دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، اعلام کرد که جمهوری اسلامی در مذاکرات برای دستیابی به توافق آتش‌بس در غزه بین اسرائیل و حماس و آزادی گروگان‌ها مشارکت دارد. این نخستین‌بار است که به‌صراحت از حضور جمهوری اسلامی در مذاکرات آتش‌بس غزه سخن گفته می‌شود.
ترامپ دوشنبه ۱۹ خرداد در کاخ سفید به خبرنگاران گفت: «غزه اکنون در میانه یک مذاکره بزرگ میان ما، حماس و اسرائیل قرار دارد و ایران هم در واقع در این روند دخیل است. خواهیم دید چه خواهد شد. ما می‌خواهیم گروگان‌ها را بازگردانیم.»
او جزییات بیشتری درباره نقش جمهوری اسلامی در این مذاکرات ارائه نداد.
خبرگزاری رویترز نیز گزارش داد که کاخ سفید به درخواست خبرنگاران برای توضیحات بیشتر واکنشی نشان نداد. نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد در نیویورک نیز تاکنون واکنشی به اظهارات ترامپ نشان نداده است.
ترامپ در حالی از حضور جمهوری اسلامی در مذاکرات آتش‌بس بین اسرائیل و حماس خبر داده که قطر و مصر به‌عنوان دو میانجی اصلی همراه با آمریکا در ماه‌های گذشته در گفت‌وگوهای غیرمستقیم میان اسرائیل و حماس نقشی محوری ایفا کرده‌اند.
جمهوری اسلامی، به‌عنوان حامی سرسخت حماس، از هفتم اکتبر ۲۰۲۳ و آغاز جنگ اخیر در غزه همواره از حماس حمایت و به اسرائیل و آمریکا حمله کرده است.
اسرائیل و کشورهای غربی جمهوری اسلامی را متهم می‌کنند که با حمایت‌های مالی و نظامی از حماس و برخی از دیگر گروه‌های فلسطینی باعث ادامه و گسترش خشونت در منطقه شده است.
جمهوری اسلامی همچنین متهم است که از حمله هفتم اکتبر حماس به اسرائیل که در جریان آن ۱۲۰۰ نفر کشته شدند و بیش از ۲۲۰ نفر به گروگان گرفته شدند، مطلع بوده است.
اسماعیل هنیه، رییس پیشین دفتر سیاسی حماس که برای شرکت در مراسم تحلیف مسعود پزشکیان، رییس دولت در جمهوری اسلامی به تهران رفته بود، ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ در تهران کشته شد.
جمهوری اسلامی اسرائیل را عامل کشته شدن هنیه معرفی کرده، اما اسرائیل به‌طور رسمی و علنی مسئولیتی را در این زمینه نپذیرفته است.
در چنین وضعیتی روشن نیست که تهران چه نقشی در مذاکرات آتش‌بس میان اسرائیل و حماس با حضور آمریکا ایفا می‌کند و حضور در این فرآیند تا چه اندازه با مذاکرات هسته‌ای جمهوری اسلامی و ایالات متحده گره خورده است.
جمهوری اسلامی و ایالات متحده به طور جداگانه نیز در تلاش هستند تا درباره برنامه هسته‌ای ایران به توافقی دست یابند.
دونالد ترامپ دوشنبه ۱۹ خرداد از برگزاری دور ششم مذاکرات بین تهران و واشینگتن خبر داد. سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی نیز تایید کرده است که این مذاکرات روز یکشنبه ۲۵ خرداد در مسقط پایتخت عمان برگزار می‌شود.
روابط حماس با جمهوری اسلامی و کشورهای عرب منطقه
شبکه ۱۲ اسرائیل یکشنبه ۱۸ خرداد بر پایه اسنادی که در جریان جنگ علیه حماس در غزه به دست نیروهای اسرائیلی افتاده، از ابعاد گسترده همکاری چندساله قطر با این گروه و تلاششان برای ناکام گذاشتن «معامله قرن» دونالد ترامپ، تقویت جایگاه ترکیه و ایران و تضعیف نقش مصر در غزه خبر داد.
به گزارش کانال ۱۲، یکی از این اسناد مربوط به نامه یحیی سنوار، فرمانده سابق حماس در غزه، به اسماعیل هنیه، رییس پیشین دفتر سیاسی این گروه، در اردیبهشت ۱۴۰۱ و حدود ۱۷ ماه پیش از حمله هفتم اکتبر است.
سنوار در این نامه که همزمان با ادامه تلاشهای آمریکا برای عادیسازی روابط میان اسرائیل و کشورهای عربی تنظیم شده، به هنیه گفت: «باید فورا با متحدانمان ایران، قطر و ترکیه، وارد عمل شویم. دیپلماسی قطری و ترکیهای باید نقش رهبری داشته باشد. نقش ما این است که راه نفس کشیدن را بر اشغالگر سخت و تضمین کنیم که بازیگران بینالمللی روابط دیپلماتیک خود را با آنها قطع کنند.»
بر اساس این گزارش، در رویدادی که زمانش مشخص نشده، یک مقام وزارت خارجه جمهوری اسلامی به هیاتی از حماس که به ایران رفته بودند، گفت تهران از حمایت آنکارا و دوحه از این گروه استقبال می‌کند.
هفت ماه پیش از حمله هفتم اکتبر نیز سنوار درباره مخالفت جمهوری اسلامی با روند عادیسازی روابط عربستان سعودی با اسرائیل به هنیه گفت تهران علاقهای ندارد حماس به کشورهای همسو با ریاض نزدیک شود.
سنوار درباره رویکرد مقامهای جمهوری اسلامی گفت: «آنها نه خواهان آرامش هستند و نه توافق. آنها نمیخواهند ما با رقبایشان یا دشمنانشان، کشورهایی که در حال عادیسازی روابط با آمریکا و دشمن صهیونیستی هستند، رابطه برقرار کنیم. اما برای روابط با قطر و ترکیه آمادگی دارند.»
