غزه شد، اما از مارس ۲۰۲۴ فعالیت سیاسی در دانشگاه را کنار گذاشت.
مهدوی در یکی از تجمعات سال ۲۰۲۳، بهصورت آشکار با فردی که اظهارات یهودستیزانه مطرح کرده بود مخالفت کرد و جریان این برخورد در نشریه دانشجویی کلمبیا اسپکتیتور (Columbia Spectator) نیز گزارش شد.
واکنشها به آزادی محسن مهدودی
مایکل درشر، دادستان دولت فدرال در ورمانت، گفت که بازداشت مهدوی غیرقانونی نبوده و او نباید آزاد شود، چون شهروند آمریکا نیست و امکان فرار از کشور را دارد.
به نوشته واشینگتن پست، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه دولت ترامپ هم در یادداشتی درباره بازداشت مهدوی نوشته بود که فعالیتهای او ممکن است به گسترش یهودستیزی بینجامد و روند صلح خاورمیانه را تضعیف کند.
دولت ترامپ میگوید تظاهرات حامیان فلسطین در دانشگاهها موجب تحریک به خشونت شده است، اما منتقدان میگویند مقامات دولتی و دادستانی برای این ادعا، هیچ شواهدی ارائه ندادهاند.
آنا کلی، سخنگوی کاخ سفید، هم در گفتوگو با واشینگتنپست گفت: «تحصیل در آمریکا یک امتیاز است، نه یک حق. هر غیرشهروندی که تهدیدی برای امنیت ملی باشد باید فورا اخراج شود.»
در سوی مقابل، نمایندگان ایالت ورمانت، از جمله سناتورها برنی سندرز و پیتر ولش و نبکا بالینت، یکی از نمایندگان این ایالت در کنگره، در بیانیهای مشترک اعلام کردند که بازداشت مهدوی اقدامی ناعادلانه و خلاف قانون اساسی بود و آزادی او «پیروزی برای حق دادرسی و عدالت» است.
وکلای محسن مهدوی تاکید کردند که آزادی او، گرچه پایان پرونده نیست، اما موقعیت او را برای دفاع از خود بهشدت تقویت میکند.
جاشوآ باردوید، وکیل مهاجرت در نیویورک، به واشینگتنپست گفت: «دفاع از پرونده مهاجرتی در حالی که در بازداشت هستید بسیار دشوارتر است، چرا که دولت میتواند حوزه قضایی را انتخاب کند و برخی دادگاهها بهشدت طرف دولت هستند.»

پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، با اشاره به حمایت جمهوری اسلامی از حوثیهای یمن گفت که تهران تاوان «حمایت مرگبار» خود از حوثیها را خواهد داد.
هگست، چهارشنبه ۱۰ اردیبهشت، در رسانه اجتماعی ایکس نوشت: «پیامی برای ایران: حمایت مرگبارتان از حوثیها را میبینیم. دقیقا میدانیم چه میکنید. شما بهخوبی میدانید ارتش آمریکا چه تواناییهایی دارد. به شما هشدار داده شده است. تاوان آن را در زمان و مکانی که ما تعیین میکنیم خواهید داد.»
هشدار شدیداللحن وزیر دفاع آمریکا، تنها سه روز مانده به دور چهارم مذاکرات ایالات متحده و جمهوری اسلامی داده میشود.
قرار است استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه، شنبه ۱۳ اردیبهشت دور چهارم مذاکرات با عباس عراقچی را در رم، پایتخت ایتالیا، برگزار کند.
هشدارهای قبلی ترامپ
پیش از این نیز دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، چند بار به جمهوری اسلامی هشدار داده بود که هزینه حمایت از حوثیهای یمن را خواهد پرداخت.
رییسجمهوری آمریکا نخستین بار، شنبه ۲۵ اسفند در شبکه اجتماعی خود، تروث سوشیال، در پیامی از حمله به مواضع حوثیها در یمن خبر داد و تاکید کرد اگر جمهوری اسلامی فورا به حمایت از این گروه خاتمه ندهد، ایالات متحده «این بار مهربان نخواهد بود».
