تحلیل

چرا نیم‌قرن آینده ایران، تکرار ۵۰ سال گذشته نخواهد بود

کامبیز حسینی
کامبیز حسینی

ایران‌اینترنشنال

۱۴ خرداد، سالگرد درگذشت خمینی، امسال نیز با همان تصاویر همیشگی تکرار شد:

خامنه‌ای به محل دفن خمینی رفت و همان حرف‌هایی را زد که سه دهه از تریبون‌های حکومتی شنیده‌ایم: دفاع از انزوا، رد مذاکره و تعامل با دنیا، و تاکید بر تداوم مسیری که از بهمن ۱۳۵۷ تا به امروز، نه توسعه آورده، نه صلح، نه رفاه و نه آرامش.

جمهوری اسلامی غیر از همان آدرنالین جمعی و مقطعی پیروزی در همان اول انقلاب، همه جنگ بوده و بمباران و محرومیت و بی‌سوادی و فساد و دروغ؛ آن‌ هم با بوی گلاب!

علی خامنه‌ای در سخنرانی امروز، پیشنهاد تازه آمریکا برای توافق هسته‌ای را به‌شدت رد کرد و نه‌ تنها دروازه یک فرصت دیگر برای کاهش فشار اقتصادی را بست، بلکه نشانه‌ای روشن از اراده سیاسی نظام در حفظ وضعیت اسفناک موجود ارائه داد؛ وضعیتی که محصول آن فروپاشی امید زندگی در جامعه‌ای خسته و دست‌بسته است.

خامنه‌ای حالا موفق شده همه گزینه‌های بدون خشونت و صلح‌آمیز برای تغییر در جامعه امروز ایران را بسوزاند!

او، تنهاتر از همیشه، دیکتاتوری بوده که سوار بر گرده دیکتاتوری دیگر، یک ایدئولوژی واپس‌گرایانه را تا جایی که می‌توانست - شاید تا آخر عمرش - بر میلیون‌ها تحمیل کرد و اگر منابع طبیعی ایران نبود، هرگز در خوابش هم نمی‌دید در ۸۰ سالگی این‌جایی باشد که امروز هست.

نزدیک به پنجاه سال وعده و شکست

در سال‌های پس از انقلاب، جمهوری اسلامی بارها بر «استقلال»، «عزت» و «مقاومت» تاکید کرده؛ اما در عمل، این مفاهیم بهانه‌ای برای توجیه ناکامی، سرکوب و انزوای بین‌المللی بوده است.

برنامه هسته‌ای، یکی از پرهزینه‌ترین پروژه‌های تاریخ معاصر ایران، نه برق تامین کرد، نه تحریم‌ها را پایان داد، و نه امنیت به‌همراه آورد. تنها دستاورد آن، انزوای دیپلماتیک و افزایش فشار بر مردم بود. با این حساب، هیچ‌ جای این پروژه «ملی» نیست.

در ستایش گذشته، بدون درک حال

خامنه‌ای در سخنان امروز خود، همچنان از «راه خمینی» سخن گفت؛ راهی که ظاهراً جز تداوم دشمنی، هزینه‌دادن مردم و مقاومت بی‌ثمر برای دفاع از هیچ، چیزی به‌همراه ندارد. او گفت: «پاسخ ما به یاوه‌گویی آمریکا معلوم است: نمی‌توانند هیچ غلطی بکنند.»

واقعیت این است که در سایه این رویکرد، ایران نه‌تنها از توسعه بازمانده، بلکه در بسیاری زمینه‌ها از همسایگانش عقب افتاده است.

امروز حتی همان شعارهای اولیه جمهوری اسلامی - مانند عدالت، رفاه و کرامت انسانی - جک شده! «ارتحالیدی» در باطن خود، واکنش طنزآلود جامعه‌ای است به مرگ امامش!

بازتولید چرخه‌؟

خامنه‌ای تنها امتداد گذشته نیست؛ او خود بخشی از همان گذشته است که در حال تکرار است. در سه دهه رهبری‌اش، با استفاده از تجربه‌های پرهزینه - از جیب جمهوری اسلامی و نهایتا ملت ایران - نظام امنیتی و اقتصاد وابسته به سرکوب را تثبیت کرد.

اگر او بتواند این پیچ خطرناک را رد کند، آیا باید پذیرفت که نیم‌قرن آینده نیز بازتولید همان سیاست‌های فرسایشی، همان انزوا و همان اقتصاد خواهد بود؟ حالا مثلاً مقداری لیبرال‌تر!؟

آیا نیم‌قرن آینده، چیزی جز ادامه فروپاشی تدریجی نخواهد بود؟

«برنامه» این پایین است و امشب در برنامه به این مسئله پرداختیم.

در تازه‌ترین قسمت «برنامه با کامبیز حسینی»، به بررسی آخرین وضعیت ایران از نگاه خودمان می‌پردازیم!

در این برنامه، عرفان ثابتی که جامعه‌شناس است مهمان ماست و مخاطبان از سراسر جهان به این پرسش پاسخ دادند که: آیا نیم‌قرن آینده ایران، تکرار ۵۰ سال گذشته خواهد بود؟