مسعود پزشکیان شامگاه روز چهارشنبه در گردهمایی مسئولان «ستاد امید» گفت: «برای ما هرگز تفاوتی ندارد که چه کسی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا پیروز شده است.»
او افزو: «کشور و نظام ما به قدرت درونی خود با ملتی با عزت و عظمت متکی است.»
دولت ائتلافی آلمان پس از آن که اولاف شولتز، صدراعظم این کشور، کریستین لیندنر، وزیر دارایی از حزب دموکرات آزاد را برکنار کرد فروپاشید. شولتز قصد دارد جلسه رای اعتماد را ۱۵ ژانویه برگزار کند تا انتخابات پیش از موعد در ماه مارس برگزار شود.
فریدریش مرتز، رهبر حزب دموکرات مسیحی، از این تصمیم انتقاد کرد و از شولتز خواست تا رای اعتماد را در اسرع وقت (حداکثر تا یک هفته دیگر) برگزار کند.
برکناریها و استعفاها
شولتز، لیندر را متهم کرد که اعتمادش را زیر پا گذاشته و علنا خواستار یک سیاست اقتصادی کاملا متفاوت شده که شامل کاهش مالیات به ارزش میلیاردها یورو برای چند نفر از افراد ارشد و در عین حال کاهش حقوق بازنشستگی برای همه بازنشستگان بوده است.
برکناری لیندر باعث شد که سه وزیر دیگر از حزب دموکراتهای آزاد نیز از دولت استعفا دهند و به این ترتیب، دولت ائتلافی که از سه حزب سوسیال دموکراتها، سبزها و دموکراتهای آزاد تشکیل شده بود، عملا سقوط کرد.
شولتز قصد دارد با فردریش مرتز، رهبر حزب دموکرات مسیحی و بزرگترین اپوزیسیون پارلمان تماس بگیرد. هدف این تماس، مشورت درباره راههای تقویت اقتصاد، دفاع و تصویب قوانین مهم از طریق پارلمان است.
صبح پنجشنبه، وزیر حملونقل، فولکر ویسینگ، که از اعضای حزب دموکراتهای آزاد بود و شب قبل از سمت خود کنارهگیری کرده بود، بهطور غیرمنتظرهای استعفای خود را پس گرفت و تصمیم گرفت به عنوان وزیر باقی بماند، اما از حزب دموکراتهای آزاد خارج شود.
این حرکت غیرمنتظره وضعیت را پیچیدهتر و آینده دولت را بیش از پیش نامشخص کرد.
انتقادهای تند و درخواست برای رای اعتماد فوری
شولتز در شرایط کنونی قصد دارد رهبری دولت اقلیت را به عهده بگیرد؛ اما این تصمیم با واکنش سریع احزاب مخالف مواجه شده است.
پس از فروپاشی دولت ائتلافی، او از قصد خود برای درخواست رای اعتماد در ۱۵ ژانویه و احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام در ماه مارس خبر داد.
فریدریش مرتز، رهبر حزب دموکرات مسیحی، از این تصمیم انتقاد کرد و از شولتز خواست تا رای اعتماد را در اسرع وقت (حداکثر تا یک هفته دیگر) برگزار کند.
مرتز تاکید کرد که دولت فعلی فاقد اکثریت در پارلمان است و نباید ماهها بدون اکثریت به فعالیت ادامه دهد: «برای ما قابل قبول نیست که چندین ماه بدون دولت اکثریت کشور اداره شود و در نهایت وارد یک دوره طولانی تبلیغات انتخاباتی شویم.»
مرتز افزود که در صورت شکست شولتز در رای اعتماد، رییسجمهور آلمان میتواند پارلمان را منحل کرده و انتخابات زودهنگام برگزار کند.
به گفته مرتز، حزبش آماده همکاری با دولت اقلیت برای پیشبرد برخی از اولویتهای ملی از جمله طرحهای اقتصادی و دفاعی است.
