خبرگزاری رویترز در گزارشی به بررسی آنچه چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت در دیدار دونالد ترامپ و سیریل رامافوسا، روسای جمهوری آمریکا و آفریقای جنوبی، رخ داد پرداخته و ضمن مقایسه آن با مشاجره دونالد ترامپ و ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهوری اوکراین، پیامدهای این رفتار ترامپ را بررسی کرده است.
رویترز در گزارش خود نوشته است دونالد ترامپ روز چهارشنبه در اقدامی حساب‌شده، چراغ‌های دفتر بیضی شکل کاخ سفید را خاموش کرد و سیریل رامافوسا، رییس‌جمهوری آفریقای جنوبی، را در برابر دوربین‌های تلویزیونی هدف جدیدترین حمله ژئوپلتیک خود قرار داد.
به‌نوشته رویترز، این صحنه بی‌سابقه، که آشکارا برای تاثیرگذاری حداکثری از سوی کاخ سفید طراحی شده بود، یادآور دیدار جنجالی با ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهوری اوکراین در ماه فوریه است. ترامپ در این ملاقات، رامافوسا را با ادعاهایی درباره «نسل‌کشی سفیدپوستان» در آفریقای جنوبی، از جمله قتل‌های گسترده و مصادره زمین، مورد انتقاد قرار داد.
این اتفاق بار دیگر نشان داد که ترامپ آمادگی دارد از دفتر بیضی شکل، که به‌طور سنتی محلی برای ادای احترام به رهبران خارجی است، به عنوان ابزاری برای تحت فشار گذاشتن میهمانان از کشورهای ضعیف‌تر یا اعمال فشار بر موضوعاتی که شخصا بر آنها متمرکز است، استفاده کند.
به‌نوشته رویترز، این استفاده بی‌سابقه از جایگاه ریاست‌جمهوری، ممکن است باعث شود رهبران دیگر کشورها در پذیرش دعوت ترامپ تجدیدنظر کنند؛ چرا که خطر تحقیر عمومی آنها در برابر رسانه‌ها وجود دارد.
رویترز افزوده که این تردید می‌تواند روابط ایالات متحده با دوستان و شرکای بین‌المللی را که در عین حال مورد توجه رقبای بزرگی مانند چین نیز هستند، دشوارتر کند.
این دیدار در ابتدا با هدف بهبود روابط پرتنش میان آمریکا و آفریقای جنوبی، به‌ویژه پس از اعمال تعرفه‌ها از سوی ترامپ و اتهامات او مبنی بر «نسل‌کشی سفیدپوستان» و پیشنهاد اسکان اقلیت آفریکانرها در آمریکا، برنامه‌ریزی شده بود.
اما در ادامه، ترامپ دستور داد چراغ‌ها را کم‌نور کنند و سپس ویدیوها و مقالاتی چاپ‌شده را به نمایش گذاشت.
رامافوسا که آماده پاسخ‌گویی بود، هرچند احتمالا انتظار چنین نمایش سیاسی را نداشت، با متانت و توجه کامل تلاش کرد تا ادعاهای میزبانش را رد کند؛ هرچند از انتقاد مستقیم یا تقابل با رییس‌جمهوری آمریکا، که به حساسیت بیش از حد مشهور است، پرهیز کرد.
او با لحنی شوخ‌طبعانه گفت: «متاسفم که هواپیمایی ندارم که به شما بدهم.»
سخن او کنایه‌ای آشکار به پیشنهاد قطر برای اهدای یک جت لوکس به ترامپ بود که قرار است به هواپیمای رسمی رییس‌جمهوری آمریکا مشهور به ایر فورس وان تبدیل شود.
وینسنت مگونیا، سخنگوی رامافوسا، پس از این نشست به شبکه نیوز روم آفریکا ( گفت: «کاملا مشخص بود که رییس‌جمهور رامافوسا را تحریک می‌کردند. واضح بود که دارند با اعصابش بازی می‌کنند، اما او وارد این دام نشد.»
کاخ سفید در پاسخ به پرسشی درباره اینکه آیا این دیدار عمدا برای تحتفشار قرار دادن رامافوسا طراحی شده بود، واکنشی فوری نشان نداد و نگفت آیا چنین اقداماتی ممکن است رهبران دیگر کشورها را از سفر به آمریکا باز دارد یا نه.
مقایسه با دیدار پرتنش زلنسکی و ترامپ
کامرون هادسون، پژوهشگر ارشد اندیشکده مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی در واشینگتن، به رویترز گفته که هر چند این دیدار از تلویزیون پخش شد، «اما از خط قرمز عبور نکرد و به خشم یا خصومت آشکار نینجامید، بنابراین از لبه پرتگاه عبور نکرد.»
فضای این دیدار در تضاد کامل با ملاقات چند ماه پیش ترامپ با زلنسکی بود که به مشاجرهای پر سر و صدا میان او، رییس‌جمهوری اوکراین، و معاونش جیدی ونس انجامید.
زلنسکی نیز مانند رامافوسا، با هدف ترمیم روابط و حفظ حمایت نظامی آمریکا در جنگ علیه روسیه به واشینگتن رفته بود، اما آن دیدار خیلی زود به تنش کشیده شد.
ترامپ، زلنسکی را به «بیاحترامی» متهم کرد و هشدار داد که رفتار او ممکن است جرقه جنگ جهانی سوم را بزند. معاونش، ونس، نیز مدعی شد که زلنسکی به اندازه کافی از کمکهای آمریکا قدردانی نکرده است.
این تنشها، تاثیر قابلتوجهی بر انسجام ائتلاف ناتو در حمایت از اوکراین داشت.
هرچند دیدار با رامافوسا چنین پیامد مستقیمی نداشت، اما آفریقای جنوبی بازیگری مهم در قاره آفریقاست. چین بزرگترین شریک تجاری این کشور است و ایالات متحده پس از چین، دومین شریک بزرگ تجاری آفریقای جنوبی است.
آفریقای جنوبی که پس از قرنها استعمار و آپارتاید، در سال ۱۹۹۴ با رهبری نلسون ماندلا به یک دموکراسی چندحزبی تبدیل شد، قاطعانه اتهامات ترامپ را رد میکند.
«تبعیض نژادی»
از زمان بازگشت ترامپ به قدرت در ژانویه، او کمکهای مالی به آفریقای جنوبی را قطع کرده، سفیر این کشور در واشینگتن را اخراج کرده و برخی از اقلیت سفیدپوست آفریکانر را به خاطر «تبعیض نژادی» در خاک آمریکا اسکان داده است. آفریقای جنوبی این اتهامات را رد میکند.
قانون جدید اصلاحات ارضی در آفریقای جنوبی که با هدف جبران بیعدالتیهای دوران آپارتاید تدوین شده، اجازه مصادره زمین بدون پرداخت غرامت را فقط در مواردی میدهد که «منافع عمومی» ایجاب کند؛ برای مثال، زمینهایی که بلااستفاده ماندهاند. تاکنون هیچ موردی از این نوع مصادره رخ نداده و هر حکمی در این خصوص قابلیت بررسی و تجدیدنظر در دادگاه را دارد.
تیم مارشال، مفسر برجسته سیاست خارجی بریتانیا، در گفتوگو با رادیو تایمز لندن گفت: «اگر کسی هنوز تردید دارد که آن اتفاق با زلنسکی کاملا از سوی کاخ سفید کارگردانی نشده بود، حالا دیگر باید واقعیت را پذیرفته باشد.»