ترامپ در آن پیام خطاب به مقامهای حکومت ایران نوشت: «حمایت از تروریستهای حوثی باید فورا متوقف شود! بههیچ وجه مردم آمریکا، رییسجمهوری آنها که یکی از بزرگترین آرای مردمی در تاریخ انتخابات ریاستجمهوری را کسب کرده، یا مسیرهای کشتیرانی جهانی را تهدید نکنید. اگر چنین کنید، مراقب باشید، زیرا آمریکا شما را کاملا مسئول خواهد دانست و این بار مهربان نخواهیم بود!»
او همچنین خطاب به حوثیهای یمن گفت: «زمان شما تمام شده و حملاتتان باید از امروز متوقف شود؛ در غیر این صورت، جهنمی بر سرتان نازل خواهد شد که مشابه آن را هرگز ندیدهاید.»
پیت هگست، وزیر دفاع ایالات متحده، هم هشدار داد حملات حوثیها به کشتیها و هواپیماهای آمریکایی «تحمل نخواهد شد» و جمهوری اسلامی بهعنوان پشتیبان این گروه «در جریان این پیام قرار دارد».
او افزود: «آمریکا تحت ریاستجمهوری دونالد ترامپ، هرگز عقبنشینی نخواهد کرد.»
پس از آن، ترامپ دست کم دو بار دیگر بهصراحت به جمهوری اسلامی برای حمایت از حوثیهای یمن هشدار داد.
او دوشنبه ۲۷ اسفند در پیامی دیگر در تروث سوشیال نوشت: «از این لحظه به بعد، هر شلیکی که به دست حوثیها انجام شود، بهعنوان شلیکی از سوی تسلیحات و رهبری ایران در نظر گرفته خواهد شد. ایران مسئول شناخته خواهد شد، پیامدهای آن را متحمل خواهد شد، و این پیامدها جدی خواهند بود.»
او افزود: «هیچکس نباید فریب بخورد! صدها حملهای که از سوی حوثیها، این تبهکاران و اوباش شرور مستقر در یمن که مورد نفرت مردم یمن هستند، انجام میشود، همگی از ایران نشات میگیرند و از سوی ایران هدایت میشوند.»
ارتش ایالات متحده ۲۵ اسفند عملیاتی گسترده علیه حوثیها در یمن را آغاز کرد. این عملیات همچنان ادامه دارد.
رییسجمهوری آمریکا، بار دیگر و برای آخرین بار تا کنون، دوشنبه فروردینماه، هشدار داد که اگر حملات حوثیها متوقف نشود، آمریکا به حملات علیه مواضع این گروه تحت حمایت جمهوری اسلامی ادامه خواهد داد. او گفت: «درد واقعی هنوز در راه است، هم برای حوثیها و هم برای حامیانشان در ایران.»
ترامپ با اشاره به حملات مداوم ایالات متحده علیه حوثیها در یمن در شبکه اجتماعی تروتسوشال نوشت: «انتخاب برای حوثیها روشن است؛ اگر شلیک به کشتیهای آمریکایی را متوقف کنید، ما نیز حملات را متوقف خواهیم کرد.»
رییسجمهوری آمریکا افزود: «در غیر این صورت، ما تازه شروع کردهایم و درد واقعی هنوز در راه است، هم برای حوثیها و هم برای حامیانشان در ایران.»
با این حال، ترامپ از زمان آغاز مذاکره با جمهوری اسلامی، با وجود ادامه عملیات نظامی علیه حوثیها، از تکرار تهدیدهای خود در این زمینه علیه تهران خودداری کرده است.

همزمان با «روز یادبود» قربانیان جنگهای اسرائیل، در یکی از گستردهترین آتشسوزیها در تاریخ این کشور، آتش از سهشنبه شب، جنگلهای اطراف اورشلیم را فراگرفت وهزاران نفر را به ترک خانههایشان واداشت، جادههای اصلی را مسدود کرد و دولت را ناچار ساخت از کشورهای دیگر کمک بخواهد.
تایمز اسرائیل، چهارشنبه ۱۰ اردیبهشت، به نقل از فرمانده آتشنشانی منطقه اورشلیم گزارش داد این آتشسوزی ممکن است بهلحاظ وسعت و دامنه، بزرگترین آتشسوزی در تاریخ اسرائیل باشد.
بنا بر این گزارش، تا عصر چهارشنبه، و در شرایطی که شعلههای آتش ۲۹۰۰ هکتار از مناطق جنگلی را در برگرفته است، ۱۶۳ واحد آتشنشانی، به همراه ۱۲ هواپیمای اطفای حریق، از سراسر کشور به منطقه اعزام شدند.
