مطالب بیشتر
حملات هوایی مستقیم اسرائیل و جمهوری اسلامی به مواضع یکدیگر، الگوی همیشگی خودداری از درگیری مستقیم نظامی بین دو کشور را به هم زده است. نیویورکتایمز پس از حمله اسرائیل به مواضع جمهوری اسلامی در خاک ایران، نگاهی به این حمله و وقایعی داشته است که دو دولت را به این نقطه رساندند.
ارتش اسرائیل بامداد شنبه پنجم آبان ۱۴۰۳ (به وقت ایران)، مجموعهای از حملات هوایی را علیه مواضع جمهوری اسلامی در خاک این کشور انجام داد. این حملات، اولین حمله گسترده خارجی به خاک ایران پس از پایان جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۶۷ بود.
پیش از این در یک مورد (۲۸ دی ماه ۱۴۰۲)، حمله محدودی از سوی پاکستان به خاک ایران در واکنش به حمله جمهوری اسلامی به پاکستان انجام شده بود.
حملات انفجاری اسرائیل که صدا و تصویرشان در تهران از سوی شهروندان شنیده و دیده شد، چند هفته پس از آن رخ داد که ایران موجی از موشکهای بالستیک را به سمت اسرائیل شلیک و میلیونها اسرائیلی را مجبور به پناه گرفتن در پناهگاهها کرد.
تهران اعلام کرد این حمله اوایل ماه جاری را به تلافی کشته شدن یک فرمانده سپاه پاسداران (عباس نیلفروشان) و چندین رهبر گروههای نیابتی مورد حمایت جمهوری اسلامی در منطقه و در راس آنها، حسن نصرالله، دبیرکل حزبالله لبنان به دست اسرائیل انجام داد.
چه اتفاقی افتاد؟
ارتش اسرائیل در بیانیهای که در ساعت ۲:۳۰ بامداد روز شنبه به وقت محلی منتشر شد، اعلام کرد «حملاتی دقیق و هدفمند به اهداف نظامی در ایران انجام میدهد» و عنوان کرد که این حملات در پاسخ به بیش از یک سال حملات ایران و متحدانش علیه اسرائیل در سراسر خاورمیانه انجام میشود.
تایید رسمی فعالیت نظامی در خاک ایران از سوی اسرائیل، اقدامی نادر و از معدود تاییدیههای رسمی اسرائیل در چنین مواردی به شمار میرود.
همزمان با انتشار این اطلاعیه، ساکنان تهران از شنیده شدن صداهای انفجار در سطح شهر و اطراف آن خبر دادند.
کمی بعد از ساعت شش صبح به وقت محلی، ارتش اسرائیل اعلام کرد حملات خود را علیه مواضع جمهوری اسلامی در ایران به پایان رسانده است.
مقامهای اسرائیلی اظهار داشتند این عملیات تا حدود ساعت پنج صبح ادامه یافته و در جریان آن، ۲۰ هدف مورد اصابت قرار گرفتهاند.
به نوشته نیویورک تایمز، اسرائیل تنها پنج روز پس از حملهای مشابه از سوی جمهوری اسلامی در ماه آوریل گذشته (اواخر فروردین ماه)، به این حمله واکنش نشان داد اما این بار، عوامل مختلفی سبب تاخیر در واکنش اسرائیل به دومین حمله موشکی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به اسرائیل شد.
جمهوری اسلامی شامگاه ۲۵ فروردین با بیش از ۳۰۰ موشک کروز، موشک بالستیک و پهپاد به اسرائیل حمله کرد. این اولین حمله مستقیم جمهوری اسلامی به خاک اسرائیل بود.
شش ماه بعد و در عصر سهشنبه ۱۰ مهر، سپاه پاسداران در بیانیهای اعلام کرد با دهها موشک بالستیک، «اهداف مهم نظامی-امنیتی» را در «قلب» اسرائیل هدف قرار داده است.
سپاه پاسداران با اشاره به اقدامات اسرائیل در غزه و لبنان، ترور اسماعیل هنیه در تهران و کشته شدن حسن نصرالله و عباس نیلفروشان در ضاحیه بیروت، افزود که حمله موشکی به اسرائیل «پس از یک دوره خویشتنداری در برابر نقض حاکمیت جمهوری اسلامی» انجام شده است.
