کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، در دیدار با رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه، قراردادی را امضا کرد که بر اساس آن، ترکیه ۲۰ جنگنده یوروفایتر تایفون را به ارزش هشت میلیارد پوند از بریتانیا خریداری می‌کند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، استارمر دوشنبه پنجم آبان در نخستین سفر رسمی خود به ترکیه از زمان آغاز نخست‌وزیری، این توافق را «لحظه‌ای تاریخی» توصیف کرد.
اردوغان نیز گفت در آینده «پروژه‌های مشترک صنعتی و دفاعی جدیدی» میان دو کشور دنبال خواهد شد.
هدف ترکیه از خرید این جنگنده‌ها تقویت توان هوایی و جبران فاصله با رقبای منطقه‌ای از جمله اسرائیل عنوان شده است.
اسرائیل در ماه‌های اخیر با حملات هوایی به کشورهای منطقه، از جمله ایران و سوریه، موجب نگرانی آنکارا درباره توازن نظامی در خاورمیانه شده است.
اروپا نیز در شرایطی که جنگ اوکراین همچنان ادامه دارد، نقش ترکیه را در تقویت جناح شرقی ناتو و ثبات پس از جنگ در شرق اروپا حیاتی می‌داند.
برنامه برای خرید ۲۴ جنگنده دیگر از عمان و قطر
وزارت دفاع ترکیه اعلام کرد علاوه بر قرارداد با بریتانیا، قصد دارد ۱۲ فروند جنگنده تایفون از عمان و ۱۲ فروند دیگر از قطر خریداری کند.
بر اساس گزارش پیشین رویترز، قرار است ترکیه ابتدا ۱۲ جنگنده کارکرده از این دو کشور دریافت کند تا نیازهای فوری خود را برطرف کند و در سال‌های آینده جنگنده‌های جدید را از بریتانیا تحویل بگیرد.
بریتانیا اعلام کرده نخستین محموله از ۲۰ جنگنده جدید در سال ۲۰۳۰ تحویل ترکیه خواهد شد و این قرارداد شامل گزینه خرید تعداد بیشتری از این هواپیماها نیز می‌شود.
قیمت بالا و انتقاد کارشناسان
برخی تحلیلگران قیمت هشت میلیارد پوندی قرارداد را «غیرعادی و بسیار بالا» توصیف کرده‌اند.
بوراک ییلدریم، تحلیلگر دفاعی در استانبول، گفت: «هواپیما را به قیمت ناوچه می‌فروشند. هیچ جنگنده‌ای ۴۰۰ میلیون پوند نمی‌ارزد. این معامله نوعی فریب است.»
او افزود حتی اگر قرارداد شامل قطعات یدکی، آموزش و مهمات باشد، قیمت تعیین‌شده «بی‌سابقه» است.
دو طرف درباره جزییات دقیق اقلام همراه هواپیماها توضیحی نداده‌اند.
پر کردن کمبود ناوگان هوایی ترکیه
ترکیه و بریتانیا تیرماه گذشته توافق اولیهای برای خرید تا ۴۰ فروند تایفون امضا کرده بودند که با موافقت اعضای کنسرسیوم یوروفایتر شامل آلمان، ایتالیا و اسپانیا انجام شد.
شرکتهای ایرباس، بیایای سیستمز و لئوناردو، سازندگان اصلی این جنگنده‌ها هستند.
اردوغان هفته گذشته در سفر به قطر و عمان بخشی از مذاکرات خود را به همین موضوع اختصاص داده بود.
ترکیه در سال‌های اخیر با گرمتر کردن روابط با غرب، تلاش کرده ناوگان هوایی سالخورده خود شامل جنگنده‌های اف-۱۶ را با یوروفایترها و احتمالا اف-۳۵های آمریکایی جایگزین کند.
آنکارا همچنین در حال توسعه جنگنده بومی خود به نام «قاآن» است اما این پروژه هنوز چند سال تا تکمیل فاصله دارد.
مقامهای ترکیه میگویند این قرارداد بخشی از راهبرد نوسازی هوایی کشور در واکنش به افزایش تنشهای منطقه‌ای است.
آنکارا امیدوار است با دریافت این جنگنده‌ها، جایگاه خود را در میان قدرتهای نظامی خاورمیانه بازیابد و همزمان همکاریهای دفاعی خود را با متحدان ناتو گسترش دهد.
