روزنامه تلگراف گزارش داد بخشی از جمهوری اسلامی با هدایت علی لاریجانی، آماده است به شکل چشمگیری سطح غنی‌سازی اورانیوم خود را کاهش دهد تا مانع از بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل از سوی بریتانیا و دیگر کشورهای غربی شود.
این نشریه بریتانیایی یکشنبه دوم شهریور به نقل از مقام‌های جمهوری اسلامی نوشت تهران مایل است برای جلوگیری از حملات بیشتر اسرائیل و آمریکا و همچنین فعال‌سازی مکانیسم ماشه، از موضع سختگیرانه خود عقب‌نشینی کند.
بر اساس این گزارش، علی لاریجانی، دبیر تازه منصوب‌شده شورای عالی امنیت ملی، هدایت تلاش‌ها برای متقاعد کردن حاکمیت به کاهش سطح غنی‌سازی از ۶۰ درصد به ۲۰ درصد را بر عهده دارد.
گمانه‌زنی‌ها بر این اساس بوده که سطح غنی‌سازی اورانیوم در ایران حدود ۹۰ درصد و در سطح تولید سلاح هسته‌ای است. همین موضوع نگرانی‌های بین‌المللی درباره اهداف هسته‌ای ایران را افزایش داده است.
لارنس نورمن، خبرنگار وال‌استریت‌ژورنال، ۲۵ خرداد گفته بود چند منبع آگاه بر این باورند که احتمال دارد ایران غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۹۰ درصد را در تاسیسات فردو آغاز کرده باشد.
بازگشت احتمالی به سطح ۲۰ درصد، عقب‌نشینی قابل توجهی از توان فعلی ایران خواهد بود، اما همچنان بالاتر از سقف ۳.۶۷ درصدی تعیین‌شده در برجام است.
یک مقام ارشد ایرانی به تلگراف گفت: «لاریجانی تلاش می‌کند نظام را برای کاهش سطح غنی‌سازی متقاعد کند تا از یک جنگ دیگر جلوگیری شود. او نگران است که اگر سطح غنی‌سازی کاهش نیابد یا به برخی خواسته‌های غرب پاسخ داده نشود، نظام با چالشی بزرگ مواجه شود.»
او افزود تلاش لاریجانی عمدتا با مخالفت نهادها و چهره‌های وابسته به حکومت و سپاه پاسداران روبه‌روست.
با این حال، به گفته این مقام، ظاهرا علی خامنه‌ای تمایل دارد با این رویکرد همراهی کرده و بار دیگر با قدرت‌های غربی وارد تعامل شود.
بریتانیا، فرانسه و آلمان تهدید کرده‌اند در صورتی که جمهوری اسلامی تا پایان آگوست (نهم شهریور) مذاکرات برای احیای گفت‌وگوهای هسته‌ای را آغاز نکند، تحریم‌های فلج‌کننده‌ای را که در قالب توافق برجام لغو شد، دوباره اعمال خواهند کرد.
بند «بازگشت خودکار تحریم‌ها» در توافق برجام در ماه اکتبر (مهر) منقضی می‌شود و این مساله، فشار بر اروپایی‌ها را برای اقدام فوری پیش از پایان این فرصت افزایش داده است.
بر اساس مکانیسم ماشه، هر طرفی می‌تواند ایران را ناقض توافق اعلام کرده و تحریم‌ها را بازگرداند. پس از انقضای این بند، هرگونه تحریم جدید نیازمند تصویب شورای امنیت خواهد بود؛ امری که می‌تواند با وتوی چین یا روسیه متوقف شود.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، ۳۱ مرداد با همتایان فرانسوی، آلمانی و بریتانیایی خود تلفنی گفت‌وگو کرد تا درباره جلوگیری از بازگشت تحریم‌های سازمان ملل رایزنی کند و توافق شد هفته آینده با آنها دیدار داشته باشد.
نگرانی اروپایی‌ها پس از آن افزایش یافته که تهران همه همکاری‌های خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را پس از جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل در ماه ژوئن قطع کرد.
این اقدام جامعه بین‌المللی را بیش از پیش از دسترسی به برنامه هسته‌ای ایران و وضعیت ذخایر اورانیوم آن محروم ساخت.
تلگراف نوشت فشارهای داخلی بر خامنه‌ای نشان می‌دهد که در درون حاکمیت بر سر «چگونگی تعامل با غرب» اختلاف وجود دارد و رهبر جمهوری اسلامی با فشارهای فزاینده‌ای مواجه است تا میان جاه‌طلبی هسته‌ای و بقای نظام یکی را انتخاب کند.
او از زمان حملات نظامی اسرائیل به اهدافی در ایران به ندرت در جلساتی عمومی ظاهر شده است.
خامنه‌ای دوم شهریور با متهم کردن مدافعان مذاکره مستقیم با ایالات متحده تاکید کرد «باطن قضیه دشمنی آمریکا» با مسائلی چون مذاکره مستقیم «حل نشدنی» است.
آب‌نبات چوبی در ازای مروارید غلطان
تلگراف در این گزارش نوشت رویکرد دیپلماتیک کنونی لاریجانی در تضاد با موضع سرسختانه او در گذشته است.
مهر سال ۱۳۸۲ خورشیدی حسن روحانی که ریاست تیم مذاکرات هسته‌ای با سه کشور اروپایی را بر عهده داشت موافقت کرد تهران به طور موقت غنی‌سازی اورانیوم را تعلیق کند.
لاریجانی که آن زمان رییس سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی بود، از این تصمیم انتقاد کرد و گفت: «مروارید غلطان دادیم و در ازای آن آب‌نبات چوبی گرفتیم.»
یک استاد علوم سیاسی در ایران به تلگراف گفت حکومت در برهه‌ای حساس قرار گرفته و میان «حفظ رضایت حامیان داخلی و تعامل با غرب» سرگردان است.
او توضیح داد: «این کار دشوار است؛ آنها هیچ‌گاه نتوانسته‌اند هر دو را همزمان انجام دهند و اکنون حتی سخت‌تر هم شده است. بسیاری بر این باورند که تعامل با غرب معادل از دست دادن یک حمله پیشگیرانه علیه ماست. اما واقعیت این است که آنها هیچ گزینه دیگری جز یافتن راهی برای بقا ندارند.»
به گفته این استاد دانشگاه، این تلاش برای بقا می‌تواند به معنای کاهش سطح غنی‌سازی و هرچند شاید تنها به‌عنوان ابزاری برای خرید زمان باشد.
او افزود: «در گذشته، آنها در پی پیشروی بودند. اکنون فقط تلاش می‌کنند به نقطه‌ای برگردند که پیش از حملات آمریکا در آن قرار داشتند.»
