مطالب بیشتر
کانال ۱۴ اسرائیل خبر داد این کشور اقامتگاه مقامهای ارشد نظام را به اهداف احتمالیاش اضافه کرده است.
به گفته یک مقام اسرائیلی، حمله پهپادی به خانه نتانیاهو، به اسرائیل مجوز داده تا سراغ خود خامنهای برود.
آیا دیگر چیزی از عمق راهبردی جمهوری اسلامی باقی مانده؟
گزارشی از مجتبا پورمحسن
صندوق بینالمللی پول با وجود اعلام مهار خطرهای مالی کوتاهمدت جهانی، هشدار داد کاهش سیاستهای پولی میتواند به شکلگیری حبابهای قیمت دامن بزند و بازارها ممکن است خطرات ناشی از درگیریهای نظامی و سیاستهای دولتهای جدید را دستکم بگیرند.
صندوق بینالمللی پول روز سهشنبه، اول آبان، در گزارش شش ماهه خود درباره ثبات مالی جهانی هشدار داد که «گسست گسترده» بین افزایش عدم اطمینان ژئوپلیتیکی و نوسانات پایین بازار، احتمال شوک در بازار را افزایش میدهد.
این نهاد جهانی به وضعیت اقتصادی ماه اوت در ژاپن اشاره کرد که در اثر افزایش نرخ بهره بانک مرکزی ژاپن دچار نوسانات اقتصادی شد.
این صندوق بینالمللی وامدهنده مستقر در واشینگتن افزود که آسیبپذیریهای فزاینده میتواند شوکهای نامطلوب را تشدید کند، شوکهایی که بهدلیل افزایش عدم اطمینان اقتصادی و ژئوپلیتیکی در بحبوحه درگیریهای نظامی جاری و سیاستهای نامشخص آینده دولتهای تازه انتخابشده، محتملتر شدهاند.
این گزارش در حالی منتشر شده که روسای بانکهای مرکزی و وزیران دارایی کشورهای جهان برای نشستهای سالانه صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی در یکی از نامطمئنترین دورههای ژئوپلیتیکی و اقتصادی جهان در دهههای اخیر، در واشینگتن گرد هم میآیند.
صندوق بین المللی پول نوشت: «علاوه بر جنگ در اوکراین و تشدید درگیری در خاورمیانه، نیمی از جمعیت جهان دولتهای جدیدی از جمله ایالات متحده را در سال جاری میلادی انتخاب کردهاند یا انتخاب خواهند کرد.»
بر اساس این گزارش، در بسیاری از موارد، برنامههای سیاستی رهبران جدید مشخص نیست، و همین امر پیامدهای اقتصادی قابل توجهی را به همراه خواهد داشت.
به ویژه، اقتصاددانان و مدیران وال استریت این نگرانی را مطرح کردهاند که افزایش تعرفه واردات مورد نظر دونالد ترامپ، نامزد جمهوریخواه ریاست جمهوری، میتواند تورم را دوباره شعلهور کند و کاهش مالیات وعده داده شده او نیز میتواند کسری بودجه ایالات متحده را افزایش دهد.
صندوق بینالمللی پول از بانکهای مرکزی خواست که بهطور واضح با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و نرخها را به تدریج کاهش دهند.
او گفت که تنظیمکنندهها باید بدهی شرکتها و املاک تجاری را به دقت بررسی کنند و از نظارت قوی بانکی اطمینان حاصل کنند.
در این گزارش به هوش مصنوعی نیز اشاره شده است.
صندوق بینالمللی پول تاکید کرد که افزایش پذیرش هوش مصنوعی از سوی شرکتهای مالی میتواند سرعت و کارایی و همچنین نوسانات را افزایش دهد.
علاوه بر این، بر اساس این گزارش، اتکای بیشتر به تعداد انگشت شماری از ارائه دهندگان خدمات هوش مصنوعی خطرات عملیاتی دیگری را به همراه دارد.
محمدعلی جعفری، فرمانده کل سابق سپاه پاسداران روز سهشنبه گفت حمله احتمالی اسرائیل در پاسخ به حمله موشکی جمهوری اسلامی، «محدود و کوچک» خواهد بود.
او گفت: «اسرائیل خیلی کوچکتر از آن است که بتواند به ایران حمله کند. البته ممکن است اسرائیل حمله مذبوحانه، محدود و کوچکی برای اینکه بگوید که جواب دادم، انجام بدهد. ولی حملهای که درخور وعده صادق ۲ باشد قطعا نمیتواند داشته باشد.»
