خبرگزاری رویترز به نقل از پنج منبع مطلع گزارش داد که دولت دونالد ترامپ رییس‌جمهوری آمریکا، در حال مذاکره فعال با جمهوری آذربایجان و برخی از متحدان آسیای مرکزی باکو درباره امکان پیوستن به توافق‌های عادی‌سازی روابط با اسرائیل موسوم به «توافق‌های ابراهیم» است.
توافقات ابراهیم که در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ امضا شد، شامل عادی‌سازی روابط دیپلماتیک چهار کشور مسلمان‌نشین با اسرائیل از طریق میانجی‌گری ایالات متحده بود.
با این حال، به گفته منابع آگاه، جمهوری آذربایجان و تمام کشورهای آسیای مرکزی از پیش روابط دیپلماتیک دیرینه‌ای با اسرائیل دارند و گسترش توافقات ابراهیم به این کشورها عمدتا نمادین خواهد بود.
این منابع افزودند که تمرکز چنین توافق‌های احتمالی بر تقویت همکاری‌ها در زمینه‌هایی مانند تجارت و همکاری‌های نظامی است.
آمادگی ترامپ برای توافقاتی با دامنه محدودتر
رویترز نوشت که چنین گسترشی نشان‌دهنده آمادگی ترامپ برای دستیابی به توافقاتی با دامنه‌ای محدودتر از هدف بزرگ‌تر دولتش برای متقاعد کردن عربستان سعودی به برقراری روابط با اسرائیل است؛ موضوعی که با توجه به ادامه جنگ در غزه با چالش جدی روبه‌روست.
عربستان سعودی بارها اعلام کرده که بدون برداشتن گام‌هایی به سمت به رسمیت شناختن کشور فلسطین از سوی اسرائیل، این کشور را به رسمیت نخواهد شناخت.
شمار زیاد کشته‌شدگان در غزه و گرسنگی ناشی از محاصره کمک‌ها و عملیات نظامی اسرائیل، خشم کشورهای عربی را برانگیخته و تلاش‌ها برای اضافه کردن کشورهای مسلمان‌نشین به توافقات ابراهیم را پیچیده‌تر کرده است.
همچنین در اردیبهشت ماه، رییس‌جمهوری آمریکا، در نشست سران شورای همکاری خلیج فارس با اشاره به دیدارش با رییس دولت انتقالی سوریه گفت که از احمد الشرع خواسته روابط کشورش با اسرائیل را عادی‌سازی کند.
اما در هفته‌های اخیر و به دنبال درگیری‌ها در سویدا، اسرائیل حملاتی را علیه مواضع دولتی دمشق انجام داد.
صلح با ارمنستان، پیش‌‌شرط برای جمهوری آذربایجان
در حالی که مقام‌های دولت ترامپ به‌طور علنی از چند کشور بالقوه به‌عنوان نامزد پیوستن به توافقات ابراهیم یاد کرده‌اند، اما به گفته منابع آگاه، مذاکرات با باکو، از ساختار و جدیت بیشتری برخوردار است.
دو منبع آگاه ابراز داشتند که امکان دارد توافقی میان جمهوری آذربایجان و اسرائیل ظرف چند هفته یا چند ماه حاصل شود.
اما سه منبع مطلع به رویترز گفتند که یکی از موانع مهم در امضای این توافق، درگیری جمهوری آذربایجان با همسایه‌اش ارمنستان است.
به گفته آنان، دولت ترامپ دستیابی به صلح بین این دو کشور منطقه قفقاز را پیش‌شرطی برای پیوستن جمهوری آذربایجان به توافقات ابراهیم می‌داند.
کدام متحد باکو به توافقات ابراهیم می‌پیوندد؟
استیو ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ در ماه مارس به باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان، سفر و با الهام علی‌اف رییس‌جمهور این کشور دیدار کرد.
علاوه بر این، به گفته منابع آگاه، مشاور اصلی ویتکاف نیز در بهار امسال با علی‌اف دیدار کرد تا درباره توافقات ابراهیم گفت‌وگو کند.
بر اساس گزارش رویترز، در چارچوب این گفت‌وگوها، مقام‌های جمهوری آذربایجان با مقام‌هایی در کشورهای آسیای مرکزی از جمله قزاقستان تماس گرفته‌اند تا میزان تمایل آنان برای پیوستن به گسترش توافقات ابراهیم را ارزیابی کنند.
اماهنوز مشخص نیست کدام کشور آسیای مرکزی از جمله ازبکستان، ترکمنستان، تاجیکستان و قرقیزستان به توافق‌های ابراهیم بپیوند.
وزارت امور خارجه آمریکا، در پاسخ به پرسش‌ها درباره کشورهای مشخص، توضیحی نداد اما اعلام کرد گسترش توافقات یکی از اهداف کلیدی دولت ترامپ است.
یکی از مقام‌های آمریکایی به رویترز گفت: «ما تلاش می‌کنیم کشورهای بیشتری را به این توافقات وارد کنیم.»
تاکنون دولت جمهوری آذربایجان و اسرائیل از اظهارنظر در این زمینه خودداری کرده‌اند.
