تحلیل

جمهوری اسلامی زیر آتش اسرائیل دست به دامان ملی‌گرایی شد

امیرهادی انواری

ایران‌اینترنشنال

جمهوری‌اسلامی که در سرود رسمی آن حتی یک‌بار نام ایران برده نشده و در قانون اساسی‌اش نام ایران زیر سایه اسلام است، اکنون زیر آتش اسرائیل، به مفاهیم ملی پناه برده است. حکومتی که روح‌الله خمینی، بنیان‌گذارش هم پیش و پس از ۱۳۵۷، صریحا مخالف ملی‌گرایی بود.

ایران ستیزی و ملیت‌ ستیزی، که تا پیش از آغاز به کار رسمی جمهوری اسلامی، بیشتر شکلی نظری داشت، در حدود نیم قرن عمر جمهوری اسلامی، به طور رسمی و جدی چه نظری و چه عملی دنبال شده و در مقابل آن امت‌گرایی تقویت شد؛ اکنون زیر آتش اسرائیل، جریانی به دنبال ارتباط جمهوری اسلامی و ملیت است.

از زمان آغاز به‌کار جمهوری اسلامی تا سال ۱۳۷۱، سرود رسمی جمهوری اسلامی «پاینده‌ بادا ایران» بود. در سه بخش از این سرود بلند، به نام ایران اشاره شده است. در دو بیت «از انقلاب ایران دگر/کاخ ستم گشته زیر و زبر» و «ایران فرستد با این سرود/رزمندگان وطن را درود» و همچنین در ترجیع بند سرود «در سایه‌ی قرآن جاودان/پاینده بادا ایران» به نام ایران، هرچند در سایه «قرآن» و «انقلاب» اشاره شده بود.

سال ۱۳۷۱، با پایان جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۶۷، در دوران ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی و در اوایل رهبری علی خامنه‌ای، سرود رسمی کشور به سرود فعلی «مهر خاوران» تغییر داده شد. در این سرود هیچ اشاره‌ای به ایران نشده است و تنها اشاره آن، در پایان سرود و بیت «پاینده مانی و جاودان/ جمهوری اسلامی ایران» است.

قانون اساسی جمهوری اسلامی نیز شرایط مشابهی دارد. در مقدمه و ۱۷۷ اصل این قانون، که شالوده تمام ساختار جمهوری اسلامی است، به طور کلی به جز داخل عبارت «جمهوری اسلامی ایران» ۶۷ بار نام ایران برده شده، در مقابل ۱۳۶ بار از اسلام، مسلمان و مسلمین یاد شده است.

«ما یک مملکت محمدی ایجاد می‌کنیم. بیرق ایران نباید بیرق شاهنشاهی باشد، آرم‌های ایران نباید آرم‌های شاهنشاهی باشد، باید آرم‌های اسلامی باشد.»/ روح الله خمینی ۱۰ اسفند ۱۳۵۷
«ما یک مملکت محمدی ایجاد می‌کنیم. بیرق ایران نباید بیرق شاهنشاهی باشد، آرم‌های ایران نباید آرم‌های شاهنشاهی باشد، باید آرم‌های اسلامی باشد.»/ روح الله خمینی ۱۰ اسفند ۱۳۵۷

دشمنی خمینی با ملیت و ایران

سرود رسمی جمهوری اسلامی، نمادی از ایدئولوژی جمهوری اسلامی است. بنیان‌گذار این حکومت، روح‌الله خمینی به صراحت نظرات خود در دشمنی با ملیت را بیان کرده است.

در کتاب «ولایت فقیه» که خلاصه اظهارات او دوران اقامت او در نجف است و سال ۱۳۴۹ در بیروت چاپ شد، او با اشاره به سقوط حکومت عثمانی، صراحتا ملی‌گرایی را پروژه استعماری دانست که برای جدایی «امت اسلامی» طراحی شده است.

او در این کتاب گفته هدف اسلام تشکیل «امت واحده تحت رهبری ولی فقیه» است. او مرزهای ملی را مانعی برای تشکیل این «امت واحده» دانسته و خواستار حکومتی فراملی بود.

این مفهوم در اولین موضع‌گیری رسمی او درباره نشان‌های جمهوری اسلامی مشهود است. او ۱۰ اسفند ۱۳۵۷ گفت: «ما یک مملکت محمدی ایجاد می‌کنیم. بیرق ایران نباید بیرق شاهنشاهی باشد، آرم‌های ایران نباید آرم‌های شاهنشاهی باشد، باید آرم‌های اسلامی باشد. از همه وزارتخانه‌ها، از همه ادارات، باید این شیر و خورشید منحوس قطع بشود، علم اسلام باید باشد.»