تایمز اسرائیل نوشته سرعت گسترش آتش چنان بود که پلیس مجبور شد دستور تخلیه چند منطقه مسکونی را صادر کند و بزرگراههای اصلی، از جمله بزرگراه شماره ۱ که اورشلیم را به تلآویو متصل میکند، را برای ساعاتی ببندد.
ویدیوهایی از شعلههای آتش در حاشیه این بزرگراه و دود پراکنده در آسمان، شدت و ابعاد این حادثه را نشان میدهد.
رویترز گزارش داده که تصاویر منتشر شده در شبکههای اجتماعی و رسانههای محلی نشان میدهد که شماری از رانندگان خودروهای خود را رها کرده و برای فرار از آتش، پای پیاده به مناطق امن پناه بردهاند.
به گزارش رسانههای اسرائیلی، دستکم ۱۸ نفر، از جمله دو زن باردار و دو نوزاد، در اثر استنشاق دود یا سوختگی به بیمارستان منتقل شدهاند. ۱۲ آتشنشان هم در جریان عملیات اطفا دچار جراحات سطحی شدند.

ورود ارتش برای کمکرسانی و درخواست از کشورهای دنیا
ستاد کل نیروهای مسلح اسرائیل اعلام کرد که به فرماندهی جبهه داخلی، نیروی هوایی و یگانهای پشتیبانی دستور داده شده تا در عملیات مهار آتشسوزی مشارکت کنند. نیروهای جستوجو و نجات ارتش، واحدهای مهندسی، و هواپیماهای سی-۱۳۰جی سوپر هرکولس نیروی هوایی هم برای پخش مواد ضدحریق در منطقه به پرواز درآمدهاند.
به گزارش رویترز، وزارت امور خارجه اسرائیل هم از چند کشور اروپایی از جمله یونان، ایتالیا، کرواسی، بلغارستان و قبرس درخواست کمک کرده است.
رویترز نوشته برخی از این کشورها هواپیماها و بالگردهای ویژه اطفای حریق را برای اعزام به اسرائیل آماده کردهاند.
در پی این آتشسوزی، سازمان آتشنشانی و نجات اسرائیل روشنکردن هرگونه آتش در فضای باز را تا ۱۷ اردیبهشت ممنوع اعلام کرد. این ممنوعیت شامل برنامههای کبابپزی خانوادگی در پارکها هم میشود که همزمان با روز استقلال اسرائیل، در ۱۰ اردیبهشت، در اسرائیل رایج است.
مقامهای این سازمان هشدار دادهاند که با توجه به گرمای شدید هوا، حتی یک جرقه کوچک میتواند به فاجعهای گسترده بدل شود.
بازداشت جند مظنون به آتشافروزی
تایمز اسرائیل نوشته است مقامات هنوز به شکل رسمی اعلام نکردهاند چه عاملی موجب این آتشسوزی شده اما پلیس اعلام کرده چند مظنون را در ارتباط با احتمال دستداشتن در آتشسوزی عمدی بازداشت کرده است.
به گفته مقامها به رسانههای اسرائیلی، یکی از بازداشتشدگان مردی ساکن ام طوبا در شرق اورشلیم است که با فندک و مواد آتشزا در محل آتشسوزی دستگیر شده است. شاباک، سازمان امنیت داخلی اسرائیل هم تحقیقاتی را درباره احتمال انگیزههای سیاسی یا خرابکارانه آغاز کرده است.
به گزارش تایمز اسرائیل، برخی از مقامات، از جمله ایتامار بن گویر، وزیر امنیت ملی اسرائیل، در اشاره به عوامل احتمالی دخیل در این آتشسوزی از تعبیر «تروریستهای آتشافروز» استفاده کردهاند.

این حادثه در شرایطی رخ داده که آژیرهای یادبود کشتهشدگان جنگهای اسرائیل ساعت ۱۱ صبح چهارشنبه به صدا درآمد. همزمانی این فاجعه زیستمحیطی با این مناسبت ملی در اسرائیل، ابعاد روانی حادثه را تشدید کرده است.
بر اساس پیشبینی سازمان هواشناسی اسرائیل، موج گرما در روزهای آینده ادامه خواهد داشت و احتمال وزش باد شدید در مناطق کوهستانی وجود دارد.