جمهوری اسلامی از حمله موشکی روز دهم مهر با عنوان «وعده صادق ۲» نام میبرد.
جعفری اعلام کرد که پاسخ جمهوری اسلامی به «شدت حمله» اسرائیل بستگی دارد و افزود: «اگر کار بزرگ و قابل توجهی انجام بدهد، قطعا چند برابر پاسخ آن را میبیند.»
او در سخنانی دیگر گفت: «تعجب میکنم از برخی که میگویند اسرائیل بعد از لبنان سراغ ایران خواهد آمد، اسرائیل اصلا دستش به ایران نمیرسد.»
مقامهای اسرائیلی، آمریکایی و شماری از رسانههای جهان، از دهم مهر تاکنون سناریوهایی گوناگونی درباره چگونگی و شدت حمله تلافیجویانه اسرائیل به ایران مطرح کردهاند که شامل هدف قرار اددن تاسیسات نفتی، هستهای و نظامی میشود.
پس از حمله پهپادی حزبالله به خانه شخصی بنیامین نتانیاهو که سران اسرائیل آن را کار جمهوری اسلامی دانستند، سناریوی هدف قرار دادن رهبران جمهوری اسلامی، از جمله شخص علی خامنهای نیز در میان گزینههای حمله تلافیجویانه اسرائیل به ایران روی میز قرار گرفت.
برنامه توسعه سازمان ملل (UNDP) اعلام کرد که جنگ میان اسرائیل و حماس، اقتصاد فلسطین را ویران کرده و تقریبا کل جمعیت غزه را در فقر فرو برده است. بهطوری که شاخصهای کیفیت زندگی مانند سلامت و آموزش به سطحی برابر با ۷۰ سال پیش بازگشتهاند.
چیتوس نوگوچی، نماینده برنامه توسعه، در جریان ارائه مطالعهای درباره پیامدهای اجتماعی-اقتصادی جنگ غزه گفت: «اقتصاد سرزمینهای فلسطینی شامل نوار غزه و کرانه باختری اکنون ۳۵ درصد کوچکتر از زمانی است که حماس حملات هفت اکتبر و جنگ کنونی را آغاز کرد.»
به گفته نوگوچی، میزان فقر در غزه اکنون به حدود ۱۰۰ درصد نزدیک شده و بیکاری به ۸۰ درصد رسیده است.
او در یک کنفرانس مطبوعاتی سازمان ملل در ژنو گفت: «فلسطین با سطح بیسابقهای از عقبگردها روبهروست. توسعه غزه به سطح سال ۱۹۵۵ بازگشته است.»
وی افزود که حتی در بهترین شرایط و با فرض ادامه کمکهای بینالمللی به شکل فعلی و بدون مانع به غزه و کرانه باختری، دستکم یک دهه طول خواهد کشید تا تولید اقتصادی به سطح پیش از جنگ بازگردد.
بر اساس اظهارات یکی از مقامات بلندپایه اطلاعاتی اسرائیل، هدف گرفتن و از میان برداشتن رهبران گروه حزبالله از جمله سید حسن نصرالله، همراه با عملیاتهای هوایی گسترده علیه تاسیسات زیربنایی این گروه، به شکل چشمگیری جریان کمکهای مالی از جمهوری اسلامی به این سازمان را مختل کرده است.
ارتش اسرائیل کارزار خود علیه رهبری حزبالله را با هدف قرار دادن فواد شُکر، از نزدیکترین دستیاران حسن نصرالله، در نهم مرداد آغاز کرد. این عملیات با موجی از حملات هوایی در دو ماه بعد ادامه یافت و سرانجام در ششم مهر ماه به کشته شدن رهبر این گروه انجامید.
یکی از مقامات دستگاه اطلاعاتی اسرائیل روز یکشنبه ۲۹ مهر ماه اعلام کرد عملیاتهای هوایی علیه رهبران و تاسیسات زیربنایی حزبالله، اختلالات جدی در نظام مالی این گروه ایجاد کرده است.
به گفته او، این اختلالات میتواند توان نظامی حزبالله را به شکل قابل توجهی تحت تاثیر قرار دهد.
