مادرسالاری در دوران ماقبل تاریخ؛ افسانه یا واقعیت؟
روزنامه گاردین گزارش داد شواهد جدید از جوامع باستانی رویای وجود آرمان‌شهر مادرسالاری در دوران ماقبل تاریخ را به چالش می‌کشد.
روزنامه گاردین گزارش داد شواهد جدید از جوامع باستانی رویای وجود آرمان‌شهر مادرسالاری در دوران ماقبل تاریخ را به چالش می‌کشد.
گاردین نوشت تصوری رایج وجود دارد مبنی بر اینکه روزگاری زنان قدرتی برابر با مردان یا حتی بیشتر از آنان داشتند و جوامع انسانی آرام‌تر و شادتر بودند.
طبق این باور، با ظهور پدرسالاری و در پی جنگ‌ها و سرکوب‌های گسترده، بشریت به وضعیت کنونی رسیده است.
به گزارش گاردین، این ایده که مادرسالاری و پدرسالاری دو قطب مخالف هم هستند و گذاری ناگهانی بین آنها رخ داده است، از نظریه مارکسیستی قرن نوزدهم سرچشمه گرفت.
سپس این نظریه بی‌آنکه شواهد محکمی داشته باشد، وارد علم باستان‌شناسی شد و در افکار عمومی رسوخ کرد.
با این حال، انسان‌شناسان با این نظریه موافق نبودند. پژوهش‌های آنها در جوامع گوناگون، از قبایل بدوی تا تمدن‌های پیشرفته، الگوهای متنوعی از روابط زن و مرد را نشان می‌داد.
بر اساس این مشاهدات، آنها باور داشتند همین تنوع در دوران پیش از تاریخ نیز وجود داشته است.
مشکل اینجا بود که اسکلت‌های چند هزار ساله نمی‌توانستند به‌تنهایی پاسخ بدهند که صاحبشان زن بودند یا مرد.
انقلاب دی‌ان‌ای باستانی
گاردین نوشت تا دو دهه پیش، این معما حل نشدنی به نظر می‌رسید، اما پیشرفت‌های علمی توانایی استخراج و تحلیل دی‌ان‌ای از استخوان‌های کهن را فراهم کرد.
این فناوری انقلابی نه‌تنها جنسیت افراد باستان را مشخص کرد، بلکه پیوندهای خانوادگی آنها را نیز آشکار ساخت.
افزون بر این، تحلیل ترکیبات شیمیایی استخوان‌ها و دندان‌ها اطلاعات جالبی درباره مهاجرت‌ها و تغییر محل زندگی افراد در طول عمرشان ارائه داد.
شواهد جدید از جوامع مادرتباری
محققان آمریکایی در سال ۲۰۱۷ اعلام کردند یک گروه مادرتبار بیش از سه قرن در دره چاکو نیومکزیکو حکومت میکرد.
همچنین پژوهشگران چینی از کشف جامعهای کشاورزی با ساختار مادرتباری در شرق این کشور خبر دادند که سه هزار سال قبل به مدتی مشابه در آنجا زندگی میکردند.
این شواهد ثابت می‌کند جوامع مادرتبار از زمان آغاز دوران کشاورزی در تمام قارهها وجود داشتهاند.
عوامل تغییر در روابط زن و مرد
روابط جنسیتی در جوامع باستان ثابت نبود. پژوهش‌های جدید در تبت نشان میدهد روستاهایی که قرنها ساختار مادرتباری داشتند، در ۷۰ سال اخیر با ورود اقتصاد بازار محور، به سمت برابری جنسیتی حرکت کردهاند.
کارول امبر، پژوهشگر دانشگاه ییل، معتقد است جنگهای داخلی قبایل را وادار می‌کند پسران را نزد خود نگه دارند و این امر جوامع را به سوی پدرسالاری سوق میدهد.
گاردین نوشت اکتشافات اخیر مشخص می‌کند زنان در گذشتههای دور نقشهای متنوعی از جنگجو و شکارچی تا رهبر معنوی قبیله را برعهده داشتهاند.
در واقع هیچ نقشی در طول تاریخ بهطور مطلق از زنان دریغ نشده است.
