پس از آن که رییسجمهوری آمریکا گفت در صورت اقدام تهران برای بازیابی توان نظامی، از «حمله گسترده دیگر» به جمهوری اسلامی حمایت خواهد کرد، کرملین از همه طرفها خواست از تشدید تنشها درباره ایران خودداری کنند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین، سهشنبه ۹ دی به خبرنگاران گفت: «ما معتقدیم لازم است از هر اقدامی که میتواند تنشها در منطقه را تشدید کند، خودداری شود و پیش از هر چیز، گفتوگو با ایران ضروری است.»
او افزود مسکو به تقویت روابط نزدیک خود با تهران ادامه خواهد داد.
محمدباقر قالیباف، رییس مجلس شورای اسلامی، سهشنبه در واکنش به اظهارات دونالد ترامپ گفت: «ایران برای دفاع از خود از کسی اجازه نمیگیرد.»
قالیباف تاکید کرد پاسخ جمهوری اسلامی به هر گونه «ماجراجویی و شرارتی، گسترده، بدون اغماض و حتی غیرمنتظره» است.
به گفته او، تصمیمات تهران برای «تامین منافع و دفاع به حق از خود، لزوما قابل پیشبینی و یا مشابه گذشته نخواهد بود».
ترامپ هشتم دی، در حالی که در کنار بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، سخن میگفت، اعلام کرد احتمال دارد تهران در حال بازسازی برنامههای تسلیحاتی خود پس از جنگ ۱۲ روزه باشد.
او گفت: «خواندهام که آنها در حال تقویت تسلیحات و چیزهای دیگر هستند و اگر چنین باشد، از سایتهایی که ما نابود کردیم استفاده نمیکنند، بلکه احتمالا سراغ سایتهای دیگری رفتهاند.»
همزمان با اظهارات ترامپ، علی شمخانی، عضو شورای عالی دفاع حکومت ایران، در شبکه ایکس : «در دکترین دفاعی ایران، برخی پاسخها پیش از آنکه تهدید به مرحله اجرا برسد، تعیین تکلیف میشوند.»
خبرگزاری رویترز سهشنبه ۹ دی به نقل از آندری سیبیها، وزیر خارجه اوکراین، نوشت روسیه هیچ مدرکی درباره حمله اوکراین به محل اقامت ولادیمیر پوتین ارائه نکرده، زیرا «چنین حملهای اساسا رخ نداده» است.
سیبیها از همه کشورها خواست از واکنش به این گزارشهای تاییدنشده خودداری کنند و گفت چنین واکنشهایی «روند سازنده صلح که اخیرا در حال پیشرفت بوده» را تضعیف میکند.
در مقابل، کرملین اعلام کرد ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، در حال انکار این حمله است و رسانههای غربی نیز «با او همراهی میکنند».
سخنگوی کرملین گفت تصمیم درباره انتشار مدارک با ارتش روسیه است و افزود محل حضور پوتین در زمان حمله «اطلاعاتی نیست که بهصورت عمومی منتشر شود».
کرملین همچنین این رویداد را «حمله تروریستی» با هدف فروپاشی مذاکرات صلح توصیف کرد و گفت: «ارتش روسیه میداند چگونه و چه زمانی پاسخ دهد.»
روسیه هشتم دی اوکراین را به تلاش برای حمله پهپادی به محل اقامت پوتین متهم کرد.
وزارت دفاع روسیه همچنین اعلام کرد نیروهای این کشور کنترل روستای لوکیانیفسکه در استان زاپوریژیا و شهرک بوهوسلاوکا در استان خارکیف را به دست گرفتهاند.
رویترز اعلام کرد قادر به تایید مستقل این گزارشهای میدانی نیست.
در همین حال دولت لهستان خبر داد دونالد توسک، نخستوزیر این کشور، قرار است سهشنبه وضعیت اوکراین را با دیگر رهبران اروپایی بررسی کند.
سامانه اورشنیک در بلاروس
در تحولی جداگانه، رویترز گزارش داد بلاروس ویدیویی از استقرار سامانه موشکی مافوق صوت «اورشنیک» با قابلیت حمل کلاهک هستهای در خاک این کشور منتشر کرده است. اقدامی که به گفته کارشناسان غربی، «توان روسیه» برای رساندن موشکها به اهدافی در سراسر اروپا را تقویت میکند.