به گزارش وزارت امور خارجه ایالات متحده، جمهوری اسلامی تامینکننده اصلی آموزشهای نظامی، تجهیزات و منابع مالی حزبالله است و هر سال صدها میلیون دلار به این گروه کمک میکند.
تا یک ماه پیش، وضعیت مالی حزبالله باثبات بود و آنها به طور منظم و آشکار، کمکهای مالی خود را از ایران دریافت میکردند.
این مقام اسرائیلی اظهار داشت که این روند در ماههای اخیر دستخوش تغییر شده است.
او گفت: «هر ماه حدود ۵۰ میلیون دلار از ایران به سوریه منتقل میشود و آنجا به حزبالله انتقال مییابد. بخشی از این پول به صورت فیزیکی دلار است و بخشی دیگر از طریق توافق نفتی ایران به سوریه ارسال میشود به این شکل که جمهوری اسلامی نفت به سوریه میدهد و سپس پول آن به حزبالله داده میشود.»
این مقام افزود که دیپلماتهای جمهوری اسلامی نیز از طریق فرودگاه بینالمللی بیروت با چمدانهای پر از دلار برای حزبالله پول حمل میکنند.
او در ادامه افزود: «شرایط اکنون متفاوت شده و دریافت منابع مالی برای آنها به سادگی گذشته نیست.»
این وضعیت، تنها چالش مالی حزبالله نیست. به گفته این مقام اسرائیلی، عملیات اخیر اسرائیل علیه این گروه لبنانی، هزینههای آنان را به شدت افزایش داده است. اکنون حزبالله باید مبالغ بیشتری را صرف پرداخت حقوق نیروها، تهیه تسلیحات و جبران خسارتهای ناشی از حملات هوایی کند.
این مقام اسرائیلی هشدار داد که اگرچه این محدودیتها فشار سنگینی بر حزبالله وارد کرده اما پس از پایان جنگ، تهران به راحتی میتواند حمایتهای مالی خود را از سر بگیرد؛ مگر آنکه اسرائیل به طور نظاممند شبکه مالی حزبالله را نابود کند.
این مقام اطلاعاتی، این سخنان را در نشستی خبری که پیش از حملات هوایی ارتش اسرائیل به شعبههای متعدد موسسه قرضالحسن برگزار شد، مطرح کرد. قرضالحسن، موسسه مالی وابسته به حزبالله است که شعبههای آن در بیروت، جنوب لبنان و دره بقاع، هدف این حملات قرار گرفتند.
قرضالحسن در ظاهر یک موسسه خیریه غیرانتفاعی است که خارج از نظام بانکی لبنان فعالیت میکند. این موسسه یکی از ابزارهایی است که حزبالله از طریق آن، نفوذ و محبوبیت خود را در میان جامعه شیعیان لبنان گسترش میدهد.
بر اساس گزارش رسانههای نزدیک به حزبالله، شعبههای مورد حمله از هفتهها پیش تخلیه شده بودند و از این رو انتظار نمیرود تخریب این مراکز، آسیب جدی به توان مالی حزبالله وارد کرده باشد.
هدف اصلی این حملات احتمالا خدشهدار کردن اعتماد جامعه شیعه لبنان به حزبالله بوده است: «بسیاری از جمعیت شیعیان لبنان از این نهاد به عنوان سیستم بانکی استفاده میکردند و پایههای اقتصادی آن بر همین اعتماد و استفاده مردمی استوار بوده است.»
این سخنان را یک مقام اسرائیلی در روز یکشنبه ۲۹ مهر ماه بیان کرد.
اسرائیل همچنان به حملات هوایی خود علیه زیرساختهای مالی و عملیاتی حزبالله ادامه میدهد اما هنوز مشخص نیست این حملات چه تاثیر درازمدتی بر ثبات اقتصادی و توان نظامی این گروه خواهد داشت.
با وجود این، مقامات اسرائیلی تاکید میکنند که فشار بر منابع مالی حزبالله باید همچنان ادامه یابد.
این مقام اطلاعاتی اسرائیل در پایان گفت: «آنها اکنون تحت فشار قرار دارند اما روشن است که اگر بهطور نظاممند به ساختارشان آسیب نزنیم، به راحتی میتوانند خود را بازسازی کنند؛ به ویژه اگر تهران پس از پایان جنگ، دوباره بودجه در اختیارشان بگذارد. به همین دلیل است که ما در این مرحله چنین هدفی را دنبال میکنیم.»