پاسخ اسرائیل به این حمله تقریبا ۲۵ روز به طول انجامید. از جمله عوامل موثر در این تاخیر در واکنش، مذاکرات میان اسرائیل و دولت جو بایدن، ورود سامانه دفاع هوایی ایالات متحده به منطقه و تعطیلات یهودیان عنوان شد.
به نوشته نیویورک تایمز، نزدیکی انتخابات ریاستجمهوری آمریکا در پنجم نوامبر ۲۰۲۴ نیز ممکن است بر زمانبندی اسرائیل برای این حمله، تاثیرگذار بوده باشد.
دو سند طبقهبندیشده اطلاعاتی ایالات متحده که هفته گذشته درز کردند، تصاویر ماهوارهای از آمادگیهای نظامی اسرائیل را برای حمله احتمالی به ایران نشان میدادند و به نگرانیهای واشینگتن درباره این طرحها اشاره داشتند.
اسرائیل و ایران چگونه به این نقطه رسیدند؟
دهههاست که جمهوری اسلامی و اسرائیل درگیر آنچه به «جنگ در سایه» معروف است، بودهاند. تهران با استفاده از شبکهای از گروههای متحد خود، از جمله حماس و حزبالله به منافع اسرائیل حمله کرده است و اسرائیل نیز به ترور مقامهای ارشد جمهوری اسلامی و دانشمندان هستهای و حملات سایبری علیه ایران پرداخته است.
از سال گذشته و پس از حمله هفتم اکتبر حماس به اسرائیل، روند این درگیریها از سایه درآمد و آشکارتر از گذشته شد.
در ماه آوریل، تهران با شلیک موشکها و پهپادهایی به اسرائیل که اولین حمله مستقیم جمهوری اسلامی به این کشور بود، به «حمله اسرائیل به ساختمان کنسولگری جمهوری اسلامی در دمشق» پاسخ داد. این حمله منجر به کشته شدن سه فرمانده ارشد ایرانی شده بود.
اسرائیل با کمک دفاع هوایی خود و همچنین ایالات متحده و دیگر متحدانش، حمله اول سپاه پاسداران را خنثی کرد و سپس با حملهای متقابل، واکنش نشان داد.
اواخر ماه ژوییه بود که جنگندههای اسرائیلی یک فرمانده ارشد حزبالله (فواد شکر) را در بیروت، پایتخت لبنان، از بین برد.
یک روز بعد، اسماعیل هنیه، رییس دفتر سیاسی حماس که برای شرکت در مراسم تحلیف مسعود پزشکیان به عنوان رییس دولت چهاردهم جمهوری اسلامی به ایران سفر کرده بود، در انفجاری در تهران کشته شد.
دولت ایران و حزبالله لبنان وعده انتقام دادند اما برخلاف انتظار بسیاری، تهران به سرعت واکنش نشان نداد اما سرانجام در تاریخ اول اکتبر، حدود ۲۰۰ موشک به سوی اسرائیل شلیک کرد که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی آن را پاسخی به ترور هنیه، نصرالله و نیلفروشان عنوان کرد.
اهداف اسرائیل کجاها بودند؟
به گزارش نیویورک تایمز، پس از تضعیف شدید حزبالله و حماس، گروههای مورد حمایت جمهوری اسلامی، اسرائیل سعی کرد اهداف استراتژیک خود را با نگرانیهای متحدانش، بهویژه ایالات متحده، متوازن کند چون این احتمال وجود داشته و دارد که حملهای جدید به جنگی منطقهای گستردهتری بینجامد.
نیویورک تایمز از قول دو مقام که خواستهاند نامشام فاش نشود، دولت اسرائیل به دولت بایدن اطلاع داده بود از حمله به تاسیسات غنیسازی هستهای و تولید نفت ایران خودداری خواهد کرد و تمرکز حملاتش بر اهداف نظامی خواهد بود.
مقامهای آمریکایی بهویژه با توجه به نزدیک بودن انتخابات ریاستجمهوری در آمریکا، نگران کشیده شدن پای ایالات متحده به این درگیریاند که میتواند به یک جنگ بزرگتر در خاورمیانه منجر شود.
در حمله روز شنبه، اسرائیل اعلام کرد جنگندههایش تاسیسات تولید موشک، سامانههای موشکی زمین به هوا و دیگر پایگاههای نظامی جمهوری اسلامی را هدف قرار دادهاند.