او خرداد ۱۳۵۹ نیز ملی‌گرایی را خلاف اسلام دانست، مرداد همان، در پیامی به مناسبت «روز قدس» گفت: گفت «افراد ملی به درد ما نمی‌خورند، افراد مسلم به درد ما می‌خورند. اسلام با ملیت مخالف است.»

خمینی کمی بعد در مرداد ۱۳۵۹ دوباره در سخنرانی خطاب به اعضای «کنگره آزادی قدس» با بیان اینکه «من مکرر عرض می‌کنم که این ملی گرایی اساس بدبختی مسلمین است»

یوسف فروتن، روابط عمومی سپاه پاسداران در زمان تاسیس آن می‌گوید نمی‌خواستیم نام و نشانی از ایران در آرم سپاه باشد،
یوسف فروتن، روابط عمومی سپاه پاسداران در زمان تاسیس آن می‌گوید نمی‌خواستیم نام و نشانی از ایران در آرم سپاه باشد،

سپاهی که نام ایران ندارد

در اولین اساسنامه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، در ابتدا هدف تاسیس این سازمان پاسداری از انقلاب اسلامی «در ایران» ذکر شده است. و در ادامه هدف بعدی گسترش «انقلاب اسلامی» مبتنی بر ایدئولوژی اسلام و اجرای خواست جمهوری اسلامی ذکر شده است. نکته این‌که بر خلاف سایر اسناد، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، حتی نام ایران را در اساسنامه خود در عبارت «جمهوری اسلامی» حذف کرده است.

علی فدوی، جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اردیبهشت ۱۳۹۷، در گفت‌وگویی با خبرگزاری فارس وابسته به سپاه، تاکید کرد: «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» هیچ کلمه‌ای را در ادامه خود ندارد حتی ایران.»

این موضوع در آرم سپاه پاسداران نیز قابل مشاهده است، هیچ نام یا نشانه‌ای از ایران در آرم سپاه پاسداران نیست. مرکز اسناد انقلاب اسلامی، اردیبهشت ۱۳۹۹، با یوسف فروتن، مسئول روابط عمومی سپاه در زمان تاسیس، درباره نحوه طراحی آرم سپاه گفت‌وگویی انجام داد.

در این گفت‌وگو فروتن تاکید کرد که سپاه اصرار داشت در آرم خود از نام و نشان ایران استفاده نکند و به جای آن از یک دایره استفاده کرد که به گفته‌ او «نشانه کره زمین، نمادی از جهانی بودن و تاکیدی بر حضور بین‌المللی سپاه در عرصه‌های مختلف جهانی است.»

علی فدوی: «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» هیچ کلمه‌ای را در ادامه خود ندارد حتی ایران.»
علی فدوی: «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» هیچ کلمه‌ای را در ادامه خود ندارد حتی ایران.»

ماجرای دم اسب مجسمه آریوبرزن

اکنون در تهران، مجسمه آرش کمانگیر نصب شده است، اما تا چند سال پیش، ستیز با نمادهای ملی به طور مویرگی در کشور جریان داشت. این دشمنی دیرینه است.

سال ۱۳۸۱ احمد جنتی در نماز جمعه تهران، خواستار تخریب مجسمه کاوه آهنگر در اصفهان شد، چرا که او اعتقاد داشت این مجسمه به محلی نمادین برای تجمع «ضد انقلاب» تبدیل شده است.

تابستان سال ۱۳۹۰، یاسوج مرکز کهگیلویه و بویراحمد درگیر اخبار تخریب مجسمه آریوبرزن بود. سه سال بعد از آن، شورای اسلامی شهر سلماس دستور داد مجسمه فردوسی، شاعر حماسه‌سرا و سراینده شاهنامه از میدانی در این شهر حذف شود و در نهایت مجسمه از میدان برداشته شد.

فرمانده سپاه در یاسوج تلاش زیادی برای حذف مجسمه آریوبرزن به اتهام اینکه «دم اسب آریوبرزن» به سمت محل دفن «شهدا» است، کرد. مجسمه حذف نشد اما چندین بار شمشیر آن شکست و یا آتش گرفت.
فرمانده سپاه در یاسوج تلاش زیادی برای حذف مجسمه آریوبرزن به اتهام اینکه «دم اسب آریوبرزن» به سمت محل دفن «شهدا» است، کرد. مجسمه حذف نشد اما چندین بار شمشیر آن شکست و یا آتش گرفت.