تایمز اسرائیل گزارش داده مقامهای امدادی هشدار دادهاند خطر گسترش دوباره آتش بسیار بالاست و نیروهای امدادی در حالت آمادهباش کامل قرار دارند. مقامات همچنین از شهروندان خواستهاند در مناطق جنگلی و حاشیهای تردد نکنند و در صورت دریافت هشدار تخلیه، فورا محل را ترک کنند.
بنا بر همین گزارش، با وجود تلاشهای گسترده، آتش هنوز به طور کامل مهار نشده و منابع محلی میگویند بوی دود غلیظ تا مناطق مرکزی اورشلیم نیز رسیده و کیفیت هوا بهشدت کاهش یافته است.

روزنامه نیویورکپست در گزارشی به انتقادهای فزاینده از استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه، پرداخته و نوشته که او بهدلیل شیوه «بحثبرانگیز و غیرحرفهایاش در مذاکرات با دو دشمن بزرگ آمریکا»، مورد انتقاد شدید متحدان و افراد نزدیک به دولت قرار گرفته است.
بهنوشته نیویورکپست، حامیان ترامپ استیو ویتکاف را «بیتجربه، ناپخته و تحت تاثیر روسیه و جمهوری اسلامی» میدانند.
این روزنامه که حامی ترامپ است، چهارشنبه ۱۰ اردیبهشت در گزارش خود نوشته یکی از اعضای سابق دولت ترامپ که نامش اعلام نشده، ویتکاف را «یک احمق دست و پا چلفتی لعنتی» خوانده و گفته است که او شایستگی انجام چنین مذاکرات حساسی را ندارد.
روزنامه نیویورکپست، با استناد به گزارش منابع مختلف خود افزوده است ویتکاف که عملا به نماینده شخصی ترامپ در مقابل ولادیمیر پوتین بدل شده، جلسات سطح بالا و حساس را به تنهایی برگزار میکند و حتی گاهی در اقدامی که خلاف عرف دیرینه دیپلماسی آمریکاست، برای ترجمه به مترجمان کرملین تکیه کرده است.
بهنوشته این روزنامه، ویتکاف جمعه گذشته در آخرین دیدار خود با پوتین با خوشرویی و حالت دوستانهای که گویی سالهاست با رییسجمهوری روسیه رفاقت دارد، در حالی وارد جلسه شد که هیچیک از مشاوران امنیتی، دیپلماتهای باسابقه یا افسران نظامی آمریکا که معمولا در چنین مذاکراتی حضور دارند، همراه او نبودند. این در حالی است که پوتین با یوری اوشاکوف، مشاور خود، و کریل دیمیتریف، رئیس صندوق ثروت ملی روسیه، در این نشست شرکت کرده بود.
جان هاردی، مدیر برنامه روسیه در اندیشکده بنیاد دفاع از دموکراسیها، به نیویورکپست گفت: «هر کسی که وارد گفتوگو با پوتین میشود باید همراه خود کارشناسان باتجربه روسیهشناس داشته باشد. حضور تنها در چنین مذاکراتی نشانه بیتجربگی است.»
یکی از اعضای دولت اول ترامپ نیز درباره ویتکاف به نیویورکپست گفت: «آدم خوشبرخوردی است، اما یک احمق دست و پا چلفتی لعنتی است. نباید این کار را به تنهایی انجام دهد.»
سخنگوی ویتکاف به درخواستهای مکرر نیویورکپست برای اظهارنظر پاسخ نداد.

شکست در تلاش برای آتشبس
ویتکاف که از سوی متحدانش بهعنوان «مذاکرهکنندهای سرسخت» توصیف شده، با وجود داشتن پروندههای مهمی در خاورمیانه، اروپا و روسیه، وارد پیچیدهترین بحرانهای دیپلماتیک شده است.
در ۱۲ مارس، او پس از دیدارهایی با نمایندگان حماس در قطر، تصور میکرد به توافقی اصولی برای تمدید آتشبس رسیده است: تمدید یکماهه آتشبس در برابر آزادی پنج گروگان زنده از سوی حماس در ازای آزادی تعداد بیشتری از زندانیان فلسطینی.
اما دو روز بعد، حماس پیشنهاد تازهای داد: آزادی تنها یک گروگان زنده آمریکایی از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳، همراه با پیکر چهار گروگان دیگر. ویتکاف فورا این پیشنهاد را رد کرد و آتشبس چهار روز بعد فرو پاشید.