نیروی دفاع هوایی (پدافند) جمهوری اسلامی اعلام کرد که اسرائیل به پایگاههای نظامی در سه استان از جمله تهران حمله کرده که این حملات «خسارات محدودی» بر جای گذاشته است.
اکنون اسرائیل با خودداری از حمله به تاسیسات هستهای یا نفتی ایران، احتمال وقوع یک جنگ همهجانبه را کاهش داده است. جنگی که میتواند برای منطقه ویرانگر باشد.
توانایی نظامی اسرائیل چقدر است؟
اسرائیل اخیرا نشان داده که قادر به انجام حملات هوایی در فواصل طولانی است. در حملاتی علیه حوثیها در یمن در اواخر ماه سپتامبر، نیروهای اسرائیلی با پرواز بیش از هزار مایل به نیروگاهها و زیرساختهای حملونقل این گروه مورد حمایت جمهوری اسلامی حمله کردند.
در این عملیات از هواپیماهای شناسایی و دهها جنگنده که در میانه راه سوختگیری کردند، استفاده شد.
تهران که حدود هزار مایل با اسرائیل فاصله دارد، در محدودهای مشابه قرار گرفته است.
جمهوری اسلامی از دفاع هوایی قویتری نسبت به لبنان و یمن برخوردار است اما اسرائیل نشان داده که ممکن است در این زمینه نیز برتری داشته باشد.
در ماه آوریل، در پاسخ به حمله موشکی ایران، یک حمله هوایی اسرائیل به سامانه پدافند هوایی اس-۳۰۰ در نزدیکی نطنز، شهری حیاتی برای برنامه هستهای ایران، آسیب زد.
مقامهای غربی و ایرانی اعلام کردند که اسرائیل در این حمله از پهپادها (ریزپرندهها) و حداقل یک موشک شلیک شده از جنگنده استفاده کردند.
به نوشته نیویورک تایمز، این حمله نشان داد که اسرائیل میتواند سامانههای دفاعی ایران را دور زده و آنها را مختل کند.
طبق گزارش مرکز مطالعات راهبردی و بینالمللی که یک موسسه تحقیقاتی در واشینگتن است، اسرائیل گزینههای بیشتری نیز در اختیار دارد: موشکهای بالستیک میانبرد که میتوانند اهدافی را در محدوده حدود دو هزار مایلی بزنند و موشکهای بالستیکی که قادر به رسیدن به اهدافی در فاصله بیش از چهار هزار مایلی هستند.
موضع دولت ایالات متحده چیست؟
جو بایدن، رییسجمهوری ایالات متحده، پیش از این گفته بود از حمله به تاسیسات هستهای ایران حمایت نخواهد کرد.
کاخ سفید روز شنبه با بیان این که عملیات حمله اسرائیل به جمهوری اسلامی «هدفمند و متناسب» است، از آن حمایت کرد.
یک مقام آمریکایی نیز گفت که اسرائیل پیش از این حملات، مقامات دولت بایدن را مطلع کرده بود. این مقام اما مشخص نکرد که این اطلاعرسانی چه مدت قبل از حمله صورت گرفته است.
به گزارش نیویورک تایمز، برخی تحلیلگران بر این باورند که انتخابات پیش روی ریاستجمهوری آمریکا و این واقعیت که بایدن دیگر رییسجمهور نخواهد بود، ممکن است توانایی کاخ سفید را برای تاثیرگذاری و محدود کردن اقدامات اسرائیل، کاهش داده باشد.
یک مقام دولت بایدن روز شنبه در جریان گفتوگو با خبرنگاران اظهار داشت که واشینگتن باور دارد حمله اسرائیل باید پایان رویارویی نظامی بین اسرائیل و حکومت ایران باشد اما اگر جمهوری اسلامی به این حمله پاسخ دهد، ایالات متحده بار دیگر از اسرائیل دفاع خواهد کرد.
با تصمیم جرج گاسکون، دادستان لسآنجلس و ارائه شواهد تازه از آزارهای جنسی، اریک و لایل منندز که به قتل والدینشان محکوم شدهاند، ممکن است پس از سه دهه حبس آزاد شوند. این تصمیم بار دیگر توجه افکار عمومی را به این پرونده جنجالی جلب کرده و واکنشهای گستردهای به همراه داشته است.