الکساندر لوکاشنکو، رییسجمهوری بلاروس، اوایل ماه جاری از استقرار این موشکهای بالستیک میانبرد خبر داده بود.
برخی تحلیلگران غربی گفتهاند این استقرار نشاندهنده اتکای فزاینده کرملین به تهدید هستهای برای بازداشتن ناتو از ارسال سلاحهای دوربرد به اوکراین است.
دو پژوهشگر آمریکایی نیز چهارم دی بر اساس بررسی تصاویر ماهوارهای گفتند روسیه به احتمال زیاد این موشکها و پرتابگرهای متحرک آنها را در یک پایگاه هوایی سابق در شرق بلاروس مستقر کرده است.
ویدیوی منتشرشده از سوی وزارت دفاع بلاروس محل دقیق استقرار را نشان نمیدهد، اما پرتابگرهای متحرک در حال حرکت در جادههای جنگلی و نیروهایی را نشان میدهد که سامانهها را استتار میکنند.
در این تصاویر، یک افسر ارشد اعلام میکند سامانهها رسما در وضعیت آمادهباش رزمی قرار گرفتهاند و تمرینها و ماموریتهای شناسایی بهطور منظم ادامه خواهد داشت.
روسیه نخستین بار در آبان ۱۴۰۳ از نسخه غیرهستهای اورشنیک علیه هدفی در اوکراین استفاده کرد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، عربستان سعودی سهشنبه ۹ دی اعلام کرد ائتلاف، حمله محدود به بندر مکلا را پس از ورود دو کشتی به آن از بندر فجیره امارات در روزهای شنبه و یکشنبه انجام داد. کشتیهایی که به گفته ائتلاف، بدون مجوز وارد یمن شدند.
بر این اساس، این شناورها پس از رسیدن به مکلا، سامانههای رهگیری خود را خاموش کرده و برای حمایت از شورای انتقالی جنوب، مقادیر زیادی سلاح و خودروهای رزمی تخلیه کردهاند.
رسانههای دولتی عربستان سعودی اعلام کردند حمله به بندر مکلا تلفات انسانی یا خسارت جانبی نداشته است.
این حمله در شرایطی انجام شد که تنش میان دو قدرت نفتی خلیج فارس به بالاترین سطح خود رسیده است.
اعلام ۷۲ ساعت منطقه پرواز ممنوع
همزمان، رشاد العلیمی، رییس شورای ریاستجمهوری یمن که از حمایت ریاض برخوردار است، یک ضربالاجل ۲۴ ساعته اعلام کرد.
العلیمی همچنین برای ۷۲ ساعت منطقه پرواز ممنوع و محاصره دریایی و زمینی همه بنادر و گذرگاهها را اعلام کرد؛ با این شرط که استثناها تنها با مجوز ائتلاف اعمال شود.
به گزارش خبرگزاری رسمی یمن، العلیمی توافقنامه دفاعی با امارات را لغو و در یک سخنرانی تلویزیونی، ابوظبی را به دامن زدن به تنشهای داخلی یمن متهم کرد.
او گفت: «متاسفانه به طور قطعی تایید شده که امارات متحده عربی با اعمال فشار و هدایت شورای انتقالی جنوب، تلاش کرده اقتدار دولت را از طریق تشدید نظامی، تضعیف و علیه آن شورش کند.»
وزارت خارجه امارات تاکنون به درخواست رویترز برای اظهارنظر پاسخ نداده است.
رویارویی متحدان پیشین
این درگیریها شورای انتقالی جنوب را در برابر نیروهای دولتی مورد حمایت ریاض قرار داده و متحدان پیشین را بیش از هر زمان دیگری به آستانه رویارویی مستقیم کشانده است.
امارات از اعضای ائتلاف ریاض در جنگ با حوثیهای همسو با جمهوری اسلامی بود، اما از سال ۲۰۱۹ روند کاهش نیروهای خود را در یمن آغاز کرد؛ هرچند همچنان از دولت به رسمیت شناختهشده بینالمللی حمایت میکرد.