او ۲۳ مارس به تلویزیون فاکس نیوز گفت: «فکر میکردم به توافق قابل قبولی رسیدهایم. حتی فکر میکردم حماس تایید کرده. شاید هم سرم کلاه رفته باشد. فکر میکردم همهچیز آماده است، اما ظاهرا نبود.»
ناآگاهی از انگیزههای ایدئولوژیک جمهوری اسلامی و حماس
بسیاری از مقامات اسرائیلی، در حالی که تلاشهای ویتکاف را ستایش میکنند، اما فقدان تجربه دیپلماتیک او را مانعی در درک صحیح از بازیگران منطقهای میدانند.
شیری فاین-گروسمن، رییس سابق امور منطقهای در شورای امنیت ملی اسرائیل، به نیویورکپست گفت: «این فرضیه که گروههایی مانند حماس یا حکومت ایران با انگیزه بقا عمل میکنند و بنابراین میتوان از طریق گفتوگوی مستقیم با آنها به نتیجه رسید، یک سوءبرداشت خطرناک از اهداف ایدئولوژیک بلندمدت آنهاست.»
دنی سیترینوویچ، کارشناس امنیتی اسرائیلی نیز به نیویورکپست گفت: «نمیدانم چطور ویتکاف وقتش را بین این دو پرونده بسیار پیچیده تقسیم میکند. امیدوارم تیمی باتجربهتر در کنار خود داشته باشد، چون در حال حاضر بهنظر میرسد تهران در مذاکرات دست بالا را دارد.»
تقسیم کار نامتناسب بین اوکراین و روسیه
در آغاز دوره دوم ریاستجمهوری ترامپ، کیت کلاگ، ژنرال بازنشسته، بهعنوان نماینده ویژه در جنگ روسیه- اوکراین منصوب شد، اما در ماه مارس، عنوان او به «نماینده ویژه در امور اوکراین» تغییر یافت و مذاکره با روسیه به ویتکاف سپرده شد بدون آنکه ارتباطی مستقیم با کییف داشته باشد که در حوزه وظایف کلاگ باقی ماند.

کلاگ موفق شده کییف را برای پذیرش طرح آتشبس و توافق بر سر یک قرارداد بهرهبرداری از معادن با دولت ترامپ ترغیب کند، اما این تقسیم نقش، بهنوشته نیویورکپست باعث ناهماهنگی در سیاست واشینگتن در قبال جنگ روسیه و اوکراین شده است.
ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، ۲۴ آوریل اعلام کرد که او، کلاگ و هیئتی اروپایی در لندن به توافقی بر سر صلح رسیدهاند، اما کمی بعد، ترامپ طرحی را پیشنهاد کرد که مالکیت روسیه بر کریمه را به رسمیت میشناخت؛ خط قرمزی که کییف آن را غیرقابل قبول میداند.
هاردی گفت: «مشکل تقسیم وظایف بین ویتکاف و کلاگ این است که ویتکاف که به ترامپ نزدیکتر است، صرفا نظرات کرملین را منتقل میکند، در حالیکه ارتباطش با طرف اوکراینی بسیار محدود است.»
مایکل مکفال، سفیر پیشین آمریکا در روسیه، در توییتی نوشت: «اگر ترامپ واقعا میخواهد میانجی پایان جنگ اوکراین باشد، باید فردی را تعیین کند که با هر دو طرف گفتوگو کند؛ ترجیحا فردی را با تجربه دیپلماتیک. ویتکاف صرفا پستچی پوتین است، نه مذاکرهکننده.»
رسانههای روسی نیز از تکرار مواضع کرملین از سوی ویتکاف بهرهبرداری کردهاند.
ویتکاف در مصاحبهای با تاکر کارلسون در ۲۱ مارس بدون اشاره به اسامی استانهای شرقی (دونتسک، لوهانسک، خرسون، زاپوریژیا)، صرفا آنها را مناطقی خواند که ساکنانشان «روسیزبان» هستند و خواستار حکومت روسیهاند؛ بیآنکه اشاره کند بسیاری از اوکراینیزبانها در این مناطق یا کشته شدهاند یا مجبور به ترک زبان خود شدهاند.
زلنسکی در ۱۷ آوریل گفت: «ویتکاف آگاهانه یا ناآگاهانه، در حال انتشار روایتهای روسی است. در هر دو حالت، این موضوع کمکی به صلح نمیکند.»