به گزارش سیانان، گاسکون با اشاره به این که برادران منندز در زمان محاکمه به درستی محکوم شدند و اکنون باید به آنها فرصتی برای بازبینی داد، گفت کاری که آنها انجام دادند وحشتناک بوده اما: «امروز آنها افراد متفاوتی هستند و نظر ما بر اساس ۳۵ سال رفتارشان شکل گرفته است.»
درباره برادران منندز
لایل و اریک که تحت عنوان برادران منندز شناخته میشوند، در سال ۱۹۸۹ به قتل والدین خود، خوزه و کیتی منندز، در خانه خانوادگیشان در بورلی هیلز در کالیفرنیا متهم شدند.
این دو برادر که در آن زمان ۲۱ و ۱۸ ساله بودند، یک سال پس از دستگیری، محاکمهای پر سر و صدا داشتند و به دلیل طرح اتهامهای سوءاستفاده جسمی و جنسی به پدرشان و نمایش محاکمه به صورت زنده در تلویزیون، به شدت مورد توجه رسانهها و افکار عمومی قرار گرفت.
در روند اولین محاکمه، هیات منصفه به نتیجه نرسید و محاکمه دوم به دلیل حذف عمده شواهد سوءاستفاده پدر، به محکومیت این دو به قتل عمد و حبس ابد بدون امکان آزادی مشروط انجامید.
شواهد جدید
اکنون گاسکون اعلام کرده است دادستانی شواهد تازهای از جمله اظهارات اعضای خانواده مبنی بر سوءاستفادههای جنسی و خانگی از برادران منندز در سالهای قبل از قتلها را در اختیار دارد که نشان میدهند این دو برادر در دوران کودکی از سوی پدرشان، خوزه منندز، هدف آزار جنسی قرار گرفتهاند.
یک نامه از اریک منندز به یکی از بستگان که بهنوعی به آزارهای جنسی اعمال شده بر او در ماههای پیش از قتل اشاره دارد، بخشی از این شواهد است.
مارک گراگوس، یکی از وکیلان این دو برادر، گفته است که باور دارد آنها به زودی آزاد خواهند شد.
کلیف گاردنر، وکیل دیگر نیز ضمن قدردانی از گاسکون، نقش آزارهای جنسی را در انگیزه این دو برادر برای قتل والدین، تایید کرد.
فرآیند بررسی و تصمیم نهایی
دادخواست بازنگری حکم برادران منندز روز جمعه چهارم آبان با ضمایم حمایتی از طرف تیم دفاع و گاسکون، به دادگاه ارائه خواهد شد.
نانسی تبرگ، معاون مسئول واحد بازنگری احکام دادستانی، اعلام کرد که این واحد با تیم دفاع، برای تنظیم تاریخ جلسات بعدی هماهنگی خواهد کرد.
احتمال دارد جلسهای طی ۳۰ تا ۴۵ روز آینده برگزار شود که در آن قاضی دادگاه عالی لسآنجلس تصمیم نهایی خود را در مورد صدور مجدد حکم برادران منندز اعلام کند.
در صورت موافقت دادگاه با درخواست دادستانی، امکان آزادی این دو برادر وجود خواهد داشت.
در نهایت، تصمیم نهایی برای آزادی یا کاهش حکم به عهده هیات عفو و آزادی مشروط و فرماندار کالیفرنیا خواهد بود.
پشتیبانی شخصیتهای عمومی و خانوادهها
تصمیم دادستانی مبنی بر بازبینی پرونده برادران منندز با استقبال گستردهای روبهرو شده است.
کیم کارداشیان، چهره برجسته شبکههای اجتماعی و مدافع اصلاحات عدالت کیفری که از حامیان پر سر و صدای برادران منندز است، ضمن حمایت از تصمیم دادستانی در «اصلاح اشتباه مهم»، با انتشار پیامی در اینستاگرام نوشت: «تعهد شما به حقیقت و انصاف قابل تقدیر است. این پرونده چالشبرانگیز بودن داوری و ضرورت جستوجوی حقیقت را نشان میدهد؛ حتی زمانی که "احساس گناه" مطرح نیست.»
نری اینکلان، تهیهکننده مستند «منندز + منودو: پسرانی که به آن ها خیانت شد»، تصمیم دادستانی را برای خانواده منندز «معجزهآسا» توصیف کرد.