از آنجایی که دولت شولتز دیگر اکثریت پارلمان را در اختیار ندارد، او احتمالا موفق به کسب رای اعتماد نخواهد شد. در این سناریو، رییسجمهور آلمان میتواند ظرف مدت ۲۱ روز پارلمان را منحل کند تا پس از آن انتخابات زودهنگام در ژانویه برگزار شود.
چالشهای پیش روی دولت اقلیت
فروپاشی دولت ائتلافی و تشکیل دولت اقلیت به رهبری سوسیال دموکراتها و سبزها، بهویژه در شرایط اقتصادی کنونی، دشواریهای زیادی را به همراه خواهد داشت.
شولتز با چالشهای بزرگی در جلب حمایت پارلمان برای تصویب قوانین مالی و اقتصادی روبهرو است، بهویژه اینکه هنوز کسری بودجه قابل توجهی برای سال ۲۰۲۵ وجود دارد که نیازمند تامین منابع است.
جایگزینی لیندنر نیز سریعا در دستور کار قرار گرفته و جرگ کوکیس، مشاور اقتصادی شولتز به عنوان گزینه احتمالی برای تصدی وزارت دارایی معرفی شده است.
آخیم وامباخ، تحلیلگر از مرکز تحقیقات اقتصادی اروپا، با تردید نسبت به آینده دولت اقلیت گفت: «مشکلات آلمان برای تحمل یک دوره طولانی بنبست سیاسی، بسیار زیاد است.»
به گفته او دولت آلمان که تلاش میکرد تا میان حرکت به سمت بیطرفی کربنی، رشد اقتصادی و امنیت اجتماعی توازن برقرار کند، نتوانست به این هدف دست یابد.
وامباخ گفت اقتصاد آلمان در حال رکود است و سرمایهگذاریها نیز عملی نشدهاند.
بحران اقتصادی و پیچیدگیهای بینالمللی
بحران اقتصادی آلمان در حالی رخ داد که اقتصاد آلمان با چالشهای بزرگی از جمله رکود اقتصادی و سرمایهگذاریهای ناموفق مواجه است.
وضعیت آلمان با تنشهای ژئوپلیتیکی نظیر جنگها در اروپا و خاورمیانه، و سیاستهای اقتصادی محدودکننده همچون تعرفهها و یارانههای ملی پیچیدهتر شده است.
فروپاشی دولت آلمان، نتیجه هفتهها اختلاف بین احزاب ائتلافی بر سر راههای تقویت اقتصاد بیمار آلمان بود.
حزب دموکراتهای آزاد به رهبری لیندنر، که مواضع اقتصادی طرفدار کسبوکارها دارد، افزایش مالیاتها و تغییر در محدودیتهای سختگیرانه بدهی را رد کرد.
در سوی مقابل سوسیال دموکراتها و حزب سبزها خواستار سرمایهگذاریهای عمده دولتی بودند و با پیشنهادهای دموکراتهای آزاد برای کاهش برنامههای رفاهی مخالفت کردند.
انتخاب دونالد ترامپ در آمریکا این مشکلات را تشدید کرده و بر فشارهای اقتصادی و امنیتی اروپا افزوده است.
رسانههای لبنانی از یک حمله پهپادی منتسب به اسرائیل به خودرویی در شهر ساحلی صیدا خبر دادند.
این حمله در نزدیکی یک ایستبازرسی انجام گرفت و هر سه سرنشین خودرو کشته شدند.
چهار سرباز از نیروهای حافظ صلح سازمان ملل در جنوب لبنان (یونیفل) نیز در جریان این حمله زخمی شدند.
جو بایدن، رییسجمهور ایالات متحده پس از شکست سنگین حزب دموکرات در انتخابات، روز پنجشنبه برای مردم سخنرانی میکند.
ستاد انتخاباتی ترامپ اعلام کرد بایدن از او برای دیدار در زمان نامشخصی در کاخ سفید دعوت کرده است.
در هفتههای آینده، ترامپ کارکنانی را برای آمادهسازی دولت آینده خود انتخاب خواهد کرد.