بر اساس این گزارش، نیروهای مورد حمایت امارات کنترل بخشهای وسیعی از جنوب یمن، از جمله استان راهبردی حضرموت را در اختیار دارند.
حضرموت که با عربستان سعودی هممرز است، پیوندهای تاریخی و فرهنگی عمیقی با این کشور دارد و بسیاری از چهرههای شناختهشده سعودی، ریشه خانوادگی خود را به این منطقه نسبت میدهند.
شورای انتقالی جنوب که در ابتدا بخشی از ائتلاف عربستان سعودی در سال ۲۰۱۵ علیه حوثیها بود، بعدها خواهان خودگردانی در جنوب یمن شد.
از سال ۲۰۲۲، این گروه در قالب یک ابتکار تقسیم قدرت مورد حمایت ریاض، در ائتلافی حضور دارد که مناطق جنوبی خارج از کنترل حوثیها را اداره میکند.
حوثیها همچنان شمال یمن، از جمله صنعا، پایتخت این کشور را در اختیار دارند. شهری که پس از پیشروی آنها، دولت مورد حمایت عربستان سعودی ناچار به عقبنشینی از آن به سوی جنوب شد.
خبرگزاری رویترز سهشنبه ۹ دی نوشت: «لایچینگ ته، رییسجمهوری تایوان، این مانورها را به شدیدترین شکل محکوم کرد و آنها را تهدیدی علیه ثبات منطقهای دانست.»
یک مقام ارشد امنیتی تایوان که بهدلیل حساسیت موضوع نخواست نامش فاش شود، دوشنبه در مصاحبه با رویترز، چین را به «بازتعریف نظم جهانی مطابق با دستور کار خود» متهم کرد.
این مقام افزود تایپه بهدقت این موضوع را زیر نظر دارد که آیا چین در جریان رزمایشهای سهشنبه بهدنبال «تحریکات بیشتر» از جمله پرواز دادن موشکها بر فراز تایوان - مشابه آنچه در رزمایشهای چین در سال ۲۰۲۲ رخ داد - خواهد بود یا نه.
او تاکید کرد: «چین در تلاش است از طریق تاکتیکهای فشار حداکثری و به شیوههای مختلف، در اعمال سلطه بر کل زنجیره جزایر پیشروی کند.»
بزرگترین رزمایش چین در اطراف تایوان
با ادامه رزمایشهای گسترده نظامی چین در اطراف تایوان، گارد ساحلی چین اعلام کرد عملیات اجرای قانون، شامل تمرینهایی مانند شناسایی و راستیآزمایی، اعلام هشدار، بازدید، بازرسی، جستوجو و توقیف بوده است.
ارتش چین دوشنبه در دومین روز از بزرگترین رزمایش نظامی تاریخ خود در اطراف تایوان، به مدت ۱۰ ساعت به تیراندازی با تسلیحات واقعی در اطراف این جزیره پرداخت.
چین این عملیات را نشانهای از عزم «خدشهناپذیر» خود برای «مبارزه با جداییطلبی و پیشبرد وحدت» عنوان کرد.
فرماندهی منطقه شرقی ارتش چین که مسئول تنگه تایوان است، هشتم دی اعلام کرد ناوشکنها، ناوچهها، هواپیماهای جنگنده و بمبافکنها را برای آزمودن «هماهنگی دریایی-هوایی» و «قابلیتهای محاصره یکپارچه» به صف کرده است.
چین مدتهاست از «وحدت مجدد» با تایوان صحبت میکند و استفاده از زور برای تصرف این جزیره را نیز منتفی نمیداند.
اداره امنیت دریایی چین در نخستین روز این رزمایش، دو منطقه تازه را به مناطق از پیش تعیین شده برای اجرای عملیات با تسلیحات حقیقی افزود.
این اقدام موجب شد مجموعه رزمایشها از نظر گستره جغرافیایی و نزدیکی به تایوان، بزرگترین رزمایشهای چین تا به امروز و نزدیکتر از تمام مانورهای پیشین به این جزیره باشد.
