جایزه نوبل فیزیک به جان کلارک، میشل دووره و جان مارتینیس، سه دانشمند در آمریکا اهدا شد
جایزه نوبل فیزیک سال ۲۰۲۵ به جان کلارک، میشل دووره و جان مارتینیس، به‌دلیل آزمایش‌های این دانشمندان روی تراشه‌های الکترونیکی اهدا شد.
جایزه نوبل فیزیک سال ۲۰۲۵ به جان کلارک، میشل دووره و جان مارتینیس، به‌دلیل آزمایش‌های این دانشمندان روی تراشه‌های الکترونیکی اهدا شد.
آکادمی سلطنتی علوم سوئد سه‌شنبه ۱۵ مهر جایزه نوبل فیزیک را به این سه دانشمند از دانشگاه‌های کالیفرنیا و ییل آمریکا به پاس «کشف تونل‌زنی مکانیک کوانتومی در مقیاس ماکروسکوپی و کوانتیزه شدن انرژی در یک مدار الکتریکی» اهدا کرد.
این پژوهش‌گران در میانه دهه ۱۹۸۰ با مدارهایی از ابررساناها کار کردند که جریان را بدون مقاومت عبور می‌دهند.
آن‌ها از اتصالات جوزفسون استفاده کردند؛ جایی که دو ابررسانا به‌وسیله لایه‌ای نازک از ماده نارسانا جدا شده بودند.
این مدارها رفتار یک «ذره ماکروسکوپی» را نشان دادند که می‌توانست از طریق تونل‌زنی کوانتومی از حالت بدون ولتاژ فرار کند و وارد حالتی جدید شود که با ظهور ولتاژ آشکار می‌شد.
به گفته کمیته نوبل، این دستاورد راه را برای درک بهتر رفتار کوانتومی در مقیاس‌های بزرگ و توسعه فناوری‌های نوین، از جمله رایانش کوانتومی، هموار کرده است.
دستاورد این سه دانشمند
بررسی حداکثر اندازه سیستمی که بتواند اثرات مکانیک کوانتومی را نشان دهد، از پرسش‌های اساسی در فیزیک است. آزمایش‌های این سه دانشمند، فیزیک کوانتومی را روی یک تراشه به نمایش گذاشت.
برندگان امسال جایزه نوبل فیزیک آزمایش‌هایی را با یک مدار الکتریکی انجام دادند و در آن هم تونل‌زنی مکانیک کوانتومی و هم سطوح انرژی کوانتیزه‌شده را در سیستمی به اندازه‌ای بزرگ که در کف دست جا می‌گیرد، به نمایش گذاشتند.
مکانیک کوانتومی اجازه می‌دهد یک ذره از مانعی عبور کند؛ فرآیندی که تونل‌زنی نام دارد. اما وقتی تعداد زیادی از ذرات درگیر باشند، اثرات کوانتومی معمولا ناچیز می‌شوند.
آزمایش‌های این دانشمندان نشان داد ویژگی‌های کوانتومی می‌توانند در مقیاس ماکروسکوپی نیز به‌صورت ملموس آشکار شوند.
کلارک، دووره و مارتینیس در سال‌های ۱۹۸۴ و ۱۹۸۵ مجموعه‌ای از آزمایش‌ها را با مدار الکترونیکی ساخته‌شده از ابررساناها انجام دادند؛ موادی که می‌توانند جریان الکتریکی را بدون هیچ مقاومت الکتریکی عبور دهند.
آن‌ها با اندازه‌گیری و اصلاح دقیق تمام ویژگی‌های مختلف مدار خود، توانستند پدیده‌هایی را که هنگام عبور جریان از مدار رخ می‌داد، کنترل و بررسی کنند.
سال گذشته، جان هاپفیلد و جفری هینتن، پیشگامان هوش مصنوعی، برای کمک به ایجاد سنگ‌بنای یادگیری ماشین، .
مری برانکو، فرد رمزدل و شیمون ساکاگوچی، سه دانشمند در حوزه زیستپزشکی نیز ۱۴ مهر به‌دلیل کشفهای خود در حوزه «تحمل ایمنی محیطی» برنده جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی سال ۲۰۲۵ شدند.
اعلام جوایز نوبل با جایزه شیمی در چهارشنبه ۱۶ مهر و ادبیات در پنجشنبه ۱۷ مهر ادامه مییابد.
جایزه صلح نوبل جمعه ۱۸ مهر و جایزه یادبود نوبل در علوم اقتصادی، ۲۱ مهر اعلام خواهد شد.
مراسم اهدای جوایز، ۱۹ آذر و همزمان با سالروز درگذشت آلفرد نوبل، صنعتگر ثروتمند سوئدی و مخترع دینامیت که بنیانگذار این جوایز بود، برگزار میشود.
جایزه نوبل با اعتباری بیبدیل و جایزه نقدی ۱۱ میلیون کرون سوئد (نزدیک به ۱.۲ میلیون دلار) همراه است.