ابراهیم الموسوی، عضو فراکسیون وابسته به حزبالله در پارلمان لبنان، درباره پیروزی ترامپ گفت حزبالله از هر تلاشی برای توقف جنگ در لبنان استقبال میکند.
او در عینحال گفت حزبالله این موضوع را به هیچ دولت خاصی گره نمیزند.
روز پنجشنبه حسام زوملوت، سفیر تشکیلات خودگردان فلسطین در بریتانیا نیز در مصاحبه با العربیه از دونالد ترامپ خواست فورا برای مداخله در تنشها و درگیریهای خاورمیانه اقدام کند.
او از ترامپ خواست برای پایان دادن به درگیریها، تا زمان آغاز به کار رسمی دولت خود منتظر نماند.
محمود عباس، رییس این تشکیلات روز چهارشنبه پیروزی ترامپ را در انتخابات تبریک گفت و تاکید کرد: «مطمئنم که آمریکا به رهبری ترامپ از خواستههای مردم فلسطین حمایت خواهد کرد.»
خامنهای در اولین سخنرانی خود پس از انتخابات آمریکا درباره ترامپ چیزی نگفت. پزشکیان هم یک روز پس از پیروزی ترامپ، بدون اشاره به نتیجه، گفت انتخابات آمریکا برای «ما» تفاوتی نخواهد داشت. اما برخی مقامها، مطبوعات و چهرهها واکنشهای مشخصتری داشتند.
شامگاه چهارشنبه ۱۶ آبان ۱۴۰۳، در ساعتهایی که با اعلام تدریجی نتایج انتخابات آمریکا بازگشت دونالد ترامپ قطعی شده بود، مسعود پزشکیان در ایران با اعضای ستاد مسئولان «ستاد امید» دیدار داشت. او بدون اشاره مستقیم به پیروز انتخابات آمریکا گفت برای «ما» هرگز تفاوتی نخواهد داشت که چه کسی در انتخابات آمریکا پیروز شده، چرا که کشور و نظام ما به قدرت درونی خود با ملتی با عزت و عظمت متکی است.
پزشکیان ادامه داد: «ما در توسعه روابط خود با دیگر کشورها به هیچ عنوان نگاه بسته و محدودی نخواهیم داشت.»
رئیس دولت چهاردهم با اشاره به اینکه اولویت خود را توسعه روابط با کشورهای اسلامی و همسایه قرار دادهایم، تاکید کرد: «عمیقا معتقد به ایجاد وحدت و انسجام میان کشورهای اسلامی هستیم و باور داریم اگر همه کشورهای جهان اسلام با یکدیگر برادر و متحد بودند، رژیم صهیونیستی جرات نداشت اینگونه مردم فلسطین و لبنان مظلوم را به خاک و خون بکشد.»
به جز پزشکیان، تا کنون مقام رده بالایی در جمهوری اسلامی حتی به صورت غیر مستقیم هم واکنشی به پیروزی ترامپ نداشته است.
سخنگوی دولت و سخنگوی وزارت امورخارجه، بلندپایهترین مقامات دولتی هستند که تا اینجای کار به بازگشت ترامپ واکنشی محتاطانه و کلیشهای نشان دادند.
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت گفته جمهوری اسلامی «آبدیده» شده و بازگشت ترامپ برای جمهوری اسلامی چندان تفاوتی ندارد.
اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه هم با اشاره به اینکه انتخاب رییس جمهور در آمریکا به عهده مردم آن کشور است تاکید کرد جمهوری اسلامی از رویکرد دولتهای گذشته آمریکا «تجربه تلخی» دارد. او در عین حال تاکید کرد انتخابات اخیر آمریکا فرصتی برای بازبینی و بازنگری در رویکردهای «ناصواب» گذشته است.
احمد نادری، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی، در واکنش به پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا از هشتگ «حاج قاسم» برای اشاره به هدف قرار گرفتن سلیمانی استفاده کرد و نوشت: «ما با ترامپ پدرکشتگی داریم.»
