افزایش ۷۳ درصدی کوچ تهرانی‌ها به حاشیه پایتخت
رسانه‌های داخلی بر پایه اطلاعاتی که یک اپلیکیشن خدماتی در اختیار آنان قرار داده، از افزایش ۷۳ درصدی مهاجرت مستاجران از تهران به‌دلیل افزایش هزینه‌های زندگی خبر دادند.
روزنامه‌های پنج‌شنبه ۲۲ خرداد با استناد به اطلاعات اپلیکیشن خدماتی «آچاره» گزارش دادند کوچ خانواده‌ها از مناطق مختلف تهران به حومه پایتخت ۷۳ درصد بیشتر شده است.
بر اساس داده‌های روابط عمومی «آچاره» که یکی از خدمات آن اسباب‌کشی است، میزان جابه‌جایی از تهران به حومه، از جمله مناطقی مانند پردیس، بومهن، پاکدشت و باقرشهر، از سال ۱۴۰۲ تا ۱۴۰۳ حدود ۷۳ درصد افزایش داشته است.
بررسی داده‌های آچاره در سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد ۱۱.۵ درصد از اسباب‌کشی‌هایی که به حومه تهران انجام شده، از منطقه چهار بوده است؛ منطقه‌ای در شرق پایتخت با محله‌هایی مانند تهرانپارس، حکیمیه، نارمک و هروی.
در رده‌های بعدی، مناطق پنج، سه و دوی تهران دیده می‌شوند که به‌ترتیب پنج، چهار و ۳.۵ درصد از کل اسباب‌کشی‌ها به حومه را به خود اختصاص داده‌اند.
نکته قابل توجه این است که این مناطق جزو محله‌های نسبتا برخوردار تهران نظیر پونک، شهرک غرب، دروس و ونک محسوب می‌شوند، و حالا برخی ساکنان آن‌ها هم ناچار به ترک شهر شده‌اند.
فقر مسکن در ایران دو برابر میانگین جهانی
هرچند این آمار بر پایه یک پژوهش علمی فراگیر تهیه نشده و صرفا از داده‌های یک اپلیکیشن به دست آمده که میزان استفاده عمومی از آن مشخص نیست، اما داده‌های رسمی نیز تا حدودی این موضوع را تایید می‌کنند.
بر اساس داده‌های مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، فقر مسکن در ایران از ۳۲ درصد در سال ۱۳۹۰ به حدود ۵۵ درصد در سال ۱۴۰۰ افزایش یافته است؛ در حالی که میانگین این شاخص در سطح جهانی حدود ۲۰ درصد گزارش شده است.
یکی از چالش‌های جدی پیش‌روی جمهوری اسلامی، بحران فزاینده حاشیه‌نشینی است؛ پدیده‌ای که می‌تواند زنگ خطر اعتراضاتی مشابه کوی طلاب مشهد و اسلام‌شهر تهران را دوباره به صدا درآورد.
الگوی جدید حاشیه‌نشینی
دفتر مطالعات اجتماعی مرکز پژوهش‌های مجلس در آذر سال ۱۴۰۱ گزارشی با عنوان «حاشیه‌نشینی در ایران، رویکردها، سیاست‌ها و اقدامات» منتشر کرد.
در این گزارش آمده است که در سال ۱۴۰۰، دست‌کم شش میلیون و ۱۸۷ هزار نفر در سراسر کشور در زمره حاشیه‌نشینان یا ساکنان سکونتگاه‌های غیررسمی قرار داشته‌اند.
حاشیه‌نشینی و مهاجرت به حاشیه شهرها در ایران مانند بسیاری از نقاط دیگر جهان رایج بود، اما عموما جمعیت حاشیه‌نشین را مهاجران از روستا‌ها و شهرهای کوچک تشکیل می‌دادند.
در دور دوم ریاست جمهوری حسن روحانی و بین سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰، اتفاقی بی‌سابقه به وقوع پیوست و به‌دلیل تورم فزاینده مسکن، آمارها از افزایش مهاجرت ساکنان مناطق شهری به حاشیه شهرها حکایت داشت.
پیش‌تر احمد وحیدی، وزیر کشور در دولت ابراهیم رئیسی، نیز مهاجرت ساکنان شهرها به مناطق حاشیه‌ای را تایید کرده بود.
در فروردین ۱۴۰۲، بیت‌الله ستاریان، عضو هیات علمی دانشگاه تهران، گفت به‌دلیل فشار شدید در بازار مسکن شهرهای بزرگ، بسیاری از شهروندان قادر به ادامه سکونت در محل فعلی خود نیستند و ناچار به نقل مکان به فضاهای کوچک‌تر یا مناطق حاشیه‌ای می‌شوند.
او همچنین هشدار داد در برخی موارد، این روند به افزایش سکونت در مناطق غیررسمی منجر می‌شود.