ترامپ رزمایش جاری چین را بیاهمیت خواند
همزمان با اجرای این رزمایش، دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، در نشست مطبوعاتی مشترک خود با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در فلوریدا به خبرنگاران گفت که بابت رزمایشهای نظامی چین در اطراف تایوان نگران نیست.
او ترجیح داد در پاسخ به پرسشهای مرتبط با این رزمایش، بر رابطه خوب خود با شی جینپینگ، همتای چینیاش، تاکید کند.
ترامپ در این کنفرانس خبری که هشتم دی برگزار شد، گفت: «رابطه بسیار خوبی با رییسجمهور شی دارم و او هیچ چیز [درباره این رزمایشها] به من نگفته است. البته من قطعا آنها را دیدهام.»
او سپس افزود: «هیچ چیزی من را نگران نمیکند. آنها ۲۰ سال است در آن منطقه از این مانورها برگزار میکنند.»
چین در سالهای اخیر با برگزاری رزمایشهای نظامی و ورود مکرر به آبها و حریم هوایی تایوان، فشار بر تایپه را افزایش داده است. تایوان نیز در مقابل، برنامههایی برای افزایش بودجه دفاعی و نوسازی نیروهای مسلح خود دارد.
رزمایش کنونی ۱۱ روز پس از آن آغاز شد که ایالات متحده از یک بسته تسلیحاتی بیسابقه به ارزش بیش از ۱۱ میلیارد دلار برای تایوان خبر داد که پرتابگرهای پیشرفته راکتی، توپخانههای خودکششی و انواع موشکها را شامل میشود.
این اقدام آمریکا خشم وزارت دفاع چین را برانگیخت و با هشدارهایی همراه شد مبنی بر اینکه ارتش چین در پاسخ، «اقدامات قاطعانه» انجام خواهد داد.
تایوان همواره ادعای حاکمیت چین بر این جزیره را رد کرده است و تاکید دارد تنها مردم این جزیره میتوانند درباره آینده آن تصمیم بگیرند.
ریشههای تاریخی مناقشه چین و تایوان به پایان جنگ داخلی چین در سال ۱۹۴۹ بازمیگردد. در آن زمان دولت ملیگرای کومینتانگ پس از شکست از کمونیستها به تایوان عقبنشینی کرد، در حالی که جمهوری خلق چین کنترل قلمرویی که چین کنونی را تشکیل میدهد، به دست گرفت.
از آن زمان، پکن تایوان را بخشی جداییناپذیر از خاک خود میداند، اما تایوان با نظام سیاسی و حکومتی جداگانه، در عمل بهصورت خودگردان اداره میشود.
شمخانی افزود: «توان موشکی و دفاعی ایران نه قابل مهار است و نه نیازمند اجازه. هر تجاوزی، پاسخ سخت، فوری و فراتر از تصور طراحانش خواهد داشت.»
رییسجمهوری آمریکا تاکید کرد جمهوری اسلامی «قرار نیست به همان جایی که بود برگردد»، اما هشدار داد: «اگر این کار را میکنند، اشتباه بزرگی مرتکب میشوند.»
این در حالی است که بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی، ۲۹ آذر ساخت بمب اتمی را «سادهترین کار» برای حکومت خواند و گفت: «ما در موضوع هستهای به لبه قدرت رسیدیم و در مرحلهای قرار داریم که دیگر موضوع مجهولی برایمان باقی نمانده است.»
ترامپ همچنین با اشاره به بمبافکنهای راهبردی بی-۲ که در جنگ ۱۲ روزه، سایتهای هستهای جمهوری اسلامی را هدف گرفتند، گفت: «امیدوارم کاری نکنند، چون نمیخواهیم سوخت یک بی-۲ را هدر بدهیم. این یک سفر ۳۷ ساعته رفتوبرگشت است.»
آمریکا خرداد گذشته و پس از پیوستن به اسرائیل در جنگ علیه جمهوری اسلامی، در حملهای با استفاده از بمبهای سنگرشکن و بمبافکنهای بی-۲، سه سایت اصلی هستهای ایران (اصفهان، فردو و نطنز) را هدف قرار داد.