چهرههای سیاسی
علی عبدالعلی زاده، رئیس ستاد انتخاباتی و از دوستان نزدیک پزشکیان پیش از اعلام نتیجه، گفته بود ترامپ تاجر است و اتفاقا چون تاجر است، ما هم خوب زبان تجارت را میفهمیم.
عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی دولت حسن روحانی و از چهرههای جریان اصلاحطلب، با اشاره به فرصتهایی که با پیروزی ترامپ در اختیار جمهوری اسلامی قرار گرفته است گفت جمهوری اسلامی باید در دوره ترامپ روابط خود با اروپا و چین را تقویت کند. او همچنین پیشنهاد داده است جمهوری اسلامی با دور شدن ترامپ از اروپا، به سمت تغییر موضع در رابطه با جنگ اوکراین پیش برود.
احمد زیدآبادی، زندانی سیاسی سابق و از چهرههای جریان اصلاحطلب، در مطلب کوتاهی با عنوان «گندش بزنند» که پس روشن شدن نتیجه انتخابات در کانال تلگرامیاش منتشر کرد نوشت به دوره چهارسال ریاست جمهوری اول ترامپ اشاره و او را سیاستمداری غیرقابل پیشبینی توصیف کرد. زیدآبادی در بخشی از یادداشت خود نوشت: « اگر (ترامپ) در منطقه ما خرابکاری کرد، چگونه باید در برابر او موضع بگیریم؟! به هر حال توان ما محدود و قدرت دستگاه تحت کنترل و رهبری او غولآساست!»
صادق زیباکلام، دیگر چهره اصلاحطلب که به تازگی از زندان مرخصی گرفته است، در پستی که در حساب شبکه ایکس خود منتشر کرده، با اشاره به استقبال برخی چهرههای اپوزیسیون از پیروزی ترامپ به طعنه نوشته است: «ببینیم ترامپ نژادپرست، ضد زن، ضدسیاهپوستان، ضد مهاجران و آمریکایلاتین تبارها، ضدفلسطینیها و ضد مسلمانان برای پیشبرد دموکراسی و بهبود حقوق بشر در ایران -آنگونه که اپوزیسیون تصور میکند- چه خواهد کرد!»
دنیای اقتصاد: هرکار میکنید مثل سال ۱۳۹۷ نباشید
روزنامه دنیای اقتصاد، نزدیک به جریان کارگزاران سازندگی و اصلاحطلبان در سرمقالهای با اشاره به تجربیات اقتصادی سالهای ۱۳۹۷ به بعد که ترامپ از برجام خارج خارج شد، توصیه کرده دولتمردان از تجربیات آن دوره درس بگیرند و آن را تکرار نکنند. این مطلب تاکید کرده است: «نه اقتصاد ایران ظرفیت تکرار دارد و نه رایدهندگان به دولت.»
این روزنامه در مطلبی دیگر با اشاره به وضعیت بازارها پس از اعلام پیروزی ترامپ نوشته است شوک اقتصادی این خبر به بازارهای ایران، کنترل شده بود. دنیای اقتصاد از قول کارشناسان با اشاره به دور قبلی ریاست جمهوری ترامپ نوشته است: «وضعیت اقتصاد ایران مقاومتر از دورههای قبلی بوده و وضعیت ذخایر ارز و طلا نیز در شرایط نسبتا مناسب است.»
کنایه هممیهن به سخنگوی دولت
روزنامه هممیهن، ارگان حزب کارگزاران سازندگی، با اشاره به سخنان مهاجرانی، سخنگوی دولت، آن را کلیشهای توصیف کرده است. این روزنامه رخدادهای دور قبل ریاست جمهوری ترامپ، از جمله خروج از برجام و هدف قرار دادن قاسم سلیمانی را یادآوری، اما تاکید کرده است: «برای سیاستمداران، مرغ سیاست یک پا ندارد. سیاست باید منعطف باشد. اگر متصلب باشد، احتمال شکست آن بیشتر میشود؛ چون طرف مقابل دست سیاستمدار متصلب را پیشاپیش خوانده است.»