یانیکا مریلو، مشاور دولت استونی و مترجم اوکراینی-استونیایی، نیز در گفتوگو با نیویورکپست تاکید کرد که ویتکاف حتی مترجم روسی را نمیشناسد و این موضوع اعتبار مذاکرات را زیر سوال میبرد: «هیچ سیاستمداری بدون مترجم مورد اعتماد خود به مذاکرات نمیرود، مگر آنکه یا بیکفایت باشد یا اهمیت ندهد.»
آشفتگی در مذاکرات با جمهوری اسلامی
نیویورکپست سپس به عملکرد استیو ویتکاف در مذاکراتش با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی پرداخته است.
بهنوشته نیویورکپست مذاکره با حکومت ایران برای دستیابی به توافقی هستهای، در ظاهر باید سادهترین پرونده ویتکاف باشد، اما عملکرد او خلاف این را نشان میدهد. جمهوری اسلامی که پس از دو سال جنگ نیابتی با اسرائیل و بحرانهای داخلی در موقعیتی ضعیفتر از همیشه قرار دارد، در جریان این مذاکرات هنوز حاضر به تعطیلی برنامههای هستهای خود نشده است.

ویتکاف در ۱۴ آوریل در گفتوگویی با فاکسنیوز پیشنهاد داد که در صورت پایبندی ایران به سطح پایین غنیسازی، اجازه ادامه فعالیت تاسیسات هستهای به این کشور داده شود، پیشنهادی مشابه توافق دولت اوباما که ترامپ در دوره اول خود آن را بدترین توافق تاریخ خواند و لغو کرد.
با این همه، یک روز بعد، ویتکاف این اظهارات را پس گرفت و گفت ایران باید برنامههای هستهای خود را «بهطور کامل متوقف و حذف کند.»
آندریا استریکر، عضو بنیاد دفاع از دموکراسیها، در گفتوگو با نیویورکپست هشدار داد: «اگر توافقی موقت حاصل شود، ایران زیرساختهای خود را حفظ میکند تا فقط دوران ترامپ را پشت سر بگذارد و بعدا از محدودیتها عبور کند.»
جان بولتون، مشاور امنیت ملی سابق ترامپ، نیز در توییتی گفت: «مذاکرات ویتکاف با ایران اتلاف وقت است.»
بهنام بنطالبلو، عضو ارشد بنیاد دفاع از دموکراسیها، هم به نیویورکپست گفت: «جمهوری اسلامی به دنبال رفع تحریم نیست، بلکه به تعامل با آمریکا بهعنوان سپری در برابر حمله پیشدستانه اسرائیل نگاه میکند.»
بهنوشته نیویورکپست، در حالی که آمریکا سرگرم گفتوگو با تهران است، منابع آگاه میگویند اسرائیل در حال آماده ساختن خود برای حملهای احتمالی به تاسیسات هستهای ایران، حتی بدون کمک نظامی آمریکاست.
گزارش نیویورکپست یک روز پس از آن منتشر شد که شبکه کان اسرائیل، سهشنبه ۹ اردیبهشت، گزارش داد که مقامات اسرائیلی متقاعد شدهاند که احتمال موفقیت مذاکرات هستهای میان ایالات متحده و حکومت ایران افزایش یافته است.
براساسا گزارش شبکه کان، پس از برگزاری دور سوم مذاکرات در عمان، مقامات اسرائیلی به این نتیجه رسیدهاند که احتمال دستیابی به توافق اکنون بیش از احتمال شکست مذاکرات است.
اسرائیل پیش از این احتمال میداد که این مذاکرات به شکست بینجامد. مقامات اسرائیلی اکنون هشدار میدهند که ممکن است توافق نهایی بین جمهوری اسلامی و دولت ترامپ با خواستههای امنیتی اسرائیل، از جمله توقف کامل غنیسازی اورانیوم از سوی جمهوری اسلامی همخوانی نداشته باشد.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، مذاکرات خود با استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ در خاورمیانه را «جدی و متمرکز» توصیف کرده و از پیشرفتهایی در گفتوگوها خبر داده اما در عین حال تاکید کرده است که برخی اختلافات اساسی همچنان باقی مانده است.