اینکلان گفت که برادران منندز طی این سالها تمامی راههای قانونی را از دست داده بودند و تنها شواهد تازه میتوانست به آنان امیدی برای آزادی بدهد.
آنا ماریا بارالت، خواهرزاده خوزه منندز، این تصمیم را «شجاعانه و ضروری» دانست و افزود: «امروز روزی پر از امید برای خانواده ماست.»
نقش سریالهای مستند و توجه عمومی
پرونده برادران منندز با انتشار سریال جدیدی در شبکه نتفلیکس به نام «هیولاها: داستان لایل و اریک منندز»، بار دیگر توجه عمومی را به خود جلب کرد.
نتفلیکس مستندی نیز در مورد پرونده منندزها منتشر کرد که در آن هر دو برادر در مورد آنچه باعث شد دست به قتل والدینشان بزنند، صحبت کردند.
مستند دیگری هم که با تمرکز بر زندگی این دو برادر ساخته شده، به اتهامات جدید آزار جنسی پرداخته و نشان میدهد که آنها در کودکی در محیطی پر از خشونت و آزار زندگی میکردند.
ارتش جمهوری اسلامی اعلام کرد که دو تن از نیروهایش در حملات شامگاه گذشته کشته شدند.
ارتش اعلام کرد که نیروهایش «حین مقابله با پرتابههای اسرائیل» کشته شدهاند.
هنوز جزییات بیشتری از این اتفاق و مشخصات افراد کشته شده اعلام نشده است.
دراگان اسکوچیچ در نشست خبری پیش از دیدار با آلومینیوم اراک، درباره حواشی علیرضا بیرانوند گفت: «من مصاحبههای او را نخواندهام و یکی از خوبیهای خارجی بودن، همین موضوع است که تمرکزم روی اتفاقات رسانهها نیست. فشردگی مسابقات زیاد بوده و فرصتی ندارم در خصوص چنین مسائلی فکر کنم.»
سرمربی تیم فوتبال تراکتور درباره حکم محرومیت تعلیقی بیرانوند هم گفت: من پاسخ این سوال را دادهام و شخصاً وقت کافی برای این کارها را ندارم.
او گفت: بیرانوند بهترین دروازهبان ایران است. ممکن است این اتفاقات ذهنش را درگیر کند، اما بسیار حرفهای بوده و اجازه نمیدهد چنین مسائلی روی او تأثیر منفی بگذارد.
اسکوچیچ همچنین در پاسخ به سوالی درباره درخواست او برای اضافه شدن کریم باقری به کادر فنی تراکتور گفت: کریم باقری مهره ارزشمندی برای هر تیمی است. اما من به دستیار ایرانی فکر نمیکنم. شرایط به شکلی نبود ایشان کنار ما باشد و اکنون کادرفنی قدرتمندی داریم. باقری هر موقع بخواهد، از حضورش در تراکتور استقبال میکنیم، قدمشان روی چشم ماست. ایشان از نظر فنی و شخصیتی انسان بسیار شریف است. کادرفنی فعلی ترکیب متوازن از مربیان باتجربه و جوان بوده و هیچ کمبودی نداریم.»
مرتضی کاظمیان، تحلیلگر ایران اینترنشنال گفت: «حملات جمهوری اسلامی به اسرائیل، تا پیش از پاسخ اسرائیل، تبعات گستردهای را بر اقتصاد و روان جامعه ایران گذاشت».
او افزود: «این تبعات که بیش از شش ماه ادامه داشته، نه تنها بیثباتی شدید اقتصادی را در کشور تشدید کرد، بلکه فشار روانی گستردهای بر زندگی روزمره مردم تحمیل کرده است.»
کاظمیان در ادامه گفت، «مردم ایران ناظر اتفاقاتی هستند که نه تنها فراتر از خواسته و اراده آنها رخ میدهد، بلکه هیچ چشمانداز روشنی برای پایان این بحران قابل تصور نیست».
او هشدار داد: «هرگونه واکنش نظامی جمهوری اسلامی به حمله اسرائیل، میتواند تنشها را بیش از پیش افزایش دهد.»
او در آخر تاکید کرد: «جمهوری اسلامی تلاش میکند از طریق سانسور اخبار، اوضاع را به نفع تبلیغات دفاعی حکومتی مدیریت کند، در حالیکه از سوی دیگر، در حال ارزیابی گزینههای واکنش احتمالی به حمله اسرائیل است.»
