بازداشت ۳ کاریکاتوریست در ترکیه به اتهام «توهین» به پیامبران

سه کاریکاتوریست در ترکیه به‌دلیل انتشار یک کاریکاتور در هفته‌نامه لمان بازداشت شدند. این کاریکاتور ظاهرا موسی و محمد، دو پیامبر ادیان ابراهیمی، را نشان می‌دهد که در آسمان با یکدیگر دست می‌دهند و در پایین تصویر، موشک‌هایی در حال پرواز هستند و صحنه‌ای شبیه به جنگ خلق شده است.

این کاریکاتور که بسیاری آن را نمایانگر نقش ادیان در درگیری‌های زمینی دانستند، محکومیت شدید مقام‌های دولتی و محافظه‌کاران مذهبی در ترکیه را به دنبال داشت.

علی یرلیکایا، وزیر کشور ترکیه، ویدیویی در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرد که در آن ماموران پلیس این کشور دوغان پهلوان، یکی از کاریکاتوریست‌های مرتبط با این تصویر، را با دستانی بسته از پله‌های ساختمانی بالا می‌کشند و بازداشت می‌کنند.

او نوشت: «یک‌ بار دیگر لعنت می‌فرستم بر کسانی که با کشیدن کاریکاتور از پیامبر ما، محمد، قصد ایجاد تفرقه دارند.»

یرلیکایا افزود: «فردی که این تصویر موهن را کشیده، با نام اختصاری د.پ.، شناسایی و بازداشت شده است. این افراد بی‌شرم در برابر قانون پاسخ‌گو خواهند بود.»

یرلیکایا در ادامه دو ویدیوی دیگر نیز منتشر کرد که در آن ماموران دو مرد را به زور از خانه‌هایشان بیرون می‌کشند، آن‌ها را روی زمین می‌خوابانند و به داخل ون منتقل می‌کنند؛ یکی از این افراد حتی پابرهنه بود

ییلماز تونچ، وزیر دادگستری ترکیه، اعلام کرد تحقیقات درباره این کاریکاتور طبق ماده ۲۱۶ قانون مجازات ترکیه آغاز شده است. این ماده «تحریک به نفرت و دشمنی» را جرم‌انگاری می‌کند.

او افزود در این پرونده در مجموع برای شش نفر حکم بازداشت صادر شده است.

مجله لمان با انتشار بیانیه‌ای در ایکس، ضمن عذرخواهی از مخاطبانی که محتوای این کاریکاتور را توهین‌آمیز تلقی کرده‌اند، اعلام کرد برداشت صورت‌گرفته از این اثر بر اساس یک «سوء‌تفاهم» بوده است.

در این بیانیه آمده است که دوغان پهلوان «می‌خواسته رنج یک مرد مسلمان کشته‌شده در حملات اسرائیل را به تصویر بکشد» و هیچ‌گونه قصدی برای توهین به دین اسلام یا پیامبر آن وجود نداشته است.

لمان افزود: «نام محمد از رایج‌ترین نام‌ها در میان مسلمانانی است که به پیامبر احترام می‌گذارند. این کاریکاتور پیامبر را به تصویر نمی‌کشد و با هدف تمسخر ارزش‌های دینی کشیده نشده است.»

این مجله برخی از تفسیرهای ارائه‌شده از این کارتون را «عمدی و بدخواهانه» خواند.

لمان همچنین از مقامات قضایی خواست علیه «کارزار تخریبی» که به راه افتاده، اقدامات لازم را در دستور کار قرار دهند و از نیروهای امنیتی خواست از آزادی بیان حفاظت کنند.

شامگاه دوشنبه ۹ تیر، ویدیوهایی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که گروهی از معترضان را در برابر دفتر مجله لمان در مرکز استانبول نشان می‌داد؛ معترضان شعار می‌دادند و درِ ورودی ساختمان را لگد می‌زدند.

ترکیه همواره رتبه‌ پایینی در زمینه‌ آزادی بیان داشته و این مساله نشان‌دهنده‌ محدودیت‌های گسترده در رسانه‌ها و فضای گفت‌وگوی عمومی است. بر اساس «شاخص آزادی مطبوعات ۲۰۲۴» سازمان گزارشگران بدون مرز، ترکیه در میان ۱۸۰ کشور، در جایگاه ۱۵۸ قرار دارد.