این روزنامه در همین حال تاکید کرده است نباید بازگشت ترامپ به کاخ سفید طوری در داخل توصیف شود که «بیش از حد متعارف» تحت تاثیر تغییرات سیاسی در سایر کشورها قرار گیرد. هممیهن هشدار داده است«چنین وضعی تا حدی موجب بیثباتی و وابستگی سیاستهای کشور میشود؛ واقعیتی که در سیاست خارجی ایران کمابیش دیده میشود.»
روزنامه خامنهای: ترامپ تفاوتی با دموکراتها ندارد
روزنامه کیهان، وابسته به رهبر جمهوری اسلامی که مشهور به انعکاس غیرمستقیم نظرات علی خامنهای است در مطلبی با عنوان «آمریکا شیطان بزرگ است فرقی نمیکند چه کسی رئیسجمهور باشد» با اشاره به دوره چهار ساله ریاست جمهوری جو بایدن نوشته است دوران او تفاوتی با دوران ریاست جمهوری اول ترامپ نداشته است.
این روزنامه با نگاهی تاریخی به روسای جمهوری دموکرات و جمهوریخواه آمریکا یادآوری کرده است فرمان اجرائی ۱۲۱۷ برای مقابله با تهدید ایران که پایه بسیاری از تحریمهای آینده آمریکا علیه ایران بوده، همچنین عملیات نظامی طبس، در زمان دموکراتها رخ داده است.
این روزنامه در ادامه با اشاره به تحریمها در دوره اوباما به تصویب برجام در دوره او اشاره کرده و اصلاحطلبان هوادار دولتهای دموکرات در آمریکا را «سادهلوح» توصیف کرده است. این روزنامه با «عشق یکطرفه» خواندن رابطه اصلاحطلبان و دموکراتها در آمریکا نتیجهگیری کرده است تفاوت چندانی بین رئیس جمهور جمهوریخواه و دموکرات برای جمهوری اسلامی وجود ندارد.
روزنامه سپاه: بازگشت به صحنه جرم
روزنامه جوان،ارگان مطبوعاتی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در شماره امروز ۱۷ آبان خود پیروزی ترامپ را با عنوان «بازگشت به صحنه جرم» پوشش داده است. این روزنامه با اشاره به پروندههای قضایی ترامپ پس از اتمام دوره اول ریاست جمهوریاش، هدف قرار گرفتن قاسم سلیمانی به فرمان ترامپ را یادآوری کرده است.
جوان نوشته «ترامپ در حوزه خارجی سابقهای پرچالش دارد که از خروج از پیمانهای بینالمللی شروع شده و تا ترور سردار سلیمانی فرمانده سپاه قدس تداوم داشته، چیزی که باعث شده ایران برای او اعلام جرم کند.»
این روزنامه در ادامه به تشریح روابط ترامپ با اروپا و آسیا پرداخته و با اشاره به عدم صدور پیام تبریک توسط رهبران روسیه و چین، نقل قولی از دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین را منتشر کرده که گفته بود: «مسکو ترامپ را بر اساس اقداماتش قضاوت خواهد کرد.»
مدیرعامل پیشین ایرنا: رهبر و سپاه از ترامپ هراس بیشتری دارند
اگرچه مقامات رسمی و مطبوعات نزدیک به حاکمیت در تلاشند نتیجه انتخابات آمریکا را کم اهمیت جلوه بدهد، اما عبدالله ناصری، استاد تاریخ و مدیرعامل پیشین خبرگزاری دولت (ایرنا) نوشت بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید «حتما پای سپاه و ولیفقیه را در منطقه کوتاهتر میکند.» او افزود: «به احتمال زیاد حمله نابخردانه وعده صادق ۳ منتفی است، چون بیتردید رهبر و سپاه از ترامپ هراس بیشتری دارند.»