در آستانه دور جدید مذاکرات تهران و واشینگتن، آمریکا هفت شرکت در ایران، امارات متحده عربی و ترکیه را به دلیل دست داشتن در تجارت نفت و فرآوردههای پتروشیمی جمهوری اسلامی تحریم کرد. نام دو نفتکش نیز در فهرست تحریمهای جدید ایالات متحده دیده میشود.
وزارت امور خارجه آمریکا چهارشنبه ۱۰ اردیبهشت در بیانیهای اعلام کرد: «رژیم ایران همچنان به دامنزدن به درگیریها در خاورمیانه، پیشبرد برنامه هستهای و حمایت از متحدان و نیروهای نیابتی تروریستی خود ادامه میدهد. آمریکا امروز اقداماتی را برای قطع جریان درآمدی که رژیم از آن برای تامین مالی این فعالیتهای بیثباتکننده استفاده میکند، در دستور کار قرار داده است.»
بنا بر اعلام این وزارتخانه، چهار شرکت فروشنده محصولات پتروشیمی جمهوری اسلامی، یک شرکت خریدار، یک شرکت مدیریت دریایی و یک شرکت بازرسی محمولهها هدف دور جدید تحریمهای آمریکا قرار گرفتند.
از این میان، پنج شرکت در امارات، یک شرکت در ترکیه و یک شرکت در ایران مستقر هستند. وزارت خزانهداری آمریکا نام شرکت ایرانی را «بازرسی فنی کمی و کیفی بینالمللی کیهان سنجش آزما» اعلام کرد و افزود این شرکت در خیابان عضدی تهران واقع است.
وزارت خزانهداری آمریکا ۹ اردیبهشت نیز شش نهاد و شش فرد در ایران و چین را به دلیل نقش داشتن در شبکهای که به نیابت از سپاه پاسداران در تهیه مواد اولیه سوخت موشکهای بالستیک فعالیت میکند، تحریم کرد.
بسته جدید تحریمهای واشینگتن علیه تهران در حالی وضع میشود که مقامهای ارشد دو کشور تاکنون در سه دور از مذاکرات هستهای در مسقط و رم شرکت داشتهاند. دور بعدی این گفتوگوها قرار است بار دیگر در رم برگزار شود.
اسماعیل بقائی سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، تحریمهای جدید آمریکا را محکوم کرد.
او گفت این تحریمها «نشانه روشنی از اصرار سیاستگزاران آمریکایی بر قانونشکنی و نقض حقوق و منافع سایر کشورها و نیز تلاش آنها برای اخلال در روابط دوستانه و قانونی کشورهای در حال توسعه از طریق تروریسم اقتصادی است».
بیشتر بخوانید: در آستانه دور چهارم مذاکرات، مقامهای آمریکا بر توقف برنامه اتمی تهران تاکید کردند

قرار گرفتن ۲ نفتکش در فهرست تحریمهای آمریکا
وزارت خارجه آمریکا در ادامه بیانیه ۱۰ اردیبهشت خود، از تحریم دو نفتکش با نامهای ELOISE و OLIA در ارتباط با خرید و فروش نفت جمهوری اسلامی خبر داد. نفتکش OLIA پیش از این نیز به دلیل نقشش در دور زدن تحریمهای روسیه در فهرست تحریمهای آمریکا قرار گرفته بود.
در بیانیه وزارت خارجه ایالات متحده آمده است: «صادرات انرژی ایران از طریق شبکهای از تسهیلگران غیرقانونی حمل و نقل در چندین کشور انجام میشود؛ شرکتهایی که با پنهانکاری و فریب، محصولات نفتی ایران را بارگیری و به خریدارانی در آسیا منتقل میکنند.»
در چارچوب تحریمهای جدید، تمامی داراییها و منافع افراد مشمول تحریم که در ایالات متحده قرار دارند یا در اختیار اشخاص حقیقی و حقوقی آمریکایی هستند، مسدود شده و باید به دفتر کنترل داراییهای خارجی وزارت خزانهداری گزارش شوند.
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، ۱۶ بهمن ۱۴۰۳ دستورالعملی را برای از سرگیری سیاست فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی و به صفر رساندن صادرات نفت ایران امضا کرد تا تهران را برای متوقف کردن برنامه هستهای خود تحت فشار بگذارد.
بیشتر بخوانید: تحریمها و فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی در ۱۰۰ روز پس از بازگشت ترامپ
