ترامپ اعلام کرده است که همزمان با این رویداد، توافقنامههای دوجانبه اقتصادی میان آمریکا و دو کشور نیز امضا خواهد شد.
این نشست در ادامه تلاشهای چندماهه دولت ترامپ برای حل اختلافات دیرینه دو کشور قفقاز جنوبی برگزار میشود. ماه گذشته، رهبران آذربایجان و ارمنستان در امارات متحده عربی دیدار کرده بودند، اما نتیجه مشخصی از آن دیدار اعلام نشد. پیش از این رویترز گزارش داده بود که واشنگتن این صلح را پیششرطی کلیدی برای پیوستن آذربایجان به توافقات «ابراهیم» میداند؛ توافقاتی که در دوره نخست ریاستجمهوری ترامپ با هدف عادیسازی روابط برخی کشورهای مسلمان با اسرائیل امضا شد.
با وجود اینکه آذربایجان و برخی کشورهای آسیای مرکزی از پیش روابط دیرینهای با اسرائیل دارند، گسترش توافقات ابراهیم به این کشورها، به گفته منابع آگاه، بیشتر جنبه نمادین خواهد داشت و تمرکز اصلی بر تقویت همکاریهای تجاری و نظامی است. با این حال، تا پیش از صلح با ارمنستان، پیشبرد چنین توافقی برای باکو امکانپذیر نخواهد بود.
ابعاد ژئوپلیتیکی برای ایران
آذربایجان همسایه شمالی ایران است و روابط تهران و باکو در سالهای اخیر فراز و نشیبهای زیادی داشته است. یکی از مهمترین نقاط تنش، پروژه «کریدور زنگزور» است که آذربایجان آن را مسیری راهبردی برای اتصال به جمهوری خودمختار نخجوان و سپس ترکیه میداند. این دالان از استان سیونیک در جنوب ارمنستان، که با ایران هممرز است، عبور میکند و به گفته مقامهای آذربایجان، یک مسیر ترانزیتی بینالمللی خواهد بود.
جمهوری اسلامی نسبت به این پروژه موضع محتاطانهای اتخاذ کرده و وزارت خارجه حکومت ایران بارها تاکید کرده است که هرگونه تغییر در مسیرهای مواصلاتی نباید به «خدشه در تمامیت ارضی و مرزهای شناختهشده بینالمللی» یا تغییر ژئوپلیتیک منطقه بینجامد. به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، ایران حامی گسترش همکاریهای منطقهای است، اما هرگونه پروژهای باید با رعایت حساسیتهای مرزی و امنیتی همراه باشد.
با توجه به پیوند احتمالی این صلح با توافقات ابراهیم و همکاری نزدیکتر با اسرائیل، این رویداد میتواند بر معادلات منطقهای و موازنه قدرت در مرزهای شمالی ایران اثرگذار باشد. در صورت تحقق توافق صلح و پیشرفت پروژههای اتصال منطقهای، به باور تحلیلگران توازن ژئوپلیتیک در قفقاز جنوبی وارد مرحلهای تازه خواهد شد که بهطور مستقیم بر منافع و محاسبات راهبردی تهران تاثیر خواهد گذاشت.