سال ۱۳۸۹، شهرداری یاسوج، مجسمه‌ای از آریو برزن، سردار ایرانی که مقابل تهاجم اسکندر ایستاده بود، در یکی از میدان‌های یاسوج نصب کرد، نام میدان هم به نام او نام‌گذاری شد. دو سال بعد عوض شهابی‌فر، فرمانده وقت سپاه آن ناحیه، با این ادعا که «دم اسب» آریو برزن به سمت محل دفن «شهدا» است، درخواست تخریب مجسمه را داشت.

این موضوع مدت‌ها در تابستان سال ۱۳۹۰ محل بحث بود. با اعتراضات مردمی، تخریب مجسمه منتفی شد. در پاییز سال ۱۳۹۷، مجسمه در میدان شهر آتش گرفت. بارها به این مجسمه در یاسوج حمله شده و شمشیر آن شکسته و یا به قسمت‌های دیگر آن آسیب رسانده شده است.

همچنین در سال ۱۳۸۹، به طور گسترده‌ای و مشکوکی، مجسمه‌ها که بسیاری از آنان به نمادهای ملی مربوط بودند به سرقت رفتند. هرگز انگیزه و هویت سارقان مشخص نشد.

مهدی، برادر حسین طائب رئیس سابق سازمان اطلاعات سپاه و فرمانده قرارگاه «عماریون» در یک سخنرانی به صراحت گفت حفاظت از سوریه از خوزستان برای جمهوری اسلامی مهم‌تر است.
مهدی، برادر حسین طائب رئیس سابق سازمان اطلاعات سپاه و فرمانده قرارگاه «عماریون» در یک سخنرانی به صراحت گفت حفاظت از سوریه از خوزستان برای جمهوری اسلامی مهم‌تر است.

سوریه به جای خوزستان

در دهه ۹۰، زمانی که افکار عمومی ایران، درباره علت حضور ماموران جمهوری اسلامی در سوریه و عراق پرسش‌هایی مطرح کردند، جمهوری اسلامی با عبارت «مدافعان حرم» این حضور را توجیه کرد. این موضوع در سخنرانی‌های چهره‌های نزدیک به حکومت به‌خوبی به چشم می‌خورد.

سال ۱۳۹۱، مهدی طائب، برادر حسین طائب فرمانده سازمان اطلاعات سپاه پاسداران، که رئیس تشکیلاتی به نام «قرارگاه عمار» بود، در یک سخنرانی به حضار گفت «دفاع از سوریه، بر خوزستان اولویت دارد.»

نقل قول‌های فراوانی از این دست اظهارنظرها منسوب به فرماندهان نظامی و سخنرانان نزدیک به جمهوری اسلامی وجود دارد، که همگی موضوع اولویت «امت اسلامی» بر ایران را روایت می‌کنند.

بیستم خرداد، دو روز پیش از آغاز حملات اسرائیل، به طور ناگهانی و از پیش اعلام نشده، یک مجسمه از آرش کمانگیر در میدان ونک تهران نصب شد.
بیستم خرداد، دو روز پیش از آغاز حملات اسرائیل، به طور ناگهانی و از پیش اعلام نشده، یک مجسمه از آرش کمانگیر در میدان ونک تهران نصب شد.

اکنون، زمانی که ایران در آستانه جنگی تمام عیار قرار گرفته است، مقامات جمهوری‌اسلامی و حامیان آنان، به طرزی شتاب زده پای مفاهیم ملی و میهنی را وسط کشیدند، مجسمه آرش کمانگیر، نماد اعتقاد به تمامیت مرزی را در میادین نصب می‌کنند.

در شرایطی که مفاهیم ایدئولوژیک مرتبط با جمهوری اسلامی دیگر در بین عموم مردم خریدار ندارد، جمهوری اسلامی دست به دامان مفاهیم ملی شده و قریب به این مضمون را در رسانه‌ها تکرار می‌کند: «حتی اگر به نظام باور ندارید، به خاطر وطن…» وطنی که در سرود رسمی جمهوری اسلامی از آن نامی نیست، هنوز هم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نه نامی از آن در نام خود دارد و نه نشانی از آن را در آرم خود درج می‌کند.